اگر از علاقه‌مندان به دنیای معاملات رمزارزها هستید، حتماً می‌دانید که این روزها به ارزهای دیجیتال لقب «پول قرن 21» را اعطا کرده‌اند. این موضوع به این دلیل بوده که کاربران با استفاده از رمزارزها کنترل کاملی بر سرمایه خود دارند و می‌توانند در هر زمانی که بخواهند و با بالاترین سرعت ممکن، دارایی‌های خود را به هر نقطه‌ای در دنیا انتقال دهند.
این سطح از گسترش معاملات رمزارزها موجب شده تا مدل‌های متنوعی برای خرید و فروش ارز دیجیتال در اختیار کاربران قرار بگیرد. البته بازارهای OTC و P2P محبوبیت بیشتری در میان تریدرها دارند؛ اما سوال اینجاست که تفاوت بازارهای OTC و P2P در چیست؟! با ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من همراه باشید تا شما را با تفاوت بازارهای OTC و P2P آشنا کنیم.
مقایسه بازارهای OTC و P2P
برای این که تفاوت بازارهای OTC و P2P روشن گردد لازم است به صورت جداگانه ماهیت هر یک از این بازارها را مورد بحث و بررسی قرار دهیم:
آشنایی با صرافی OTC (Over-The-Counter)
در معاملات OTC، حجم بزرگی از رمزارزها به صورت مستقیم میان معامله‌گر (خریدار یا فروشنده) و کارگزار و مدیر صرافی جابه‌جا می‌شود. در واقع، برخلاف آنچه که در صرافی‌های معمول رایج است و سفارش‌ها در یک دفتر سفارش (Order Book) ثبت و به هم متصل می‌شوند، در بازار OTC طرفین یک معامله رمزارزی از طریق یک کارگزار و واسطه با هم ارتباط می‌گیرند و قیمت نیز شخصاً مورد توافق قرار می‌گیرد.
به بیان بهتر، معاملات OTC معمولاً از طریق ارتباط خصوصی میان دو طرف معامله صورت می‌گیرد تا بدون نگرانی از تأثیر بر قیمت بازار، حجم بزرگی از رمزارزها جابه‌جا شود. همین ویژگی باعث شده تا بازار OTC بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاران نهادی و نهنگ‌های ارز دیجیتال باشد؛ چراکه این سرمایه‌گذاران بزرگ همواره قصد جابه‌جایی میلیون‌ها دلار سرمایه را دارند و در اغلب مواقع تمایلی به دستکاری قیمت بازار ندارند.
مراحل انجام معامله در بازار OTC عبارت است از:
- ثبت نام و احراز هویت: معامله‌گر در قدم نخست در پلتفرم OTC ثبت‌نام کرده و مراحل احراز هویت (KYC) را تکمیل می‌نماید.
- ارزیابی کارگزار: مدیر صرافی یا کارگزار مدارک را بررسی نموده و در صورت برخورداری کاربر از صلاحیت لازم، اجازه معامله با حجم بالا را صادر می‌کند.
- تأمین نقدینگی: کاربر در قدم بعدی باید به میزان مورد توافق، دارایی دیجیتال یا ارز فیاتی را به ولت یا حساب مشخصی واریز نماید.
- تعیین قیمت: کارگزار متناسب با حجم معامله و شرایط بازار، قیمت هر واحد از ارز دیجیتال را تعیین می‌کند.
- ثبت سفارش: معامله‌گر قیمت و حجم موردنظر را نهایی کرده و سفارش را ثبت می‌نماید.
- انتقال دارایی: پس از تأیید نهایی معامله، کارگزار ارز دیجیتال را به ولت خریدار منتقل یا معادل فیاتی آن را پرداخت می‌کند.
مزایای استفاده از بازار OTC
استفاده از بازار OTC مزایای زیر را برای کاربران در پی دارد:
- کارمزد رقابتی: این بازار با حذف واسطه‌های متعدد، هزینه نهایی معاملات را کاهش می‌دهد، به نحوی که هزینه آن قابل مقایسه با هزینه انجام معاملات در صرافی‌های متمرکز نیست.
