آلت سیزن به زبان ساده: چرا گاهی بازار از بیت‌کوین به سمت آلت‌کوین‌ها حرکت می‌کند؟

در این مقاله از بلاگ کیف پول من قصد داریم به زبان ساده رمز و راز این فصل جذاب را برایتان باز کنیم و توضیح دهیم که آلت سیزن دقیقاً چیست، چرا اتفاق می‌افتد و مهم‌تر از همه، چه نشانه‌هایی دارد.

«آلت‌کوین» دقیقاً یعنی چه؟

برای آنکه بتوانیم در مورد فصل آلت‌کوین‌ها صحبت کنیم، ابتدا باید با خودِ آلت‌کوین‌ها آشنا شویم. شاید این کلمه کمی تخصصی به نظر برسد، اما مفهوم بسیار ساده‌ای دارد.

عبارت آلت‌کوین (Altcoin) از ترکیب دو کلمه Alternative (جایگزین) و Coin (سکه) ساخته شده است. پس به زبان ساده، به هر ارز دیجیتالی که بعد از بیت‌کوین ساخته شده و جایگزینی برای آن محسوب می‌شود، آلت‌کوین می‌گویند.

تصور کنید بیت‌کوین مانند اولین خودروی موفقی است که به تولید انبوه رسید. این خودرو، مسیر را برای همیشه تغییر داد. آلت‌کوین‌ها مانند مدل‌های بی‌شمار خودرویی هستند که بعد از آن ساخته شدند؛ برخی تلاش کردند سریع‌تر باشند، برخی امن‌تر، برخی کم‌مصرف‌تر و برخی دیگر هم کاربردهای کاملاً جدیدی (مانند حمل بار) ارائه دادند. همه آن‌ها «خودرو» هستند، اما با اهداف و فناوری‌های متفاوت. دنیای کریپتو نیز به همین شکل است؛ بیت‌کوین مسیر را آغاز کرد و هزاران آلت‌کوین با اهداف گوناگون به دنبال آن پدید آمدند.

آلت‌کوین‌ها یک خانواده بزرگ و متنوع هستند و فقط به یک نوع خاص محدود نمی‌شوند. در اینجا چند دسته معروف از آن‌ها را با هم مرور می‌کنیم:

• پلتفرم‌های قرارداد هوشمند: این‌ها فقط یک ارز ساده نیستند، بلکه زیرساختی برای ساختن برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کنند. معروف‌ترین مثال، اتریوم است که امکانات بسیار گسترده‌ای فراتر از یک پول دیجیتال ساده دارد. رقبای قدرتمندی مانند سولانا و کاردانو نیز در این دسته قرار می‌گیرند که بسیاری از سرمایه‌گذاران به گزینه‌ی خرید کاردانو یا فروش سولانا به عنوان رقبای اتریوم نگاه می‌کنند.
• میم‌کوین‌ها (Meme Coins): این دسته از آلت‌کوین‌ها معمولاً با الهام از یک شوخی اینترنتی (Meme) و با قدرت جامعه هوادارانشان رشد می‌کنند. اگرچه با ریسک بالایی همراه هستند، اما توانسته‌اند جایگاه خود را در بازار پیدا کنند. دوج کوین و شیبا نمونه‌های بارز این دسته هستند.
• استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins): این ارزها طراحی شده‌اند تا ارزش ثابتی داشته باشند و معمولاً قیمتشان به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا وابسته است. تتر (Tether یا USDT) که ارزشی تقریبا معادل یک دلار دارد، شناخته‌شده‌ترین مثال در این حوزه است.

بنابراین، وقتی در مورد آلت‌کوین‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان یک دنیای بسیار گسترده از پروژه‌های مختلف است که هرکدام هدف و جایگاه منحصربه‌فرد خود را در بازار بزرگ خرید ارزهای دیجیتال دارند.

چرا و چگونه «آلت سیزن» متولد می‌شود؟

آلت سیزن یک شبه و به صورت جادویی اتفاق نمی‌افتد، بلکه نتیجه‌ی یک چرخه طبیعی و قابل درک در بازار است. هسته‌ی اصلی این پدیده، مهاجرت هوشمندانه سرمایه از بیت‌کوین به سمت آلت‌کوین‌هاست.

