سقوط بازار رمزارزها در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵، حدود ۱۹ میلیارد دلار از موقعیت‌های لوریج‌شده بیت‌کوین و سایر رمزارزها را نابود کرد. با این حال، این سقوط از نظر درصدی یکی از بزرگترین ریزش‌های تاریخ بیت‌کوین نبود.
از سقوط تاریخی صرافی «Mt. Gox» تا فروپاشی صرافی «FTX»، در ادامه به بررسی مهم‌ترین سقوط‌های قیمتی بیت‌کوین و دلایل وقوع آن‌ها می‌پردازیم.
۱. سقوط ناگهانی Mt. Gox (ژوئن ۲۰۱۱)
این حادثه، یکی از بزرگترین سقوط‌های تاریخ بیت‌کوین محسوب می‌شود. در آن زمان، بیت‌کوین حدود ۹۹.۹ درصد از ارزش خود را در صرافی Mt. Gox از دست داد؛ پس از آنکه یک هکر صدها هزار بیت‌کوین را به سرقت برد و با قیمت تنها یک پنی به فروش رساند. در آن دوران، Mt. Gox حدود ۹۰ درصد از کل معاملات بیت‌کوین را مدیریت می‌کرد، و همین موضوع باعث شد با فروپاشی داخلی آن، تقریباً تمام ارزش بازار بیت‌کوین برای مدتی از بین برود.
بر اساس داده‌های کتاب رکوردهای جهانی گینس، Mt. Gox بزرگترین صرافی بیت‌کوین در آن زمان بود، اما اولین صرافی تاریخ بیت‌کوین محسوب نمی‌شد. این عنوان متعلق به پلتفرم BitcoinMarket است.
حمله هکری در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۱ رخ داد، اما چند روز بعد فاش شد. در این حمله، حساب یکی از حسابرسان Mt. Gox هک شد و از طریق آن ۷۴۰ هزار بیت‌کوین از مشتریان و ۱۰۰ هزار بیت‌کوین از خود شرکت به سرقت رفت. هکر با فروش ناگهانی این بیت‌کوین‌ها باعث سقوط شدید قیمت شد و ارزش بیت‌کوین به چند سنت رسید.
در آن زمان، ارزش این مقدار بیت‌کوین حدود ۴۶۰ هزار دلار بود. اما با قیمت‌های فعلی، ۸۴۰ هزار بیت‌کوین حدود ۹۴ میلیارد دلار ارزش دارد؛ معادل مجموع دارایی بیت‌کوین شرکت‌هایی چون MicroStrategy، MARA Holdings، XXI، Metaplanet، Bitcoin Standard Treasury Co. و Bullish.
۲. فروپاشی Mt. Gox (آوریل ۲۰۱۳)
در آوریل ۲۰۱۳، بیت‌کوین از ۲۶۵ دلار به ۱۵۰ دلار سقوط کرد و حدود ۴۳ درصد از ارزش خود را از دست داد. صرافی Mt. Gox علت این اتفاق را حملات «DDoS» اعلام کرد. در این نوع حملات، سرور هدف با حجم زیادی از درخواست‌ها اشباع می‌شود و دسترسی کاربران واقعی مختل می‌گردد.
به دلیل ترافیک بی‌سابقه، معاملات در Mt. Gox متوقف شد و همین موضوع موجب فروش گسترده و هراس در بازار شد.
در آن زمان، Mt. Gox اعلام کرد که این حملات به‌صورت مکرر رخ می‌دهد و هدف آن‌ها سوءاستفاده از نوسانات قیمت است. به گفته این صرافی: «حمله‌کنندگان صبر می‌کنند تا قیمت بیت‌کوین به سطح خاصی برسد، سپس شروع به فروش می‌کنند و با ایجاد اختلال در سیستم باعث فروش وحشت‌زده کاربران می‌شوند. وقتی قیمت افت کرد، حمله را متوقف کرده و شروع به خرید در قیمت پایین می‌کنند. این چرخه را چند بار تکرار می‌کنند و از نوسانات سود می‌برند.»
۳. شوک ممنوعیت چین (دسامبر ۲۰۱۳)
در دسامبر ۲۰۱۳، بانک مرکزی چین اعلام کرد که بانک‌ها نباید با بیت‌کوین درگیر شوند، چرا که این ارز توسط هیچ نهاد یا دولت رسمی پشتیبانی نمی‌شود.
در آن زمان بیت‌کوین رشد شدیدی را تجربه کرده بود؛ اواخر نوامبر برای نخستین بار از مرز ۱۰۰۰ دلار عبور کرده بود و در ۵ دسامبر به بالای ۱۲۰۰ دلار رسید. اما تنها دو روز بعد، قیمت حدود ۵۰ درصد سقوط کرد و به زیر ۶۰۰ دلار رسید.
در همان دوره، آلن گرینسپن، رئیس سابق فدرال رزرو، بیت‌کوین را «حباب» خواند و گفت: «برای درک ارزش ذاتی بیت‌کوین باید تخیل زیادی به کار گرفت. من هنوز نتوانسته‌ام آن را درک کنم، شاید دیگران بتوانند.»
۴. ممنوعیت دوباره چین (سپتامبر ۲۰۱۷)
در سپتامبر ۲۰۱۷، چین عرضه اولیه توکن‌ها (ICO) را غیرقانونی اعلام کرد و آن را نوعی جذب سرمایه غیرمجاز دانست. در ابتدا بازار این خبر را بی‌اهمیت تلقی کرد، اما وقتی مشخص شد دولت قصد دارد فعالیت صرافی‌های داخلی را نیز متوقف کند، وحشت آغاز شد.
