در دنیای رو به رشد دارایی‌های دیجیتال، توکن‌های غیرقابل تعویض یا همان NFTها به یکی از جذاب‌ترین روش‌های مالکیت و معامله آثار هنری، کلکسیون‌ها و دارایی‌های دیجیتال تبدیل شده‌اند. اما قیمت بالای بسیاری از این NFTها باعث شده دسترسی به آن‌ها برای بسیاری از افراد محدود باشد. در این میان، مفهوم جدیدی به نام NFT تقسیم شده (Fractional NFT) به وجود آمده است که انقلابی در نحوه خرید، فروش و سرمایه‌گذاری روی این دارایی‌ها ایجاد کرده است. با استفاده از این روش، امکان خرید بخش‌هایی از یک NFT فراهم می‌شود و کاربران می‌توانند با هزینه‌ای کمتر و به‌صورت آسان‌تر در بازار پرهیجان NFTها مشارکت کنند. در این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی مفهوم NFT تقسیم شده و مزایای آن در تسهیل معاملات و افزایش نقدینگی در بازار NFT می‌پردازیم.
NFT تقسیم شده چیست و چرا اهمیت دارد؟
NFT تقسیم شده یا Fractional NFT، نوعی توکن غیرقابل تعویض است که به واحدهای کوچکتری شکسته می‌شود تا امکان خرید و سرمایه‌گذاری در بخش‌های کوچکتر آن فراهم شود. این فناوری نوآورانه، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال گران‌قیمت را برای افراد با بودجه محدود ممکن می‌سازد و نقدینگی را در بازار NFT افزایش می‌دهد. به جای خرید کل دارایی دیجیتال، کاربران می‌توانند سهمی از آن را بخرند، بفروشند یا معامله کنند و بدین ترتیب فرصت‌های مالی متنوع‌تری به دست آورند.
یکی از نمونه‌های مشهور NFT تقسیم شده، فروش NFT میم Doge در سال ۲۰۲۱ بود. این اثر دیجیتال به ارزش ۴ میلیون دلار توسط PleasrDAO خریداری شد و سپس به قطعات کوچکی تبدیل شد که با توکن‌های مخصوص (مثل \$DOG) قابل خریداری بودند. این روش به افراد اجازه داد با سرمایه‌ای بسیار کمتر، سهمی از این دارایی منحصر به فرد را مالک شوند و در بازار NFT مشارکت کنند.
اگرچه هنر دیجیتال یکی از زمینه‌های اصلی کاربرد NFT تقسیم شده است، این تکنولوژی قابلیت استفاده در حوزه‌های دیگر مانند املاک دیجیتال، کلکسیون‌ها، و دارایی‌های مالی غیرمتمرکز را نیز دارد. NFT تقسیم شده باعث افزایش دسترسی، انعطاف‌پذیری و نقدشوندگی بازار دارایی‌های دیجیتال می‌شود و تحول بزرگی در نحوه مالکیت و معامله این دارایی‌ها ایجاد میکند.
تفاوت‌های اساسی NFT تقسیم شده با NFT سنتی و تاثیر آن بر بازار دارایی‌های دیجیتال
NFT تقسیم شده، مفهومی نوین است که ساختار مالکیت و معامله توکن‌های غیرقابل تعویض را به شکل قابل‌توجهی تغییر داده است. برخلاف NFTهای سنتی که به عنوان یک واحد کامل و غیرقابل تفکیک شناخته می‌شوند، NFT تقسیم شده امکان مالکیت کسری از یک NFT را فراهم میکند. به عبارت دیگر، یک NFT سنتی به صورت کامل و واحد معامله می‌شود و نمی‌توان آن را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کرد، اما در مدل تقسیم شده، مالکیت آن توکن به قطعات کوچکتر شکسته می‌شود تا افراد با سرمایه کمتر بتوانند در دارایی‌های دیجیتال ارزشمند شریک شوند.
این تغییر بنیادین در مالکیت، فرصت‌های تازه‌ای برای سرمایه‌گذاران خرد ایجاد کرده و نقدینگی بازار NFT را افزایش می‌دهد. به کمک قراردادهای هوشمند، مالک هر بخش می‌تواند سهام خود را به صورت جداگانه معامله کند یا حتی در صورت تمایل، تمام بخش‌ها را بازخرید کرده و مالکیت کامل NFT را در اختیار گیرد. این فرآیند از طریق یک مکانیزم حراج سازمان‌دهی می‌شود که طی آن، دارندگان بخش‌های مختلف NFT فرصت تصمیم‌گیری برای خرید کل دارایی را خواهند داشت.