برای درک این جریان، مثال بازار مسکن را در نظر بگیرید. تصور کنید یک سرمایه‌گذار، پس از رشد چشمگیر قیمت یک ملک بسیار بزرگ و گران‌قیمت (که در دنیای ما، همان بیت‌کوین است)، آن را می‌فروشد. او سپس سود خود را صرف خرید چندین آپارتمان کوچک‌تر و جدیدتر (یعنی آلت‌کوین‌ها) می‌کند که پتانسیل رشد بسیار بالاتری دارند. این کار باعث می‌شود تقاضا برای آن آپارتمان‌های کوچک‌تر زیاد شده و قیمتشان بالا برود. در بازار کریپتو، دقیقاً همین چرخه رخ می‌دهد.

اما چه عواملی این مهاجرت سرمایه را کلید می‌زنند؟ در ادامه، سه دلیل اصلی آن را بررسی می‌کنیم.

۱. ثبات یا رشد آرام بیت‌کوین:

وقتی قیمت بیت کوین بعد از یک رشد قوی، به یک ثبات نسبی می‌رسد یا با شیب ملایمی به رشد خود ادامه می‌دهد، سرمایه‌گذاران احساس اطمینان بیشتری می‌کنند. در این مرحله، آن‌ها به جای انتظار برای رشدهای بزرگ بعدی در بیت‌کوین، ترجیح می‌دهند سود خود را به دارایی‌های پرریسک‌تر اما با پتانسیل سود بالاتر، یعنی آلت‌کوین‌ها، منتقل کنند. در واقع، آرامش بیت‌کوین به سایر ارزها فرصت خودنمایی می‌دهد.

۲. هیجان و نوآوری در دنیای وب ۳ (Web3):

حرکت صعودی آلت سیزن‌ها اغلب توسط یک روایت (Narrative) یا فناوری جدید تقویت می‌شود که سرمایه‌ها و توجهات را به سمت خود جلب می‌کند. ظهور حوزه‌های نوآورانه در دنیای وب ۳ (Web3، نسل بعدی اینترنت که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده)، توجهات و سرمایه‌های زیادی را به سمت آلت‌کوین‌های مرتبط جلب می‌کند. از جمله این حوزه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دیفای (DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز): پروژه‌هایی که خدمات مالی سنتی مانند وام‌دهی را بدون نیاز به بانک، روی بلاکچین ارائه می‌دهند.
• اِن‌اِف‌تی (NFT یا توکن‌های غیرقابل تعویض): دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند آثار هنری دیجیتال یا آیتم‌های کمیاب در بازی‌ها.
• گیم‌فای (GameFi): ترکیب دنیای بازی‌های ویدیویی با امور مالی، که در آن بازیکنان می‌توانند در حین بازی کردن، درآمد واقعی کسب کنند.

برای مثال، رشد انفجاری دیفای و NFT در سال ۲۰۲۱، باعث شد قیمت اتریوم و پروژه‌های روی شبکه‌ی آن به شدت افزایش یابد. اخیراً نیز ظهور بازی‌های تلگرامی، توجهات زیادی را به سمت پروژه‌هایی مانند خرید نات کوین جلب کرده است.

۳. روانشناسی بازار:

وقتی بازار صعودی است و سرمایه‌گذاران سودهای خوبی کسب می‌کنند، اعتماد به نفس آن‌ها افزایش یافته و تمایلشان به پذیرش ریسک‌های بزرگ‌تر بیشتر می‌شود. این حس که به آن اشتهای ریسک (Risk Appetite) می‌گویند، باعث می‌شود سرمایه‌گذاران از دارایی امن‌تری مانند بیت‌کوین، به سمت آلت‌کوین‌های پرنوسان‌تر که وعده‌ی سودهای چند برابری می‌دهند، حرکت کنند. اینجاست که تب خرید ارز دیجیتال در میان طیف وسیع‌تری از مردم بالا می‌گیرد و چرخه‌ی آلت سیزن با قدرت بیشتری به حرکت خود ادامه می‌دهد.

