بیت‌کوین این هفته هفدهمین سالگرد تولد خود را جشن می‌گیرد — ارزی که دیگر یک آزمایش حاشیه‌ای نیست، بلکه به یکی از ارکان اصلی نظام مالی جهانی تبدیل شده است.
در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸، «ساتوشی ناکاموتو» وایت‌پیپر بیت‌کوین را منتشر کرد و پایه‌گذار ایده یک ارز دیجیتال همتابه‌همتا (P2P) شد که بدون نیاز به واسطه‌ها عمل می‌کند.
اکنون، پس از ۱۷ سال، نفوذ بیت‌کوین از مرز جوامع فناورانه گذشته و به دولت‌ها، شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌گذاران نهادی رسیده است.
آغاز راه؛ از شورش تا پذیرش جهانی
بیت‌کوین زمانی به عنوان «پول مخصوص هکرها» شناخته می‌شد، اما امروز در سبد دارایی برخی از بزرگ‌ترین بازیگران مالی جهان جای دارد.
به‌طور مثال، شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی «بلک‌راک» حدود ۳ درصد از کل بیت‌کوین در گردش را در اختیار دارد و در مجموع، شرکت‌های سهامی عام بیش از ۷۲۵ هزار بیت‌کوین نگهداری می‌کنند. همچنین شرکت‌های خصوصی حدود ۳۰۰ هزار بیت‌کوین دیگر در اختیار دارند که این امر نشان‌دهنده نفوذ عمیق بیت‌کوین در ساختار مالی شرکت‌هاست.
در پستی که «اسکات بسنت» وزیر خزانه‌داری ایالات متحده منتشر کرد، او نوشت:
«۱۷ سال پس از انتشار وایت‌پیپر، شبکه بیت‌کوین هنوز فعال است و بیش از هر زمان دیگری مقاوم عمل می‌کند. بیت‌کوین هرگز خاموش نمی‌شود.»
«سباستین سرانو»، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار پلتفرم مالی Ripio نیز گفت:
«وقتی در سال ۲۰۱۳ ریپیو را راه‌اندازی کردیم، می‌دانستیم که تأثیر بیت‌کوین عظیم خواهد بود و گذر زمان این موضوع را ثابت کرد. اکنون، ۱۷ سال پس از وایت‌پیپر، نتایج غیرقابل انکارند.»
ورود دولت‌ها و نهادهای رسمی به دنیای بیت‌کوین
دامنه تأثیر بیت‌کوین اکنون به خزانه‌داری دولت‌ها نیز رسیده است. حدود ۳۱ درصد از کل عرضه بیت‌کوین در اختیار نهادهای متمرکز از جمله دولت‌ها، صندوق‌های ETF و شرکت‌های عمومی قرار دارد — نشانه‌ای روشن از نهادینه شدن این دارایی دیجیتال.
السالوادور همچنان بیت‌کوین را به عنوان پول قانونی کشور به رسمیت می‌شناسد و با این کار، استفاده از آن را از سطح سرمایه‌گذاری فراتر برده است.
«مایکل ریهانی»، مدیر بخش رمزارز در بانک دیجیتال Nubank می‌گوید:
«ادغام بیت‌کوین با نظام مالی سنتی، جایگاه آن را به عنوان یک کلاس دارایی مشروع تثبیت کرده است. این تحول، پلی میان مالی سنتی و دیجیتال ایجاد کرده و موجب گسترش دسترسی و اعتبار دو سویه شده است.»
در همین راستا، بورس برزیل (B3) نیز اکنون ETFها و اوراق مرتبط با صندوق‌های جهانی بیت‌کوین را فهرست کرده تا سرمایه‌گذاران سنتی نیز بتوانند به این دارایی دسترسی داشته باشند.
حتی «ایلان ماسک» نیز در پاسخ به پستی درباره سالگرد بیت‌کوین نوشت:
«پول در واقع یک مسئله در حوزه نظریه اطلاعات است.»
اظهارنظری که بار دیگر بحث درباره ماهیت پول و تحول آن در عصر دیجیتال را داغ کرد.
از ابزار مالی تا نماد سیاسی
بیت‌کوین اکنون تنها یک ابزار مالی نیست، بلکه به یک نماد سیاسی نیز تبدیل شده است.
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات متحده که پیش‌تر منتقد بیت‌کوین بود، اکنون کمک‌های مالی انتخاباتی با بیت‌کوین را می‌پذیرد و وعده داده است آمریکا را به مرکز جهانی استخراج و نوآوری بلاک‌چین تبدیل کند.
در آرژانتین، رئیس‌جمهور «خاویر میلی‌ئی» از بیت‌کوین به عنوان «پولی که به مردم بازمی‌گردد» یاد می‌کند؛ ابزاری برای مقابله با تورم و ناکارآمدی پولی.
در السالوادور نیز «نایب بوکله» پا را فراتر گذاشته و بیت‌کوین را به‌عنوان پول رسمی کشور اعلام کرده و ذخایر دولتی را بر اساس آن افزایش داده است.
این اقدامات نشان می‌دهد که بیت‌کوین از یک نوآوری فناورانه به بیانیه‌ای سیاسی تبدیل شده است. برای رهبران اصلاح‌طلب، بیت‌کوین نماد حاکمیت مالی و آزادی اقتصادی است؛ در حالی که برای نهادهای نظارتی، نیرویی تحول‌آفرین است که باید با آن سازگار شد یا آن را مهار کرد.
آینده بیت‌کوین؛ از بلوغ تا تحول
در حال حاضر، بیت‌کوین در نزدیکی سطح ۱۱۰ هزار دلار معامله می‌شود و در آستانه دو مسیر قرار دارد: تثبیت یا تحول.
پذیرش نهادی به رشد خود ادامه می‌دهد و در عین حال، نوآوری‌های فنی جدیدی نیز در حال شکل‌گیری‌اند. ارتقاهایی مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) و قابلیت توکنیزه‌سازی روی لایه اصلی بیت‌کوین می‌توانند نحوه انتقال ارزش در سطح جهانی را متحول کنند.
تمام شاخص‌ها به یک نتیجه واحد اشاره دارند — بیت‌کوین در طول ۱۷ سال گذشته به باارزش‌ترین، شفاف‌ترین و پایدارترین دارایی دیجیتال جهان تبدیل شده است؛ با عرضه‌ای محدود به ۲۱ میلیون واحد که همچنان نماد کمیابی و اعتماد در اقتصاد مدرن محسوب می‌شود.
