بیت‌کوین ممکن است در سال ۲۰۲۵ ارزشمندترین «سکه»ی جهان باشد، اما نمی‌توان آن را لمس کرد، در دست چرخاند یا داخل آب‌نما انداخت؛ زیرا برخلاف پول سنتی، بیت‌کوین معمولاً تنها به‌صورت دیجیتال وجود دارد. با این حال استثنایی جذاب وجود دارد: بیت‌کوین فیزیکی. این توکن‌های ملموس، ارزش دیجیتال را با جذابیت کالکتیبل ترکیب می‌کنند. این راهنما بررسی می‌کند که بیت‌کوین فیزیکی چیست، چگونه بیت‌کوین واقعی را ذخیره می‌کند و ارزش واقعی آن چقدر است.
چرا مردم به دنبال بیت‌کوین فیزیکی هستند؟
۱. بسیاری کنجکاوند که ارزی را که معمولاً تنها دیجیتال است در دست نگاه دارند.
۲. برای هدیه دادن: یک سکه یا کیف پول کاغذی بیت‌کوین می‌تواند روشی خاطره‌انگیز باشد.
۳. برای سرمایه‌گذاری: تشکیل یک شیء فیزیکی از تاریخ رمزارز جذاب است.
۴. امنیت و تنوع: برخی آن را به‌عنوان راهی برای ذخیره سرد و دیوار کردن نوستالژی ترکیب می‌کنند.
تاریخچه بیت‌کوین‌های فیزیکی
بیت‌بیلب (BitBill)
اوایل سال ۲۰۱۱، پروژه‌ای با نام BitBill کارت‌های کوچکی منتشر کرد که کلید خصوصی در درون آنها جاسازی‌شده و با هولوگرام ضد‌دستکاری پوشانده شده بود. ارزش این کارت‌ها از ۱ تا ۲۰ بیت‌کوین متغیر بود. کارت پس از افشای کلید دیگر قابل استفاده نبود و مردم مانند اسکناس آن را دست‌به‌دست می‌کردند. تا می ۲۰۱۲ این پروژه متوقف شد، اما تأثیر قابل‌توجهی بر آینده بیت‌کوین فیزیکی داشت.
سکه‌های Casascius و مایک کلدول
Casascius اولین سکه‌های مشهور فیزیکی بیت‌کوین، از جنس فلز با هولوگرام بودند. این سکه‌ها از سال ۲۰۱۱ تا پایان ۲۰۱۳ توسط مایک کلدول در یوتا ضرب شدند. کلید خصوصی به‌صورت کاغذی داخل سکه قرار داشت و با هولوگرام پوشانده شده بود. آدرس عمومی روی سکه حک یا چاپ شده بود تا تعادل موجودی قبل از بازکردن قابل‌بررسی باشد.
مایک کلدول حدود ۲۸٬۰۰۰ سکه با مجموع نزدیک به ۹۰٬۰۰۰ بیت‌کوین منتشر کرد. این سکه‌ها هم فروخته می‌شدند و هم هدیه داده می‌شدند، و نمادی از لحظه‌ای مهم در تاریخ ارز دیجیتال بودند.
توقف تولید Casascius
در نوامبر ۲۰۱۳، شبکه ضد‌جرائم مالی آمریکا (FinCEN) اعلام کرد که ضرب این سکه‌ها مصداق انتقال پول است و نیاز به ثبت و رعایت قوانین دارد. کلدول تصمیم گرفت تولید را متوقف کند. امروزه حدود ۱۸٬۰۰۰ سکه معتبر باقی‌مانده که ارزش کلکسیونی قابل‌توجهی دارند.
انواع دیگر سکه‌ها و کیف پول‌ها
سکه‌های Lealana (۲۰۱۳–۲۰۱۴): مشابه Casascius، اما معمولاً خریدار خودش سکه را شارژ می‌کرد. نسخه‌های لایت‌کوین هم داشتند.
Alitin Mint (۲۰۱۴): سکه‌های یادبود از فلزات گران‌بها با طرح تاریخچه‌ای‌اند. در ۲۰۱۷ به‌دلیل نفوذ امنیتی، تولید آنها متوقف شد.
Titan Bitcoin (۲۰۱۴): سکه‌هایی با QR و شماره تأیید تلفنی. امنیت بالا، اما بعداً متوقف شدند.
BTCC Mint (۲۰۱۶–۲۰۱۸): پلتفرم BTCC سکه‌های فیزیکی با طرح‌های تزئینی و گواهی عرضه کرد. پس از بسته‌شدن صرافی تعطیل شد.
Denarium (۲۰۱۵–۲۰۱۸): شرکت فنلاندی که سکه‌های برنجی با هولوگرام عرضه کرد. امکان شارژ توسط خریدار.
Ballet Wallet (۲۰۱۹+): کارت‌فلزی یک‌بارمصرف با رمز عبور، امنیت بالا و کاربری آسان.
Opendime (۲۰۱۶+): دستگاه USB کوچک با کلید خصوصی کاربر تولید شده. حامل امنیت سخت‌افزاری؛ برای رؤیت تعادل نیاز به کامپیوتر است.
عملکرد بیت‌کوین فیزیکی از نظر فنی
همه این ابزارها، کلید خصوصی را در داخل خود مخفی می‌کنند تا زمانی که کاربر بخواهد آن را مخفی نگاه دارد، ارزش نگه‌داشته می‌شود. در برخی—مثل Casascius—هولوگرام محافظتی قابل‌تشخیص است. در مواردی مانند Opendime، کلید تنها با شکستن فیزیکی قابل‌دسترسی است.
نحوه استفاده از بیت‌کوین فیزیکی
۱. اطمینان از اصالت
بررسی هولوگرام یا عناصر ضد‌دستکاری
چک‌کردن آدرس روی بلاک‌اچین با اکسپلورر
۲. نگهداری یا معامله
مانند اسکناس، هرکس آن را داشته باشد مالک رمزارز است.
۳. سرمایه‌گذاری یا صرف
بازکردن هولوگرام یا مکانیزم دستگاه
انتقال رمزارز به والت دیگر—سکه دیگر قابل استفاده نیست.
ارزش بیت‌کوین فیزیکی چقدر است؟
ارزش آن از دو بخش تشکیل شده:
موجودی بیت‌کوین داخل آن
ارزش کلکسیونی یا نوستالژیک
مثلاً سکه‌ای با ۱ بیت‌کوین، در صورت نداشتن هولوگرام آسیب‌دیده، حداقل برابر با قیمت بازار ۱ بیت‌کوین ارزش دارد. در زمان نگارش این مطلب—اگر قیمت بیت‌کوین ۱۰۰٬۰۰۰ دلار باشد—ارزش آن نیز حداقل معادل آن است. با این حال، نسخه‌های نادر و معتبر مانند Casascius اولیه، معمولاً قیمتی بسیار بالاتر از ارزش رمزارز دارند. سکه‌های بازشده اما کمیاب نیز گاهی چند هزار دلار معامله می‌شوند.
در ژوئن ۲۰۲۳، یک «بار بیت‌کوین قابل حمل سال ۲۰۱۱» در مزایده فروشگاهی به قیمت ۴٬۳۲۰ دلار فروخته شد.
ریسک‌ها و کلاه‌برداری‌ها
مهم‌ترین نکات عبارت‌اند از:
سرقت یا گم‌شدن
آسیب به کلید یا سکه
کپی یا جعل هولوگرام
کلید ناامن توسط فروشنده
ادعاهای کاذب در خصوص سکه‌های یادبود
استفاده از فرمت‌های غیرمعمول برای کلید خصوصی