نشانه‌های نزدیک شدن به آلت سیزن: چطور این فصل را پیش‌بینی کنیم؟

همانطور که هواشناس‌ها با بررسی ابرها و فشار هوا، نزدیک شدن طوفان را پیش‌بینی می‌کنند، ما هم در دنیای کریپتو ابزارهایی داریم که به ما در تشخیص نزدیک شدن فصل آلت‌کوین‌ها کمک می‌کنند. اگرچه هیچ ابزاری صددرصد دقیق نیست، اما توجه به این نشانه‌ها می‌تواند دید بسیار خوبی به ما بدهد.

در ادامه سه نشانه‌ی کلیدی را با هم بررسی می‌کنیم:

۱. مهم‌ترین شاخص: کاهش «دامیننس بیت‌کوین» (Bitcoin Dominance)

این شاید مهم‌ترین علامتی باشد که باید زیر نظر داشته باشید. اما دامیننس بیت‌کوین دقیقاً چیست؟

بیایید کل بازار ارزهای دیجیتال را مانند یک پیتزای بزرگ در نظر بگیریم. ارزش مجموع تمام ارزهای دیجیتال، اندازه‌ی کل این پیتزا است. دامیننس بیت‌کوین به زبان ساده می‌گوید که چند درصد از این پیتزا متعلق به بیت‌کوین است. برای مثال، اگر دامیننس بیت‌کوین ۵۰٪ باشد، یعنی نصف ارزش کل بازار قیمت ارزهای دیجیتال در اختیار بیت‌کوین و نصف دیگر در اختیار هزاران آلت‌کوین دیگر است.

چرا کاهش آن یک سیگنال مهم است؟ وقتی دامیننس بیت‌کوین شروع به کاهش می‌کند (یعنی سهم بیت‌کوین از پیتزای بازار کوچک‌تر می‌شود)، به این معنی است که سرمایه در حال خروج از بیت‌کوین و ورود به آلت‌کوین‌هاست. این حرکت پول باعث می‌شود سهم آلت‌کوین‌ها از کل بازار بزرگ‌تر شده و قیمتشان رشد کند. به همین دلیل، یک روند نزولی در نمودار بیت کوین از نظر دامیننس، اغلب موسیقی متن شروع آلت سیزن است.

۲. یک ابزار کاربردی: شاخص فصل آلت‌کوین (Altcoin Season Index)

خوشبختانه ابزاری آماده و آنلاین به نام «شاخص فصل آلت‌کوین» وجود دارد که کار را برای ما ساده‌تر کرده است. این شاخص را مانند یک دماسنج برای بازار در نظر بگیرید که به ما می‌گوید حال و هوای بازار به نفع بیت‌کوین است یا آلت‌کوین‌ها.

چگونه این شاخص را بخوانیم؟ این شاخص عملکرد ۵۰ آلت‌کوین برتر را در یک دوره ۹۰ روزه با عملکرد بیت‌کوین مقایسه می‌کند و یک امتیاز بین ۰ تا ۱۰۰ می‌دهد:

• امتیاز نزدیک به ۰: یعنی فصل، کاملاً متعلق به بیت‌کوین است (Bitcoin Season).
• امتیاز نزدیک به ۱۰۰: یعنی فصل، کاملاً متعلق به آلت‌کوین‌هاست (Altcoin Season).

یک قانون کلی می‌گوید وقتی امتیاز این شاخص از ۷۵ بالاتر می‌رود، رسماً وارد آلت سیزن شده‌ایم. این یعنی در سه ماه گذشته، ۷۵٪ از آلت‌کوین‌های برتر (مثلاً رمزارزهایی که قیمت اتریوم یا قیمت سولانا را نمایندگی می‌کنند) عملکرد بهتری نسبت به بیت‌کوین داشته‌اند.

۳. افزایش حجم معاملات و نوسانات قیمتی در آلت‌کوین‌ها

این نشانه را می‌توانید با چشمان خودتان در بازار ببینید.

حجم معاملات (Trading Volume): به زبان ساده، مقدار پولی است که در یک دوره زمانی مشخص برای خرید و فروش یک ارز دیجیتال دست به دست می‌شود. وقتی می‌بینید حجم معاملات آلت‌کوین‌های بزرگ به شکل چشمگیری افزایش پیدا می‌کند، نشان‌دهنده ورود پول و توجه جدی به آن‌هاست.