در روزهای ۱۴ و ۱۵ سپتامبر، صرافی‌های بزرگ چینی از جمله BTCC، Huobi و OKCoin تعطیلی خود را تأیید کردند. قیمت بیت‌کوین تنها طی دو روز حدود ۲۵ درصد کاهش یافت و از ۴۴۰۰ دلار به ۳۳۰۰ دلار رسید. این اتفاق پایان سلطه چین بر بازار معاملات رمزارز و آغاز انتقال نقدینگی جهانی به ژاپن و کره جنوبی بود.
۵. ترکیدن حباب لوریج (دسامبر ۲۰۱۷)
در پایان سال ۲۰۱۷، بیت‌کوین نزدیک به سطح تاریخی ۲۰ هزار دلار بود. با راه‌اندازی قراردادهای آتی در بورس‌های قانون‌مند آمریکا (CBOE و CME)، و جو بیش از حد داغ بازار، بیت‌کوین تنها در ۲۴ ساعت حدود یک‌سوم ارزش خود را از دست داد و از ۱۶٬۵۰۰ دلار به ۱۱٬۰۰۰ دلار سقوط کرد.
بانک فدرال سان‌فرانسیسکو بعدها در گزارشی اعلام کرد که این هم‌زمانی تصادفی نبوده است: «افزایش سریع و سقوط ناگهانی قیمت پس از معرفی قراردادهای آتی، رفتاری معمول در بازارهایی است که دارایی جدیدی وارد معاملات آتی می‌شود.»
۶. سقوط «پنج‌شنبه سیاه» (۱۲ مارس ۲۰۲۰)
با آغاز همه‌گیری کووید-۱۹، سرمایه‌گذاران در وحشت فرو رفتند و بیت‌کوین یکی از شدیدترین سقوط‌های خود را تجربه کرد. تنها یک روز پس از اعلام رسمی همه‌گیری جهانی توسط سازمان بهداشت جهانی، بیت‌کوین که نزدیک ۸۰۰۰ دلار معامله می‌شد، تا ۴۸۵۰ دلار سقوط کرد و تقریباً نیمی از ارزش خود را از دست داد.
در آن روز بیش از ۱ میلیارد دلار از موقعیت‌های لوریج‌شده در صرافی‌هایی مانند BitMEX و Binance لیکوئید شد و موج فروش شدیدی در بازار ایجاد کرد. این سقوط به قدری بزرگ بود که لقب «پنج‌شنبه سیاه» را گرفت؛ هرچند پس از آن، سال ۲۰۲۰ به یکی از سودآورترین سال‌های تاریخ بیت‌کوین تبدیل شد.
۷. سرکوب چین؛ «چهارشنبه سیاه» (۱۹ مه ۲۰۲۱)
در ماه مه ۲۰۲۱، ابتدا تسلا اعلام کرد که پذیرش بیت‌کوین برای خرید خودروهای خود را متوقف می‌کند. بازار اندکی افت کرد، اما هنوز آرام بود. یک هفته بعد، بانک مرکزی چین دوباره موضع سختی علیه رمزارزها گرفت و محدودیت‌های شدیدی برای ماینرها وضع کرد.
با تکرار ممنوعیت تراکنش‌های رمزارزی از سوی پکن، موج فروش و لیکوئیدیشن‌های متوالی باعث شد حدود ۸ میلیارد دلار از موقعیت‌های لوریج از بین برود. تنها در ۱۲ ساعت، بیت‌کوین حدود ۳۰ درصد سقوط کرد و از ۴۳ هزار دلار به ۳۰ هزار دلار رسید. تا ۲۲ ژوئن همان سال، قیمت برای نخستین بار در شش ماه گذشته به زیر ۳۰ هزار دلار افت کرد.
۸. بحران Celsius و سرایت بازار (ژوئن ۲۰۲۲)
در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۲، پلتفرم وام‌دهی رمزارزی Celsius برداشت‌ها و مبادلات را متوقف کرد و دلیل آن را «شرایط بحرانی بازار» عنوان کرد. این اتفاق تنها دو ماه پس از فروپاشی استیبل‌کوین TerraUSD رخ داد و نگرانی‌ها درباره بحران نقدینگی در بازار را افزایش داد.
Celsius به کاربران خود وعده سود بالا در ازای سپرده‌گذاری رمزارز داده بود. اما هنگامی که برداشت‌ها مسدود شد، سرمایه‌گذاران دچار وحشت شدند و بیت‌کوین با افت ۱۵ درصدی از ۲۶ هزار دلار به زیر ۲۲ هزار دلار سقوط کرد.
۹. فروپاشی FTX پیش از ورشکستگی (نوامبر ۲۰۲۲)
در نوامبر ۲۰۲۲، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه صرافی FTX با کمبود نقدینگی مواجه شده است. این خبر شوک بزرگی به بازار وارد کرد. در عرض ۲۴ ساعت، بیت‌کوین بیش از ۱۷ درصد سقوط کرد و از حدود ۲۰٬۵۰۰ دلار به ۱۶٬۹۰۰ دلار رسید و حتی تا ۱۵٬۶۰۰ دلار پایین رفت.
چند روز بعد، FTX رسماً اعلام ورشکستگی کرد. این سقوط، موجی از پیامدهای زنجیره‌ای در سراسر صنعت رمزارز ایجاد کرد که اثرات آن تا دو سال بعد نیز احساس می‌شد.
