شبکه سولانا (Solana) به دلیل سرعت بالای انجام تراکنش‌ها و اکوسیستم گسترده برنامه‌های غیرمتمرکز (DAppها)، شناخته شده است. این شبکه با ترکیب سازوکار اثبات سهام (Proof-of-Stake یا PoS) و اثبات تاریخ (Proof-of-History یا PoH)، امکان استیک کردن ارز بومی خود یعنی سولانا (SOL) را فراهم می‌کند که از طریق آن می‌توانید پاداش دریافت کنید.
این راهنما، مراحل استیک کردن سولانا را به زبان ساده توضیح می‌دهد و به شما نشان می‌دهد که چرا این روش می‌تواند راهی هوشمندانه برای کسب درآمد غیرفعال باشد؛ به‌ویژه اگر به‌دنبال استفاده کاربردی از دارایی‌های SOL خود هستید.
استیکینگ سولانا چیست؟
استیکینگ سولانا به معنی قفل‌کردن ارز دیجیتال سولانا (SOL) در یک کیف پول رمزارزی است. این فرآیند سه مزیت مهم برای شما دارد:
پاداش‌های استیکینگ
شما بر اساس مقدار سولانایی که استیک کرده‌اید، نرخ تورم فعلی شبکه (که هرساله کاهش می‌یابد)، میزان کلی SOLهای استیک‌شده در شبکه و مدت‌زمانی که دارایی خود را استیک کرده‌اید، پاداش دریافت می‌کنید.
مشارکت در حاکمیت
با استیک کردن، شما حق رأی در تصمیم‌گیری‌های مربوط به توسعه شبکه سولانا را به دست می‌آورید. البته این سیستم بر اساس مقدار سرمایه است، یعنی افرادی که سرمایه بیشتری دارند، رأی مؤثرتری نیز دارند، با این فرض که آن‌ها در راستای منافع شبکه عمل می‌کنند.
تقویت امنیت شبکه
با استیک کردن، امنیت شبکه را افزایش می‌دهید و به پایداری آن کمک می‌کنید. البته اگر تعداد محدودی کیف پول، مقادیر زیادی SOL را استیک کنند، ممکن است بحث تمرکزگرایی در شبکه مطرح شود.
پاداش‌های حاصل از استیکینگ، هر دو روز یک‌بار و در دوره‌هایی با عنوان «اپوک» (Epoch) پرداخت می‌شود.
در فرآیند استیکینگ، شما دارایی خود را به یک نماینده شبکه سولانا یعنی «اعتبارسنج» (Validator) واگذار می‌کنید. این اعتبارسنج‌ها وظیفه پردازش تراکنش‌ها، تولید بلاک‌ها و رأی‌دهی به پیشنهادهای شبکه را برعهده دارند. بنابراین، انتخاب یک اعتبارسنج قابل‌اعتماد که دیدگاهش با شما همسو باشد، اهمیت بالایی دارد؛ چرا که همانند نماینده در یک سیستم انتخاباتی، به‌جای شما رأی خواهد داد.
در شبکه سولانا، رأی اعتبارسنج‌ها براساس میزان استیک آن‌ها وزن‌گذاری می‌شود؛ یعنی هرچه میزان استیک بیشتر باشد، وزن رأی بیشتر خواهد بود.
اعتبارسنج در مقابل واگذارکننده
وقتی شما دارایی خود را به یک اعتبارسنج واگذار می‌کنید، در واقع نقش یک واگذارکننده (Delegator) را ایفا می‌کنید. اعتبارسنج وظیفه دارد در راستای منافع شبکه رأی بدهد و شما باید دقت کنید که چه کسی را برای این مسئولیت انتخاب می‌کنید.
آیا می‌دانستید؟
سولانا یکی از سریع‌ترین بلاکچین‌ها در زمینه سرعت پردازش تراکنش‌هاست. در حال حاضر، این شبکه به‌طور میانگین حدود ۱۱۲۸ تراکنش در ثانیه (TPS) انجام می‌دهد و حداکثر ظرفیت نظری آن تا ۶۵ هزار تراکنش در ثانیه نیز برآورد شده است.
اصول اولیه استیک کردن سولانا برای مبتدی‌ها
آشنایی با روش‌های استیکینگ
در نگاه اول، فرآیند استیکینگ ساده به‌نظر می‌رسد، اما دو روش اصلی برای این کار وجود دارد که هرکدام تأثیر متفاوتی بر نقدشوندگی (Liquidity) دارایی‌های شما دارند:
استیکینگ نقدشونده (Liquid Staking)
در این روش، شما می‌توانید هم‌زمان با استیک کردن، از نقدشوندگی دارایی‌های خود نیز استفاده کنید. درواقع، معادل توکن‌هایی که استیک کرده‌اید، توکن‌هایی با عنوان توکن‌های استیکینگ نقدشونده (LST) دریافت می‌کنید. این توکن‌ها را می‌توان در اپلیکیشن‌های دیفای (DeFi) سولانا استفاده کرد، گویی که اصلاً دارایی خود را قفل نکرده‌اید.