نوسانات قیمتی (Volatility): به معنای شدت و سرعت تغییرات قیمت است. شروع حرکت‌های ناگهانی و رشدهای قوی در قیمت آلت‌کوین‌های مختلف، یکی دیگر از علائم بیدار شدن بازار آلت‌کوین‌ها از خواب زمستانی است.

وقتی این سه نشانه را در کنار یکدیگر قرار می‌دهید، می‌توانید با اطمینان بیشتری در مورد جهت‌گیری کلی بازار و احتمال شروع یک آلت سیزن جدید قضاوت کنید.

نگاهی به تاریخ: آلت سیزن‌های معروف گذشته به ما چه می‌آموزند؟

در بازارهای مالی جمله‌ای معروف وجود دارد که می‌گوید: «تاریخ دقیقاً تکرار نمی‌شود، اما اغلب هم‌قافیه است.» با بررسی فصل‌های گذشته‌ی آلت‌کوین‌ها، می‌توانیم الگوهای مهمی را کشف کنیم که به ما در درک بهتر چرخه‌های آینده کمک می‌کنند. دو مورد از برجسته‌ترین آلت سیزن‌های تاریخ، درس‌های بسیار ارزشمندی در خود دارند.

انفجار ICO‌ها در سال ۲۰۱۷-۲۰۱۸: اولین تجربه بزرگ بازار

اولین آلت سیزن بزرگ و جهانی در اواخر سال ۲۰۱۷ و اوایل ۲۰۱۸ رخ داد. جرقه‌ی اصلی این فصل، پدیده‌ای به نام «ICO» (Initial Coin Offering یا عرضه اولیه سکه) بود.

ICO را می‌توان نوعی سرمایه‌گذاری جمعی برای پروژه‌های رمزارزی در نظر گرفت. در آن دوره، هر تیمی می‌توانست تنها با ارائه یک وایت‌پیپر (Whitepaper یا سند معرفی پروژه) و یک ایده، توکن‌های پروژه‌ی خود را برای فروش عرضه کند. این موضوع هیجان عظیمی در بازار ایجاد کرد، زیرا سرمایه‌گذاران با این امید که «بیت‌کوین یا اتریوم بعدی» را پیدا کنند، به سمت این پروژه‌های جدید هجوم بردند.

• کاتالیزور اصلی: وعده‌ی سودهای هزاران درصدی و سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه پروژه‌های انقلابی.
• نتیجه: در این دوره، تب خرید ارز دیجیتال به اوج خود رسید و قیمت اتریوم، که بستر اصلی برای اجرای اکثر ICO‌ها بود، به شدت افزایش یافت. با این حال، بسیاری از این پروژه‌ها یا شکست خوردند یا کلاهبرداری از آب درآمدند و حباب ICO در نهایت ترکید.
• درس اصلی: این فصل به ما آموخت که هیجان و وعده‌های بزرگ، به تنهایی برای موفقیت یک پروژه کافی نیست و سرمایه‌گذاری بدون تحقیق می‌تواند بسیار پرریسک باشد.

شکوفایی دیفای (DeFi) و NFT در سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱: فصلی که با نوآوری گره خورد

آلت سیزن بعدی که بسیار قدرتمند بود، در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ و با محوریت دو فناوری کاملاً جدید شکل گرفت: دیفای (DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز) و اِن‌اِف‌تی (NFT یا توکن‌های غیرقابل تعویض).

برخلاف دوره ICO که بیشتر بر پایه‌ی ایده‌ها بود، این فصل توسط محصولات و کاربردهای واقعی هدایت می‌شد.

• در حوزه دیفای، کاربران می‌توانستند بدون نیاز به بانک، وام بگیرند، سود سپرده دریافت کنند یا به سواپ ارز دیجیتال بپردازند.
• در حوزه NFT، مفهوم مالکیت دیجیتال برای آثار هنری، آیتم‌های بازی و کلکسیون‌ها متولد شد و بازار جدیدی را خلق کرد.

