«اگر اینترنت قطع شود، آیا باز هم می‌توان بیت کوین (BTC) فرستاد؟»
این پرسشی است که همیشه در ذهن کاربران رمزارزها وجود داشته و حالا با یک نوآوری تازه پاسخش پیدا شده است. جک دورسی (Jack Dorsey)، هم‌بنیان‌گذار توییتر و مدیرعامل سابق آن، اخیراً نسخه بتای برنامه‌ای را معرفی کرده که می‌تواند دنیای رمزارزها را وارد مرحله‌ای جدید کند: بیت چت (Bitchat). بیت چت تنها یک اپلیکیشن پیام‌رسان نیست؛ بلکه به شما این امکان را می‌دهد که بدون اینترنت و تنها با بلوتوث بیت کوین ارسال و دریافت کنید و همزمان با دیگر کاربران گفتگو داشته باشید. همین ویژگی باعث شده بسیاری این پروژه را یک تحول بنیادین در دنیای پرداخت‌های غیرمتمرکز بدانند. در این مقاله از بلاگ کیف پول من، بررسی می‌کنیم که بیت چت دقیقاً چیست، چگونه کار می‌کند، چه فرصت‌ها و چالش‌هایی دارد و آیا می‌تواند آینده تراکنش‌های رمزارزی را متحول کند یا خیر.
نکات کلیدی مقاله:
- ارسال بیت کوین و پیام بدون اینترنت: بیت چت (Bitchat) این امکان را فراهم می‌کند که تراکنش‌های بیت کوین (BTC) و پیام‌های متنی رمزگذاری‌شده تنها با بلوتوث منتقل شوند، بدون نیاز به اینترنت یا شبکه موبایل.
- شبکه غیرمتمرکز بلوتوث: پیام‌ها و تراکنش‌ها از طریق یک شبکه مش (Mesh) بلوتوث جابه‌جا می‌شوند؛ بدون سرور مرکزی، حساب کاربری یا شناسه دائمی.
- وابستگی به تراکم کاربران: کارایی شبکه به تعداد و نزدیکی کاربران بستگی دارد. در نسخه بتا، هنوز تأییدیه تحویل پیام یا منطق مسیریابی وجود ندارد.
- عدم نقش کیف پول: بیت چت کیف پول یا ابزار امضای تراکنش نیست؛ تراکنش‌ها تنها در صورتی نهایی می‌شوند که یک دستگاه رله به اینترنت متصل شود و آن را به بلاکچین بیت کوین ارسال کند.
بیت چت (Bitchat) چیست؟
بیت چت (Bitchat) یک اپلیکیشن پیام‌رسان نوآورانه و آفلاین است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به اینترنت، سرور مرکزی یا حتی شماره تلفن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و حتی تراکنش‌های بیت کوین (BTC) را ارسال یا دریافت نمایند. این برنامه از فناوری بلوتوث مش (Bluetooth Mesh Networking) بهره می‌برد. در این روش، هر گوشی هوشمندی که بیت چت روی آن نصب شده باشد، همزمان نقش «کاربر» و «گره رله» را ایفا می‌کند. پیام‌ها به‌صورت رمزگذاری‌شده از یک دستگاه به دستگاه دیگر منتقل می‌شوند و می‌توانند تا ۷ بار پرش (Hop) انجام دهند تا به مقصد برسند. به این ترتیب، محدودیت معمول ۳۰ متری بلوتوث از بین می‌رود و پیام‌ها می‌توانند در مسافت‌های طولانی‌تر هم منتقل شوند. این طراحی آفلاین، پاسخی به یکی از انتقادهای قدیمی مخالفان بیت کوین است که همیشه می‌گفتند: «اگر برق یا اینترنت قطع شود، چه اتفاقی برای تراکنش‌ها می‌افتد؟» حالا بیت چت با استفاده از شبکه‌های ساده و کم‌هزینه مش نشان می‌دهد که حتی در شرایط قطع اینترنت هم می‌توان بیت کوین را جابه‌جا کرد.
«ماکس کایزر (Max Keiser)، از پیشگامان بیت کوین، در مصاحبه‌ای گفته بود:
«نگرانی درباره قطع برق یا اینترنت همیشه یکی از دغدغه‌های مخالفان بیت کوین بوده است. بیت چت جک دورسی با استفاده از مش‌نت‌های ارزان و در دسترس، این مشکل را حل می‌کند.»»
جک دورسی (Jack Dorsey)، خالق این پروژه، بیت چت را به چت‌روم‌های قدیمی IRC تشبیه کرده، با این تفاوت که این بار همه‌چیز با رمزنگاری مدرن انجام می‌شود و هیچ سرور مرکزی یا حساب کاربری وجود ندارد. حتی برای استفاده از این اپ، نیازی به سیم‌کارت یا پوشش شبکه موبایل ندارید.