این قابلیت معامله کسری و امکان بازخرید مالکیت کامل، باعث می‌شود NFT تقسیم شده نه تنها انعطاف بیشتری در معاملات ارائه دهد، بلکه زمینه‌ساز مشارکت گسترده‌تر در بازارهای دیجیتال شود. در نهایت، NFT تقسیم شده مرزهای مالکیت دیجیتال را جابه‌جا کرده و راه را برای ورود سرمایه‌گذاران مختلف، با سطوح بودجه متنوع، به دنیای NFTها هموار میکند.
کاربردهای NFT تقسیم شده در دنیای دیجیتال و اقتصاد نوین
NFT تقسیم شده یا Fractional NFT نوعی توکن غیرقابل تعویض است که به جای مالکیت کامل یک دارایی دیجیتال، امکان خرید و تصاحب درصدی از آن را به چندین فرد می‌دهد. این قطعات کوچکتر که توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شوند، به دارندگان اجازه می‌دهند به صورت مشترک در مالکیت یک NFT مشارکت کنند. چنین رویکردی، در صنایع مختلف کاربردهای نوآورانه و متنوعی ایجاد کرده است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
نقش NFT تقسیم شده در دنیای هنر دیجیتال
در حوزه هنر دیجیتال، NFT تقسیم شده فرصتی منحصر به فرد برای هنرمندان و کلکسیونرها فراهم میکند تا مالکیت آثار ارزشمند را بین چندین نفر تقسیم کنند. این موضوع نه تنها امکان سرمایه‌گذاری با مبلغ کمتر را مهیا میکند، بلکه نقدینگی بازار هنر دیجیتال را نیز افزایش می‌دهد. با این حال، هنوز واکنش بازار هنر به این نوآوری متفاوت است؛ برخی آن را تهدیدی برای اصالت آثار می‌بینند، در حالی که دیگران آن را ابزاری برای دموکراتیک‌تر شدن دسترسی به هنر و جذب سرمایه‌های جدید می‌دانند.
بهره‌گیری از NFT تقسیم شده در بازی‌های بلاکچینی
بازی‌های مبتنی بر بلاکچین که معمولاً آیتم‌های درون بازی را به شکل NFT عرضه می‌کنند، از قابلیت تقسیم مالکیت NFT به شکل چشمگیری بهره‌مند می‌شوند. بازیکنان می‌توانند با خرید کسری از آیتم‌های ارزشمند، به دارایی‌های گران‌قیمت داخل بازی دسترسی پیدا کنند یا با ترکیب این بخش‌ها، مالکیت کامل آن‌ها را بدست آورند. برای نمونه، بازی Axie Infinity در حال آزمایش مدل فروش کسری از برخی NFTهای کمیاب خود است تا کاربران بتوانند به شکل اشتراکی در این دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
استفاده از NFT تقسیم شده در دنیای متاورس
با رشد روزافزون متاورس و استقبال سرمایه‌گذاران از این فضای مجازی، NFT تقسیم شده به عنوان ابزاری مهم برای مدیریت مالکیت زمین‌ها و دارایی‌های دیجیتال مطرح شده است. پروژه‌هایی مانند Decentraland و Sandbox نمونه‌هایی از پلتفرم‌هایی هستند که با استفاده از این فناوری، امکان مالکیت مشترک و خرید گروهی زمین‌های مجازی و دارایی‌های متاورسی را فراهم می‌آورند. این مدل باعث می‌شود افراد و گروه‌ها بتوانند با سرمایه‌های کمتر، سهمی از پروژه‌های بزرگ دیجیتال داشته باشند.
کاربرد NFT تقسیم شده در بخش املاک و مستغلات
یکی از زمینه‌های نوظهور استفاده از NFT تقسیم شده، حوزه املاک و مستغلات است. با تبدیل ملک به توکن‌های دیجیتال، فرآیند خرید و فروش به کمک قراردادهای هوشمند ساده‌تر، سریع‌تر و امن‌تر می‌شود. امکان تقسیم مالکیت یک ملک به چندین سرمایه‌گذار از طریق NFTهای کسری، باعث کاهش نیاز به واسطه‌ها و تسهیل معاملات می‌گردد. این فناوری می‌تواند خرید املاک را مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده و دسترسی به بازار املاک را برای افراد بیشتری فراهم کند. اگرچه هنوز این روش به طور گسترده اجرا نشده، اما پتانسیل بالای آن در آینده نزدیک غیرقابل انکار است.
