روش های تامین سرمایه جمعی در کریپتو

در دنیای امروز، ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین تحول بزرگی در نحوه تأمین سرمایه برای پروژه‌ها و استارتاپ‌ها ایجاد کرده‌اند. یکی از روش‌های نوین برای جذب سرمایه در این عرصه، تامین سرمایه جمعی (Crowdfunding) است که با استفاده از ارزهای دیجیتال، فرصت‌های جذابی را برای سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. اما چگونه این فرایند در دنیای کریپتو عمل می‌کند و چه روش‌هایی برای جمع‌آوری سرمایه وجود دارد؟ در این مقاله از بلاگ کیف پول من قصد داریم به بررسی متنوع‌ترین و کارآمدترین روش‌های کراودفاندینگ در کریپتو بپردازیم؛ از عرضه اولیه سکه (ICO) گرفته تا توکن اوراق بهادار (STO) و دیگر روش‌های مبتنی بر بلاکچین که به سرعت در حال گسترش هستند. با ما همراه باشید تا این فرصت‌های سرمایه‌گذاری نوین و پرپتانسیل را بهتر بشناسید.

تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) چیست؟

تأمین مالی جمعی یک روش نوآورانه برای جمع‌آوری سرمایه است که به جای استفاده از سرمایه‌گذاران بزرگ، از تعداد زیادی از افراد با سرمایه‌های کوچک استفاده می‌کند. این روش عمدتاً از طریق اینترنت انجام می‌شود و به کسب‌وکارها، استارتاپ‌ها و پروژه‌های مختلف این امکان را می‌دهد که به کمک جمع زیادی از افراد، سرمایه مورد نیاز خود را به دست آورند. در تأمین مالی جمعی، افراد به‌صورت داوطلبانه پول خود را برای پیشبرد یک ایده یا پروژه اهدا یا سرمایه‌گذاری می‌کنند.
این روش تأمین مالی را می‌توان با خیریه‌های سنتی مقایسه کرد، جایی که افراد به‌طور جمعی در یک هدف مشترک مشارکت می‌کنند. با این حال، در تأمین مالی جمعی، هدف‌ها ممکن است تجاری، اجتماعی یا حتی خیریه باشند و سرمایه‌گذاران معمولاً در ازای مشارکت خود انتظار دریافت سود یا مزایایی دارند. در مقایسه با روش‌های سنتی تأمین مالی، این روش هزینه‌ها و ریسک‌های کمتری دارد و فرصت جذب سرمایه از افراد بیشتری را فراهم می‌کند.
با ظهور فناوری بلاکچین، تأمین مالی جمعی دچار تحول شد. پیش از بلاکچین، پلتفرم‌هایی مانند Kickstarter و Indiegogo امکان جمع‌آوری سرمایه را فراهم می‌کردند، اما این پلتفرم‌ها به کشورهایی محدود بودند و سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها نیز تحت قوانین سختگیرانه انجام می‌شد. با ورود بلاکچین و ارزهای دیجیتال، این محدودیت‌ها کاهش یافت و پروژه‌ها توانستند به‌صورت جهانی سرمایه جذب کنند. امروز، عرضه اولیه سکه (ICO) یکی از رایج‌ترین روش‌های تأمین مالی در بستر بلاکچین است، و بسیاری از پروژه‌ها از این طریق سرمایه مورد نیاز خود را به دست می‌آورند.
برای سرمایه‌گذاران خرد، تأمین مالی جمعی یک فرصت جذاب برای سرمایه‌گذاری است، زیرا آن‌ها می‌توانند با سرمایه کم در پروژه‌های بزرگ مشارکت کنند و در صورت موفقیت پروژه، از سود حاصل بهره‌مند شوند. این روش در ایران نیز پذیرفته شده و پلتفرم‌های متعددی در این زمینه فعالیت می‌کنند، که امکان مشارکت در پروژه‌های مختلف را برای کاربران فراهم می‌کنند.