بیت چت (Bitchat) چگونه کار می‌کند؟
بیت چت (Bitchat) یک اپلیکیشن جدید است که به شما امکان می‌دهد بدون نیاز به اینترنت با دیگران گفت‌وگو کنید یا حتی تراکنش‌های بیت کوین (BTC) را جابه‌جا کنید. این کار از طریق بلوتوث انجام می‌شود و به همین دلیل به هیچ سرور مرکزی یا شماره تلفنی نیاز ندارد.
چطور پیام‌ها ارسال می‌شوند؟
- هر بار که اپلیکیشن را باز می‌کنید، یک شناسه موقت برای گوشی شما ساخته می‌شود تا هویت شما محفوظ بماند.
- پیام‌ها به‌صورت رمزنگاری‌شده ارسال می‌شوند، یعنی فقط دریافت‌کننده می‌تواند آن‌ها را بخواند.
- اگر مخاطب شما در همان لحظه آنلاین نباشد، پیام روی یک دستگاه واسطه ذخیره می‌شود و به محض اینکه دوباره به شبکه بلوتوث متصل شود، تحویل داده خواهد شد.
تراکنش بیت کوین با بیت چت
- بیت چت خودش کیف پول بیت کوین نیست.
- شما باید تراکنش را در یک کیف پول بیت کوین بسازید و امضا کنید.
- سپس می‌توانید از بیت چت برای انتقال آفلاین تراکنش از طریق بلوتوث استفاده کنید.
- این تراکنش زمانی روی بلاکچین ثبت می‌شود که یکی از دستگاه‌ها به اینترنت متصل شده و آن را به شبکه بیت کوین ارسال کند.
چرا بیت چت متفاوت است؟
- بدون اینترنت هم کار می‌کند.
- پیام‌ها و داده‌ها روی سرور ذخیره نمی‌شوند و بعد از تحویل، پاک می‌شوند.
- امکان ساخت گروه‌های خصوصی و حتی پاک‌سازی سریع همه پیام‌ها در شرایط اضطراری وجود دارد.
بیت‌چت (Bitchat) چگونه کار می‌کند؟
بیت‌چت (Bitchat) بر پایه‌ی فناوری بلوتوث کم‌مصرف (BLE) ساخته شده و از طریق ایجاد یک شبکه مش (Mesh) میان گوشی‌های اطراف، پیام‌ها و تراکنش‌های بیت کوین (BTC) را منتقل می‌کند. این یعنی دستگاه شما همزمان نقش فرستنده و واسطه را دارد و پیام یا تراکنش شما می‌تواند از چندین گوشی عبور کند تا به مقصد برسد.
ویژگی‌های کلیدی بیت‌چت
- عدم نیاز به اینترنت: پیام‌ها و تراکنش‌ها به‌صورت کامل آفلاین منتقل می‌شوند.
- ناشناس بودن کاربران: هیچ حساب کاربری، شماره تلفن یا ایمیلی لازم نیست. هر بار شناسه‌ی موقت جدید ساخته می‌شود.
- رمزنگاری پیشرفته: از الگوریتم‌های X25519 و AES-256-GCM برای رمزگذاری استفاده می‌شود؛ حتی اطلاعات فرستنده و گیرنده هم رمز می‌شود.
- امنیت و حریم خصوصی: بیت‌چت از «ترافیک جعلی» (Dummy traffic) استفاده می‌کند تا شناسایی پیام‌های واقعی برای مهاجم سخت‌تر شود.
- ذخیره موقت پیام‌ها: اگر گیرنده آفلاین باشد، پیام به‌طور موقت روی دستگاه واسطه ذخیره می‌شود و پس از اتصال دوباره منتقل خواهد شد.
- بهینه‌سازی باتری: به لطف چرخه‌ی مصرف هوشمند و حالت‌های صرفه‌جویی، تأثیر زیادی روی شارژ گوشی ندارد.
جدول مقایسه ویژگی‌های بیت‌چت
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| نوع شبکه | بلوتوث کم‌مصرف (BLE) و مش‌نت |
| نیاز به اینترنت | ندارد، کاملاً آفلاین |
| حساب کاربری | لازم نیست (بدون شماره و ایمیل) |
| ذخیره پیام | فقط در حافظه موقت دستگاه |
| رمزنگاری | X25519 + AES-256-GCM |
| تأیید هویت پیام | امضای دیجیتال Ed25519 |
| حریم خصوصی | پیام‌های جعلی + امکان پاک‌سازی اضطراری |
| محدوده پوشش | حدود ۳۰۰ متر با رله مش |
| گروه‌ها | ایجاد اتاق‌های گفتگو با هشتگ و رمز عبور |
| آینده | پشتیبانی از Wi-Fi Direct برای سرعت و برد بیشتر |
چالش‌ها و محدودیت‌های بیت‌چت (Bitchat)
هرچند بیت‌چت ایده‌ای جذاب و نوآورانه است، اما در نسخه بتا با محدودیت‌هایی همراه است که باید به آن‌ها توجه داشت:
- نبود تأیید تحویل پیام: در حال حاضر، وقتی یک پیام یا تراکنش بیت کوین (BTC) ارسال می‌کنید، هیچ تأییدیه‌ای برای تحویل دریافت نمی‌کنید. یعنی اگر طرف مقابل پاسخی ندهد، نمی‌دانید پیام شما واقعاً رسیده یا خیر.