استیکینگ بومی (Native Staking)
این روش اصلی و سنتی استیکینگ است که در آن دارایی شما قفل می‌شود و تنها با طی کردن فرآیند برداشت (Unstaking) می‌توان به آن دسترسی داشت. این روش برای مبتدی‌ها مناسب‌تر است، اما آزادی عمل کمتری نسبت به استیکینگ نقدشونده دارد.
درواقع تفاوت اصلی این دو روش در میزان انعطاف‌پذیری آن‌هاست. روش بومی آسان‌تر ولی محدودکننده‌تر است، در حالی که روش نقدشونده امکان استفاده هم‌زمان از دارایی در اپلیکیشن‌های دیگر را فراهم می‌کند.
مالیات استیکینگ سولانا در سال ۲۰۲۵ (برای ایالات متحده)
در ایالات متحده، پاداش‌های استیکینگ سولانا مشمول مالیات بر درآمد و مالیات بر سود سرمایه می‌شوند:
مالیات بر درآمد: زمانی که دارایی استیک‌شده را آزاد می‌کنید یا امکان برداشت پاداش‌ها برایتان فراهم می‌شود، باید مالیات بر درآمد پرداخت کنید.
مالیات بر سود سرمایه: زمانی که SOL خود را بفروشید یا آن را به ارز دیگر تبدیل کنید، مشمول مالیات بر سود سرمایه خواهید شد.
بسیار عالی، در ادامه متن شما را بر اساس دستورالعمل‌های شما به فارسی ترجمه و بومی‌سازی می‌کنم، با رعایت مواردی چون استفاده از معادل فارسی برای اصطلاحات، رعایت سبک نوشتار حرفه‌ای و جذاب، بهینه‌سازی برای گوگل دیسکاور، و درج جدول در جای مناسب:
راهنمای استیک کردن سولانا (Solana) در سال ۲۰۲۵؛ قدم‌به‌قدم برای مبتدیان
نکات کلیدی:
با استیک کردن ارز دیجیتال سولانا (SOL)، می‌توانید درآمد غیرفعال کسب کرده و در حاکمیت شبکه مشارکت کنید.
حداقل الزامی برای استیک وجود ندارد، اما مقدار عملی پیشنهادی حدود ۰.۰۱ سولانا است.
برای آغاز استیکینگ تنها به یک کیف پول سازگار با سولانا نیاز دارید.
استیک کردن یکی از امن‌ترین روش‌ها برای مشارکت در اکوسیستم‌های رمزارزی محسوب می‌شود.
شبکه سولانا به‌خاطر سرعت بالای پردازش تراکنش‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) متنوع خود شناخته می‌شود. این بلاکچین از ترکیب مکانیسم‌های اجماع اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS) و اثبات تاریخچه (Proof of History یا PoH) استفاده می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد ارز دیجیتال بومی این شبکه یعنی سولانا (SOL) را استیک کنند و پاداش بگیرند.
استیک کردن سولانا چیست؟
استیک کردن در شبکه سولانا به معنای قفل کردن ارز دیجیتال SOL در کیف پول رمزارزی شماست. با این کار، به سه روش پاداش می‌گیرید:
پاداش استیکینگ: میزان پاداش به عواملی همچون مقدار استیک شده، نرخ تورم فعلی سولانا (که هر سال کاهش می‌یابد)، کل توکن‌های استیک‌شده در شبکه و مدت زمان استیک شما بستگی دارد.
حاکمیت شبکه: با استیک کردن، حق رأی در تصمیمات شبکه را به دست می‌آورید؛ یعنی می‌توانید در رای‌گیری‌های تغییرات آینده سولانا شرکت کنید.
امنیت شبکه: استیکینگ به امنیت و پایداری شبکه کمک می‌کند و نشان‌دهنده تعهد شما به آینده سولانا است.
نکته: پاداش‌های استیکینگ در شبکه سولانا هر دو روز یک بار پرداخت می‌شود. این بازه «Epoch» نام دارد.
در فرآیند استیک کردن، شما سرمایه خود را به یک اعتبارسنج (Validator) واگذار می‌کنید. این اعتبارسنج‌ها وظایف مهمی مثل اعتبارسنجی تراکنش‌ها، تولید بلاک‌ها و رأی‌دهی در شبکه را برعهده دارند. انتخاب اعتبارسنج مناسب بسیار حیاتی است؛ چرا که آن‌ها نماینده شما در رأی‌گیری‌ها هستند.