NFT تقسیم‌شده چگونه کار میکند؟
فرآیند تقسیم NFT معمولاً با قفل‌کردن یک توکن منحصربهفرد (ERC-721) در یک قرارداد هوشمند آغاز می‌شود. در این مرحله، دارایی دیجیتال به تعدادی توکن ERC-20 تبدیل می‌شود که هرکدام نشان‌دهنده سهمی از NFT اصلی هستند. شرایط این تقسیم، مانند تعداد توکن‌ها، قیمت هر سهم و حتی اطلاعات متادیتا، به‌طور کامل توسط مالک NFT تعریف می‌شود. پس از آن، کاربران می‌توانند این توکن‌های خردشده را در بازار خرید و فروش کرده یا به‌عنوان سرمایه‌گذاری بلندمدت نگه دارند.
برای مثال، اگر یک اثر هنری دیجیتال بسیار گران‌قیمت که میلیون‌ها دلار ارزش دارد، به ده‌هزار توکن کوچک تقسیم شود، افراد می‌توانند تنها با خرید یک یا چند سهم، در مالکیت این اثر شریک شوند؛ بدون نیاز به پرداخت کل مبلغ. این مدل نه‌تنها دسترسی سرمایه‌گذاران با سرمایه کمتر را به بازار NFT فراهم میکند، بلکه امکان نقدشوندگی بالاتری نیز برای آثار هنری دیجیتال به همراه دارد.
گرچه بسیاری از این فرآیندها ابتدا در شبکه اتریوم توسعه پیدا کردند، اما امروز شبکه‌هایی مانند پالیگان، سولانا و کاردانو نیز از NFTهای تقسیم‌شده پشتیبانی می‌کنند. این انعطاف شبکه‌ای، فرصت‌های بیشتری برای کاربران فراهم کرده تا با هزینه کمتر وارد بازار دارایی‌های دیجیتال شوند و به نوعی دموکراسی در سرمایه‌گذاری شکل دهند.
NFTهای تقسیم‌شده، چشم‌اندازی جذاب برای آینده مالکیت دیجیتال هستند؛ جایی که همه، حتی با سرمایه‌ای اندک، می‌توانند در ارزشمندترین دارایی‌های دنیای متاورس، هنر و کلکسیون‌ها سهیم شوند.
ضرورت قطعه‌بندی NFTها در بازار مالکیت دیجیتال
با رشد چشمگیر بازار توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، قیمت بسیاری از این دارایی‌های دیجیتال به سطحی رسیده که تنها بخش کوچکی از سرمایه‌گذاران توان خرید کامل آن را دارند. در چنین شرایطی، قطعه‌بندی یا تقسیم NFTها به‌عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش موانع ورود به این بازار شناخته می‌شود. این فرآیند، امکان خرید سهمی از یک NFT را برای افراد بیشتری فراهم میکند و به نوعی، مالکیت دیجیتال را دموکراتیک می‌سازد.
قطعه‌بندی NFTها نه‌تنها باعث می‌شود سرمایه‌گذاران خرد هم وارد این حوزه شوند، بلکه سازوکار مالی منسجم‌تری را نیز به همراه دارد. هر قطعه از یک NFT می‌تواند به صورت مستقل معامله شود، بدون آنکه کاهش یا افزایش قیمت یک سهم خاص بر سایر قطعه‌ها تأثیر مستقیم بگذارد. این ویژگی باعث پایداری نسبی در ارزش کلی دارایی شده و ریسک نوسانات را تا حدی کاهش می‌دهد.
حتی در زمان برگزاری حراجی‌ها و رشد قیمت یک NFT کامل، خریدارانی که مایل به پرداخت هزینه کمتری هستند نیز می‌توانند از طریق مالکیت جزئی وارد عمل شوند. این مدل سرمایه‌گذاری، نه‌تنها مشارکت بیشتر کاربران را ممکن می‌سازد، بلکه نقدشوندگی بهتر و دسترسی گسترده‌تری برای بازار NFT به همراه دارد.
در نتیجه، قطعه‌بندی NFTها صرفاً یک انتخاب نیست؛ بلکه در دنیای امروز، یک ضرورت برای توسعه بازار، گسترش فرصت‌های سرمایه‌گذاری، و تحقق عدالت اقتصادی در مالکیت دیجیتال محسوب می‌شود.