- امنیت بالاتر: کارگزار نقش واسطه امن را برعهده دارد و داده‌ها و تراکنش‌ها به شکلی کاملاً مستقیم میان دو طرف در پلتفرم‌های عمومی منتشر نمی‌شود. از طرفی معمولاً طرفین معامله پیش از انجام معامله بر روی قیمت واحدی توافق می‌کنند که در نتیجه تأثیر نوسانات قیمتی بر معامله را به حداقل می‌رساند.
- فراهم شدن امکان انجام معاملات حجیم: محدودهای حجمی صرافی‌های عمومی در بازار OTC وجود ندارد و می‌توان با کمک چنین بازاری صدها میلیون یا حتی میلیارد دلار رمزارز را در یک معامله واحد مورد مبادله قرار داد.
- عدم تأثیر در قیمت بازار: تجربه ثابت کرده که انجام معاملات بزرگ موجب ایجاد نوسانات شدید قیمتی می‌شوند؛ اما در بازار OTC حجم‌ها خارج از دفتر سفارش عمومی جابه‌جا شده و در نتیجه قیمت کلی بازار تحت تأثیر این جابه‌جایی عظیم قرار نمی‌گیرد.
معایب استفاده از بازار OTC
استفاده از بازار OTC برای انجام معاملات عاری از عیب نبوده و باید به هنگام استفاده از آن به موارد زیر نیز توجه داشته باشید:
- فرآیند زمان‌بر و طولانی: مراحل انجام احراز هویت و تأیید معامله ممکن است بین چند ساعت تا حتی چند روز به طول انجامد.
- نیازمند اعتماد به کارگزار: قبل از استفاده از بازار OTC باید از اعتبار و حسن سابقه کارگزار مطمئن شوید؛ چراکه در این شیوه ریسک‌هایی درباره کلاهبرداری یا تأخیر در تسویه وجود دارد.
- دسترسی محدود: عموماً فقط موسسات مالی و معامله‌گران کلان قادرند از بازار OTC بهره ببرند و تریدرهای خرد دسترسی به چنین بازاری ندارند.
آشنایی با بازار P2P (Peer-to-Peer)
در بازار P2P معامله‌گران (اعم از خریداران و فروشندگان) به شکلی کاملاً مستقیم به هم وصل می‌شوند و واسطه‌ای جز یک پلتفرم نرم‌افزاری وجود ندارد. این پلتفرم، وظیفه ایجاد اعتماد با استفاده از سیستم امانت‌گذاری (Escrow) و مکانیزم‌های داخلی را برعهده گرفته است. در بازار P2P، طرفین معامله می‌توانند اطلاعات معامله مدنظر خود (شامل قیمت، حجم، روش پرداخت و غیره) را در پلتفرم ثبت و طرف مقابل را پیدا کنند تا معاملات را بدون واسطه انجام دهند.
اصولاً استفاده از بازار P2P به معامله‌گران خرد و فردی توصیه می‌شود؛ چراکه این قبیل از تریدرها به دنبال انجام معاملات با حجم کم تا متوسط هستند و سرعت و سادگی انجام معاملات اولویت بیشتری برای آن‌ها دارد. این همان نکته‌ای است که در بحث تفاوت بازارهای OTC و P2P نیز باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. نحوه انجام معاملات در بازار P2P به شرح زیر است:
- ثبت نام و احراز هویت: همچون بازار OTC در بازار P2P نیز کاربر باید در قدم اول مرحله ثبت نام و احراز هویت (KYC) را پشت سر بگذارد.
- ثبت سفارش: خریدار یا فروشند باید اطلاعات سفارش مدنظر خود از قبیل قیمت، مقدار و روش پرداخت را تعیین کند.
- انتخاب طرف معامله: پلتفرم به صورت خودکار طرف مقابل مناسب معامله را براساس قیمت و مقدار تعیین شده انتخاب می‌کند.
- نگهداری دارایی مورد معامله در بخش امانت: رمزارز فروشند در حساب امانت پلتفرم قفل می‌شود.
- انجام تسویه فیات یا دیجیتال: خریدار مبلغ را به حساب فروشنده واریز می‌کند و پس از تأیید تراکنش، رمزارز قفل شده در بخش امانت، آزاد و به ولت خریدار منتقل می‌گردد.