روش‌های مختلف استیک کردن سولانا
در ظاهر، استیک کردن ساده به نظر می‌رسد، اما دو روش اصلی برای انجام آن وجود دارد:
| روش استیک | توضیح | مزایا | معایب |
| استیکینگ بومی (Native Staking) | توکن‌ها قفل می‌شوند و در رأی‌گیری شرکت داده می‌شوند | مناسب برای مبتدی‌ها، ساده | امکان استفاده از توکن‌ها در اپلیکیشن‌های دیگر وجود ندارد |
| استیکینگ نقدشونده (Liquid Staking) | توکن‌های معادل استیک‌شده (LST) دریافت می‌کنید | قابلیت استفاده در DeFi و نقدشوندگی بالا | نیاز به استفاده از پلتفرم‌های ثالث |
مالیات استیکینگ سولانا در سال ۲۰۲۵
در ایالات متحده، پاداش‌های استیکینگ مشمول مالیات هستند:
مالیات بر درآمد: در لحظه‌ای که پاداش قابل برداشت می‌شود یا توکن از استیک خارج می‌شود، مشمول مالیات بر درآمد خواهد شد.
مالیات بر سود سرمایه‌ای: در زمان فروش یا تبدیل SOL، مالیات بر سود سرمایه اعمال می‌شود.
آموزش قدم‌به‌قدم استیک کردن سولانا
۱. انتخاب کیف پول
برای استیک کردن ابتدا نیاز به کیف پول سازگار با سولانا دارید. در این راهنما از Phantom Wallet استفاده شده است.
مراحل ایجاد کیف پول Phantom:
- دانلود از وب‌سایت رسمی و کلیک روی «Download»
- انتخاب «Create a new wallet»
- انتخاب «Create a seed phrase wallet»
- تعیین رمز عبور و یادداشت عبارت بازیابی (Seed Phrase)
- ایجاد نام کاربری و ورود به کیف پول
۲. تأمین موجودی کیف پول
می‌توانید SOL را از یک کیف پول دیگر منتقل کرده یا از طریق بخش «Buy» مستقیماً با کارت بانکی خریداری کنید. Phantom با سرویس‌هایی مثل Robinhood و Topper همکاری دارد.
۳. شروع فرآیند استیکینگ
- در فهرست توکن‌ها، روی «Solana» کلیک کنید.
- گزینه «Start earning SOL» را انتخاب کنید.
- یکی از دو روش «Liquid Staking» یا «Native Staking» را برگزینید.
- در صورت انتخاب Liquid Staking، با پلتفرم Jito همکاری دارد و توکن‌های JitoSOL به شما تعلق می‌گیرد.
- در صورت انتخاب Native Staking:
- لیستی از اعتبارسنج‌ها به ترتیب میزان SOL استیک‌شده و نرخ پاداش نمایش داده می‌شود.
- اعتبارسنج مورد نظر را انتخاب کرده و مقدار SOL را وارد کنید.
- روی گزینه «Stake» کلیک کنید تا حساب استیکینگ ساخته شود و چند روز بعد پاداش دریافت کنید.
نحوه خارج کردن توکن‌ها از استیک
در چه زمانی ممکن است بخواهید استیک را متوقف کنید؟
قصد فروش یا تبدیل SOL دارید.
می‌خواهید در شبکه‌ای دیگر استیک کنید.
اعتبارسنج مورد نظر عملکرد مناسبی ندارد.
۱. خارج کردن توکن‌های بومی از استیک
در لیست توکن‌ها روی «Solana» کلیک کنید.
گزینه «Your stake» را انتخاب کنید.
اعتبارسنج مورد نظر را انتخاب و روی «Unstake» کلیک کنید.
سپس با انتخاب «Withdraw Stake»، توکن‌ها را به کیف پول بازگردانید.
۲. خارج کردن توکن‌های نقدشونده (LST)
در فهرست توکن‌ها، توکن JitoSOL را انتخاب کنید.
گزینه «More» و سپس «Unstake» را انتخاب نمایید.
بسته به انتخاب شما در پلتفرم Jito، می‌توانید از دو روش استفاده کنید:
خارج‌سازی فوری: سریع‌تر ولی با پرداخت کارمزد بیشتر و تحمل مقداری لغزش قیمت
خارج‌سازی با تأخیر: کارمزد کمتر و بدون لغزش، ولی ممکن است تا یک هفته طول بکشد
آیا استیک کردن سولانا ایمن است؟
استیکینگ به‌طور کلی روشی ایمن برای مشارکت در شبکه است، اما باید ریسک‌ها را نیز بشناسید:
نوسانات بازار: ارزش SOL ممکن است تحت‌تأثیر نوسانات قیمتی کاهش یابد.
رفتار اعتبارسنج: اگر اعتبارسنج قوانین را زیر پا بگذارد، بخشی از پاداش‌ها «اسلش» می‌شود.
تهدیدات سایبری: امکان حمله به کیف پول یا شبکه همیشه وجود دارد.
سابقه قطعی شبکه: سولانا در گذشته قطعی‌هایی به دلیل ازدحام شبکه تجربه کرده است.
استیک کردن SOL راهی مناسب برای کسب درآمد غیرفعال و حمایت از شبکه سولانا است. اما مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، نیازمند آگاهی از ریسک‌ها و مدیریت صحیح دارایی‌هاست. انتخاب اعتبارسنج معتبر و استفاده از کیف پول امن، مهم‌ترین گام‌ها در شروع این مسیر هستند.