تاریخچه تأمین مالی جمعی (Crowdfunding)

تأمین مالی جمعی، به شکلی ابتدایی از قرن سیزدهم وجود داشته است. در آن زمان، صندوقی به نام آیریش لون فاند (Irish Loan Fund) برای ارائه وام‌های کوچک به جوامع محلی ایجاد شد. این صندوق‌ها به نوعی اولین نمونه‌های تأمین مالی از طریق مشارکت‌های کوچک مردمی بودند. با گذشت زمان، مفهوم تأمین مالی جمعی تغییر کرد و به شکل مدرن‌تری درآمد. 
در سال ۱۹۹۷، گروه موسیقی مریلیون (Marillion) از اولین گروه‌هایی بود که از سرمایه‌گذاری مالی جمعی اینترنتی استفاده کرد. آن‌ها توانستند ۶۰ هزار دلار برای برگزاری تور موسیقی خود از طریق هواداران جمع‌آوری کنند، که این موضوع راه را برای استفاده از اینترنت در جمع‌آوری سرمایه هموار کرد. همچنین، در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۰۶، اصطلاح کراودفاند (Crowdfund) برای اولین‌بار توسط نویسنده‌ای به نام مایکل سالیوان (Michael Sullivan) ابداع شد. 
محبوبیت تأمین مالی جمعی به مرور زمان افزایش یافت، به طوری که تا سال ۲۰۲۰، اندازه بازار آن به ۱۲ میلیارد دلار رسید. ظهور وب ۳ و فناوری بلاکچین نیز تحولی عظیم در این حوزه ایجاد کرد. بسیاری از پلتفرم‌های کراودفاندینگ سنتی مانند کیک استارتر (Kickstarter) به تکنولوژی بلاکچین روی آوردند تا پروتکل‌های تأمین سرمایه خود را بهبود بخشند. از سال ۲۰۲۱ به بعد، این مدل تأمین مالی در اقتصادهای نوظهور نیز به شدت مورد استقبال قرار گرفت، و پروژه‌هایی مانند بیت کوین اسمایلز (Bitcoin Smiles) نیز از این روش بهره‌برداری کردند.

انواع کراودفاندینگ (Crowdfunding)

کراودفاندینگ به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام بر اساس روشی که برای جمع‌آوری سرمایه استفاده می‌کنند، تعریف شده‌اند. این دسته‌بندی‌ها به افراد و کسب‌وکارها امکان می‌دهد که به شکل‌های مختلف در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند یا از آن‌ها حمایت نمایند.

1. کراودفاندینگ مبتنی بر پاداش: در کراودفاندینگ مبتنی بر پاداش، سرمایه‌گذاران در ازای حمایت مالی خود یک پاداش مشخص دریافت می‌کنند. این پاداش می‌تواند به شکل یک محصول یا خدمات باشد. به همین دلیل، این مدل بیشتر برای پروژه‌های خلاقانه و فناوری‌های نوپا جذاب است. یکی از پلتفرم‌های معروفی که از این مدل استفاده می‌کند، Kickstarter است. افراد با حمایت از یک پروژه، در مراحل اولیه به محصولات آن دسترسی پیدا می‌کنند و اغلب پاداش‌هایی دریافت می‌کنند که در بازار به راحتی قابل دسترس نیستند.
2. کراودفاندینگ مبتنی بر سهام: کراودفاندینگ مبتنی بر سهام به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در ازای سرمایه‌گذاری خود، سهام یا بخشی از مالکیت پروژه یا شرکت را دریافت کنند. این نوع سرمایه‌گذاری بیشتر برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهایی که به دنبال جمع‌آوری سرمایه برای رشد و توسعه هستند، مناسب است. در این مدل، سرمایه‌گذاران به عنوان سهام‌دار به پروژه ملحق می‌شوند و در صورت موفقیت، از سود و افزایش ارزش سهام بهره‌مند می‌شوند. WeFunder یکی از پلتفرم‌های معروف است که این مدل تأمین مالی را ارائه می‌دهد.
3. کراودفاندینگ مبتنی بر بدهی: در کراودفاندینگ مبتنی بر بدهی، کسب‌وکارها وام‌هایی از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری می‌کنند و در ازای آن در مدت زمان مشخص، اصل وام را به همراه بهره به سرمایه‌گذاران بازپرداخت می‌کنند. این مدل برای کسانی که به دنبال بازگشت سریع سرمایه به همراه بهره هستند، مناسب است. پلتفرم Kiva یکی از نمونه‌های شناخته‌شده در این حوزه است که به وام‌های خرد نیز شهرت دارد. این مدل شباهت زیادی به وام‌های سنتی دارد، با این تفاوت که افراد مختلف به جای مؤسسات مالی، به کسب‌وکارها وام می‌دهند.
4. کراودفاندینگ مبتنی بر دونیت: کراودفاندینگ مبتنی بر دونیت (Donation-based Crowdfunding) بیشتر برای اهداف خیریه و اجتماعی استفاده می‌شود. در این مدل، افراد بدون انتظار بازگشت مالی یا دریافت پاداش، به پروژه‌ها کمک می‌کنند. این مدل برای کمپین‌های خیریه و کمک‌رسانی در بحران‌های مختلف مناسب است. GoFundMe یکی از پلتفرم‌های مطرحی است که از این نوع کراودفاندینگ استفاده می‌کند. سرمایه‌گذاران در این مدل تنها به دلیل حمایت از یک هدف خاص، کمک‌های مالی خود را ارائه می‌دهند و بازگشت مالی یا محصولی در ازای آن دریافت نمی‌کنند.