- وابستگی به اینترنت برای نهایی‌سازی تراکنش‌ها: بیت‌چت فقط نقش یک «مسیر انتقال» را دارد. پیام یا تراکنش شما از طریق بلوتوث منتقل می‌شود، اما تا زمانی که یکی از دستگاه‌های شبکه به اینترنت متصل نشود، تراکنش بیت کوین روی بلاکچین ثبت نخواهد شد.
- ریسک امنیتی بلوتوث: اگرچه پیام‌ها با رمزنگاری قوی محافظت می‌شوند، اما خود فناوری بلوتوث آسیب‌پذیر است. یک مهاجم می‌تواند با ارسال پیام‌های تقلبی شبکه را پر کند یا حتی سیگنال‌ها را مسدود سازد.
- محدودیت پهنای باند: بلوتوث برای پیام‌های متنی ساده مناسب است، اما برای انتقال داده‌های حجیم کارایی ندارد. همین موضوع می‌تواند کارایی آن را محدود کند.
مزایا و معایب بیت‌چت (Bitchat)
| ویژگی | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| ارتباط آفلاین | امکان ارسال پیام و تراکنش بیت کوین (BTC) بدون اینترنت از طریق بلوتوث | وابستگی به تراکم کاربران در اطراف برای رسیدن پیام |
| حفظ حریم خصوصی | عدم نیاز به شماره تلفن، ایمیل یا حساب کاربری – هویت موقت و ناشناس | در صورت از بین رفتن دستگاه یا پیام، امکان بازیابی وجود ندارد |
| رمزنگاری پیشرفته | استفاده از رمزنگاری سرتاسری برای امنیت پیام‌ها | بلوتوث قابل اختلال یا حمله اسپم است |
| کاربرد اضطراری | کارآمد در شرایط قطع اینترنت یا بحران‌ها | فقط یک ابزار پشتیبان است و نمی‌تواند جایگزین کامل اپلیکیشن‌های پیام‌رسان شود |
| انتقال تراکنش بیت کوین | امکان انتقال تراکنش‌های امضا شده به صورت آفلاین | نهایی شدن تراکنش وابسته به اتصال یکی از دستگاه‌ها به اینترنت |
| مصرف انرژی | طراحی شده برای مصرف کم باتری با بهینه‌سازی بلوتوث | در محیط‌های شلوغ ممکن است شبکه کند یا دچار ازدحام شود |
سخن پایانی: بیت‌چت؛ هیاهوی تبلیغاتی یا تحولی واقعی؟
بیت‌چت (Bitchat) شاید در نگاه اول تنها یک پروژه تازه و پر سر و صدا به نظر برسد، اما واقعیت این است که ایده انتقال آفلاین بیت کوین (BTC) می‌تواند در شرایط خاص، مثل بحران‌های طبیعی یا قطع گسترده اینترنت، به شدت کارآمد باشد. این نوآوری نه‌تنها استفاده از رمزارزها را در موقعیت‌های اضطراری عملی‌تر می‌کند، بلکه ممکن است سایر کیف‌پول‌ها و اپلیکیشن‌های رمزارزی را نیز به سمت طراحی قابلیت‌های آفلاین سوق دهد. پروژه‌هایی مانند goTenna و LochaMesh پیش‌تر ایده‌های مشابهی را دنبال کرده بودند، اما بیت‌چت اولین نمونه‌ای است که در قالب یک اپلیکیشن موبایل برای گوشی‌های هوشمند معمولی عرضه شده است. از همه مهم‌تر، حضور چهره‌ای مطرح مانند جک دورسی (Jack Dorsey) پشت این پروژه، به آن اعتبار و توجهی ویژه بخشیده است. هرچند انتظار یک انقلاب فوری شاید واقع‌بینانه نباشد، اما بیت‌چت می‌تواند سرآغاز مسیری باشد که در آن کاربران حتی بدون اینترنت و زیرساخت‌های متمرکز، همچنان کنترل دارایی‌های دیجیتال خود را حفظ کنند.