مزایای قطعه‌بندی NFTها
- قیمت‌گذاری دقیق‌تر: قطعه‌بندی، فرآیند کشف قیمت را هوشمندانه‌تر میکند. زمانی که یک NFT به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌شود، بازار براساس تقاضا برای هر قطعه، قیمت منصفانه‌تری را تعیین میکند. این مزیت به‌ویژه برای NFTهای نادر یا بدون سابقه تراکنش، کاربردی است و مسیر ورود آن‌ها به مزایده‌ها و مارکت‌پلیس‌ها را هموار می‌سازد.
- افزایش نقدینگی: NFTهای منحصربهفرد معمولاً نقدشوندگی پایینی دارند، زیرا خرید آن‌ها نیازمند سرمایه زیادی است. با تقسیم این دارایی‌ها، امکان خرید برای کاربران بیشتری فراهم می‌شود و بازار سریع‌تر به دارایی‌ها واکنش نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران خُرد نیز می‌توانند در مالکیت دارایی‌های ارزشمند سهیم شوند.
- جذب سرمایه بیشتر: قطعه‌بندی، راهی مؤثر برای جذب سرمایه جمعی است. فروش قطعات کوچکتر از یک NFT به افراد مختلف، به مالکان اصلی کمک میکند که دارایی خود را به صورت سریع‌تر و سودآورتر واگذار کنند. این مدل در پروژه‌های بزرگ، آثار هنری دیجیتال و آیتم‌های درون‌بازی بسیار پرکاربرد است.
- ایجاد انگیزه برای فروش و کسب درآمد منفعل: مالک اصلی NFT تقسیم‌شده می‌تواند از مارکت‌پلیس مربوطه، کارمزدی به‌عنوان سرپرست دارایی دریافت کند. این درآمد منفعل، انگیزه‌ای اقتصادی برای قطعه‌بندی NFTها ایجاد میکند. البته در این مسیر، محدودیت‌هایی برای جلوگیری از تعیین کارمزدهای غیرمنطقی وجود دارد.
- کاهش ریسک در خرید: سرمایه‌گذاران به جای خرید کامل یک NFT گران‌قیمت، می‌توانند تنها بخشی از آن را بخرند و ریسک خود را کاهش دهند. در صورتی که ارزش NFT افت کند، زیان مالی افراد کمتر خواهد بود و فشار روانی ناشی از خریدهای پرریسک کاهش می‌یابد.
آینده NFTهای تقسیم‌شده؛ گامی نو در مسیر تکامل دارایی‌های دیجیتال
اگر به آینده دنیای دیجیتال ایمان دارید، نمی‌توان تأثیر NFTهای تقسیم‌شده را نادیده گرفت. قطعه‌بندی NFTها پاسخی هوشمندانه به چالش مالکیت انحصاری، نقدینگی پایین و مشارکت محدود کاربران است. با این روش، بازار به سمت شفافیت، دسترسی آسان‌تر و گردش بهتر سرمایه حرکت میکند؛ حرکتی که می‌تواند در مسیر بلوغ فناوری بلاکچین نقش‌آفرین باشد.
حتی اگر نگاه بدبینانه‌ای به ارزش‌گذاری NFTها داشته باشیم، نباید از زیرساخت‌های فنی آن‌ها غافل شویم. استانداردهایی مانند ERC-721 همچنان در حال گسترش‌اند و زیر بنای بسیاری از نوآوری‌های آینده خواهند بود. قطعه‌بندی توکن‌های غیرقابل‌تعویض، هرچند در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، اما با افزایش تقاضا، به‌زودی تبدیل به ابزاری کلیدی برای توسعه بازار دارایی‌های دیجیتال خواهد شد.
در پایان، آنچه اهمیت دارد انتخاب آگاهانه در این فضاست. قبل از هر سرمایه‌گذاری، دانش فنی لازم را کسب کرده، ریسک‌ها را بشناسید و تصمیمات خود را بر پایه واقعیت‌ها اتخاذ کنید؛ چرا که فناوری بلاک چین همچنان در حال تغییر مسیرهای سنتی اقتصاد است. NFTهای تقسیم‌شده تنها بخشی از این تحول‌اند؛ بخشی که شاید آینده مالکیت را برای همیشه بازتعریف کند.