مزایای استفاده از بازار P2P
به هنگام استفاده از بازار P2P از مزایای زیر بهره‌مند خواهید شد:
- گزینه‌های پرداخت متنوع: در بازار P2P کلیه شیوه‌های پرداختی از انتقال بانکی سنتی گرفته تا پرداخت نقدی و ولت‌های دیجیتال پشتیبانی می‌شود.
- دسترسی راحت: ثبت‌نام و شروع به معامله در بازار P2P سریع‌تر از بازار OTC است و گزینه مناسبی برای تریدرهای مبتدی است.
- سرعت بالای تراکنش: در بازار P2P سرعت انجام تراکنش‌های کوچک تا متوسط معمولاً کمتر از 1 ساعت است.
- کارمزد پایین: هزینه انجام تراکنش در بازار P2P کمتر از هزینه انجام تراکنش در صرافی‌های متمرکز است.
معایب استفاده از بازار P2P
استفاده از بازار P2P نیز دارای معایب خاص خود بوده که در ادامه به سه مورد از مهم‌ترین معایب این بازار اشاره می‌کنیم:
- نقدینگی کم برای معاملات با حجم بالا: در بازار P2P ممکن است برای انجام سفارش‌های بسیار بزرگ تقاضای کافی وجود نداشته باشد یا قیمت متفاوتی ارائه شود.
- ریسک امنیتی بالاتر: احتمال کلاهبرداری در بازار P2P وجود دارد و اگر پلتفرم یا فرآیند امانت‌گذاری به درستی اجرا نشود، احتمال از دست رفتن دارایی دور از انتظار نخواهد بود.
- وابستگی به سرعت طرف مقابل معامله: در حالتی که خریدار یا فروشنده دیر واکنش نشان دهد، معامله ممکن است معلق باقی بماند.
تفاوت بازارهای OTC و P2P
حال که با ماهیت بازارهای OTC و P2P بهتر آشنا شدید، نوبت به مقایسه این دو بازار با همدیگر می‌رسد. به طور کلی، تفاوت بازارهای OTC و P2P را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد:
| بازار OTC | بازار P2P |
حجم معامله | حجیم و بسیار بزرگ | کوچک تا متوسط |
کارمزد | پایین‌تر از صرافی‌های معمولی | پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز |
حریم خصوصی | بالا؛ چراکه اطلاعات معاملات گزارش عمومی نمی‌شوند | متوسط؛ چراکه اطلاعات معامله در پلتفرم منتشر می‌شود. |
تأثیر بر قیمت بازار | ناچیز (بدون نوسان شدید قیمت) | احتمال ایجاد نوسان وجود دارد. |
امنیت | بالا؛ اما نیازمند اعتماد به کارگزار | متوسط با سیستم امانت‌گذاری |
سرعت اجرا | چند ساعت تا چند روز | چند دقیقه تا 1 ساعت |
گزینه‌های پرداخت | فیات و رمزارز | فیات، کیف پول دیجیتال و غیره |
OTC یا P2P؛ مسئله این است!
در این مقاله تلاش کردیم تا دیدی شفاف از تفاوت بازارهای OTC و P2P را در اختیار شما قرار دهیم. در صورتی که به دنبال انجام معاملات با حجم بسیار زیاد هستید و نمی‌خواهید معاملات شما موجب ایجاد نوسانات قیمتی در بازار شود، استفاده از بازار OTC گزینه بسیار مناسبی برای شما خواهد بود. البته اگر تریدر مبتدی هستید و به دنبال انجام معاملات با حجم کم، از بازار P2P برای خرید و فروش ارز دیجیتال استفاده کنید که دارای سرعت بالاتر و هزینه پایین‌تر است.
در یک کلام، انتخاب میان این دو بازار تماماً به شرایط خاص هر معامله‌گر گره خورده و نمی‌توان برای کلیه کاربران نسخه‌ای واحد پیچید. حال با توجه به تفاوت بازارهای OTC و P2P به نظر شما کدام بازار گزینه مناسبی برای شماست؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