این نوآوری‌های کاربردی، سرمایه عظیمی را به سمت اکوسیستم‌های ارائه‌دهنده‌ی این خدمات سرازیر کرد. این رشد تنها محدود به اتریوم نبود و رقبای آن مانند بایننس اسمارت چین و سولانا نیز مورد توجه قرار گرفتند که باعث افزایش علاقه به خرید بایننس کوین و خرید سولانا شد.

مهم‌ترین درسی که از تاریخ می‌گیریم این است که هر آلت سیزن قدرتمند، حول یک «روایت (Narrative)» یا داستان بزرگ و جدید شکل می‌گیرد. در سال ۲۰۱۷، این روایت «آینده اینترنت و سرمایه‌گذاری در آن» بود و در سال ۲۰۲۱، «بازسازی سیستم مالی و فرهنگ دیجیتال». درک این الگو به ما کمک می‌کند تا در آینده، به دنبال روندهای فناوری جدید و داستان‌های بزرگ بعدی در بازار باشیم.

شمشیر دولبه: ریسک‌ها و چالش‌های پنهان در آلت سیزن

همان‌قدر که آلت سیزن می‌تواند فصل برداشت سودهای شیرین باشد، مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کند و روی دیگر آن بسیار تیز و خطرناک است. هیجان و رشد سریع قیمت‌ها در این دوره، اغلب باعث می‌شود سرمایه‌گذاران تازه‌کار، ریسک‌های بزرگ و پنهان بازار را نادیده بگیرند. درک این خطرات، مهم‌ترین قدم برای محافظت از سرمایه در این فصل پرهیاهوست.

در ادامه سه مورد از بزرگ‌ترین ریسک‌های آلت سیزن را با هم بررسی می‌کنیم:

۱. نوسانات شدید: موجی که می‌تواند شما را غرق کند

همان نیرویی که باعث می‌شود قیمت یک آلت‌کوین در چند روز چند برابر شود، می‌تواند به همان سرعت آن را به نقطه اول بازگرداند. نوسانات (Volatility) در دوره آلت سیزن به اوج خود می‌رسد. دیدن رشدهای انفجاری در نمودار سولانا یا ارزهای دیگر، حس ترس از دست دادن فرصت یا فومو (FOMO) را در افراد بیدار می‌کند و آن‌ها را به خرید ارز دیجیتال در اوج قیمت‌ها وسوسه می‌کند. به یاد داشته باشید، مسیری که با سرعت برق‌آسا به سمت بالا حرکت می‌کند، ممکن است با همان سرعت نیز سقوط کند.

۲. خطر پروژه‌های کلاهبرداری (Scam): مراقب گرگ‌های در لباس میش باشید

آلت سیزن بهترین زمان برای کلاهبرداران است. در میان هیاهوی صدها پروژه جدید، تشخیص پروژه‌های واقعی از طرح‌های کلاهبرداری بسیار دشوار می‌شود. دو مورد از رایج‌ترین کلاهبرداری‌ها در این دوره عبارت‌اند از:

• راگ پول (Rug Pull): در این روش، تیم سازنده یک پروژه جدید را با وعده‌های بزرگ معرفی می‌کند، پس از جمع‌آوری سرمایه از طریق فروش توکن، ناگهان ناپدید شده و تمام پول سرمایه‌گذاران را با خود می‌برد. در واقع، آن‌ها فرش را از زیر پای سرمایه‌گذاران خود می‌کشند.
• پامپ و دامپ (Pump and Dump): در این نقشه، گروهی با ایجاد هیجان ساختگی، قیمت یک آلت‌کوین کوچک را به شدت بالا می‌برند (پامپ). سپس، پس از هجوم خریداران جدید، تمام توکن‌های خود را در قیمت‌های بالا به آن‌ها می‌فروشند (دامپ) که منجر به سقوط شدید قیمت و ضرر خریداران جدید می‌شود.

یک قانون طلایی: قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کمتر شناخته‌شده، همیشه از خود بپرسید: «این پروژه چه مشکل واقعی را حل می‌کند؟» اگر پاسخی جز «سریع پولدار شدن» پیدا نکردید، باید بیشتر احتیاط کنید.

۳. ریسک نقدشوندگی: وقتی دارایی شما خریداری ندارد

این یکی از پنهان‌ترین و خطرناک‌ترین ریسک‌ها برای مبتدیان است. نقدشوندگی (Liquidity) به زبان ساده یعنی اینکه چقدر سریع و راحت می‌توانید یک دارایی را بدون تأثیر زیاد بر قیمت آن، به پول نقد تبدیل کنید.

برای درک بهتر، بازار میوه را تصور کنید. سیب یک کالای با نقدشوندگی بالاست؛ همیشه هم خریدار دارد و هم فروشنده. اما یک میوه بسیار کمیاب استوایی، نقدشوندگی پایینی دارد و اگر شما مقدار زیادی از آن را برای فروش به بازار ببرید، به سختی برایش خریدار پیدا می‌کنید.

در آلت سیزن، بسیاری از آلت‌کوین‌های کوچک و جدید مانند همان میوه کمیاب هستند. ممکن است قیمت آن‌ها روی کاغذ بالا رفته باشد، اما وقتی شما تصمیم به فروش ارز دیجیتال خود می‌گیرید، خریداری با آن قیمت وجود ندارد و تلاش شما برای فروش، باعث سقوط قیمت می‌شود.

نتیجه‌گیری این بخش: آلت سیزن فصل فرصت‌هاست، اما تنها برای کسانی که با چشمانی باز و آگاهی کامل از ریسک‌ها وارد آن می‌شوند. همیشه تحقیق کنید، سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع نگه دارید و مهم‌تر از همه، هرگز پولی را که توانایی از دست دادنش را ندارید، وارد این بازار نکنید.

جمع‌بندی: خلاصه آنچه از فصل آلت‌کوین‌ها آموختیم

در پایان این راهنما، دیدیم که «آلت سیزن» چیزی فراتر از یک کلمه جذاب در دنیای رمزارز است. این پدیده، یک فصل تکرارشونده و بخشی از چرخه‌ی طبیعی بازار کریپتو محسوب می‌شود؛ دوره‌ای که در آن، سرمایه به شکلی هوشمندانه از بیت‌کوین به سمت آلت‌کوین‌ها حرکت کرده و اغلب توسط نوآوری‌ها و روایت‌های جدید تکنولوژی هدایت می‌شود.

مهم‌ترین هدف این مقاله، تبدیل هیجان پیرامون آلت سیزن به آگاهی بود. درک اینکه چه نشانه‌هایی مانند کاهش دامیننس بیت‌کوین، خبر از نزدیک شدن این فصل می‌دهند و آگاهی از ریسک‌های بزرگی مانند نوسانات شدید، پروژه‌های کلاهبرداری و خطر نقدشوندگی، تفاوت میان یک تصمیم‌گیری آگاهانه و یک حرکت هیجانی را رقم می‌زند.

چند نکته کلیدی برای به خاطر سپردن:

• آلت سیزن یک چرخه است، نه یک اتفاق شانسی: این پدیده دلایل اقتصادی و روانشناسی مشخصی دارد که با بررسی آن‌ها می‌توان نبض بازار را بهتر درک کرد.
• نشانه‌ها را دنبال کنید، نه هیجانات را: قبل از هرگونه تصمیم برای خرید ارز دیجیتال، به شاخص‌های کلیدی که معرفی شد توجه کنید و اجازه ندهید ترس از دست دادن فرصت (FOMO) شما را هدایت کند.
• ریسک‌ها به اندازه فرصت‌ها واقعی هستند: همانطور که پتانسیل سود در این دوره بالاست، احتمال ضرر نیز به همان اندازه وجود دارد. مدیریت ریسک باید همیشه در اولویت باشد.

امیدواریم این راهنما به شما کمک کند تا در مسیر سرمایه‌گذاری و بررسی قیمت ارزهای دیجیتال، با دیدی بازتر و قدم‌هایی مطمئن‌تر حرکت کنید.

منابع:

• https://www.delubac.com/en/files/crypto/altcoin-season/
• https://tangem.com/en/blog/post/what-is-altseason/
• https://bitcourier.co.uk/blog/altseason