معرفی انواع روش های تامین مالی جمعی در ارزهای دیجیتال

کراودفاندینگ (Crowdfunding) در دنیای ارزهای دیجیتال به لطف فناوری بلاکچین به شکل‌های متنوعی انجام می‌شود. در ادامه، با چهار روش اصلی آن آشنا می‌شوید:

عرضه اولیه سکه (ICO):

در این روش، پروژه‌ها از طریق عرضه سکه‌های اولیه (توکن‌های جدید) به سرمایه‌گذاران، منابع مالی لازم برای توسعه پروژه‌های خود را جمع‌آوری می‌کنند. سرمایه‌گذاران در قبال پرداخت ارز دیجیتال، توکن‌های پروژه را دریافت می‌کنند که ممکن است در آینده ارزشمند شوند.

صرافی‌ها (IEO):

در عرضه اولیه صرافی‌ها، پروژه‌ها با همکاری یک صرافی معتبر اقدام به جذب سرمایه می‌کنند. این روش، به دلیل وجود نظارت صرافی‌ها، امنیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند و همچنین امکان دسترسی به بازارهای بزرگتر و جامعه کاربران را مهیا می‌کند.

توکن اوراق بهادار (STO):

این روش مشابه عرضه اولیه سکه است، با این تفاوت که توکن‌های عرضه شده دارای پشتوانه قانونی بوده و به عنوان اوراق بهادار تلقی می‌شوند. سرمایه‌گذاران در این روش حقوق قانونی مشخصی دارند و معمولاً از سود و منافع پروژه بهره‌مند می‌شوند.

دارندگان کیف پول (Airdrop):

در این روش، پروژه‌ها به صورت رایگان یا به عنوان پاداش، توکن‌های خود را به کاربران فعال یا دارنده‌های کیف پول مشخص ارسال می‌کنند. هدف از این روش، افزایش آگاهی و جذب کاربران جدید به پروژه است.
این روش‌ها باعث افزایش دسترسی افراد به فرصت‌های سرمایه‌گذاری و رشد پروژه‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال می‌شوند.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری مالی جمعی (Crowdfunding)

سرمایه‌گذاری مالی جمعی به دلیل نوآوری و استفاده از مشارکت‌های کوچک برای تأمین سرمایه، به عنوان یک روش جذاب برای استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران شناخته می‌شود. اما مانند هر روش دیگری، این مدل نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مزایا:

1. دسترسی به سرمایه بدون نیاز به واسطه‌های سنتی: سرمایه‌گذاری مالی جمعی به استارتاپ‌ها و کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به وام‌های بانکی یا سرمایه‌گذاران بزرگ، مستقیماً از مردم سرمایه جذب کنند. این امر هزینه‌های بالای مرتبط با دریافت وام و فرآیندهای پیچیده سرمایه‌گذاری را حذف می‌کند.
2. ایجاد رابطه مستقیم با سرمایه‌گذاران: در این روش، کسب‌وکارها به صورت مستقیم با سرمایه‌گذاران ارتباط برقرار می‌کنند. این امر به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بازخورد فوری از بازار دریافت کنند و از حمایت‌های مخاطبان خود بهره‌مند شوند. این رابطه به خصوص در کراودفاندینگ مبتنی بر پاداش که افراد به محصول یا خدمت آینده علاقه دارند، بسیار ارزشمند است.
3. کاهش ریسک برای سرمایه‌گذاران کوچک: از آنجا که سرمایه‌گذاران می‌توانند با مبالغ کم در پروژه‌ها مشارکت کنند، ریسک مالی آن‌ها در مقایسه با روش‌های سرمایه‌گذاری سنتی کاهش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود افراد بیشتری تمایل به شرکت در پروژه‌های جدید و خلاقانه داشته باشند.
4. بازاریابی و افزایش دیده شدن: پلتفرم‌های تأمین سرمایه جمعی به خودی خود یک ابزار بازاریابی قوی هستند. وقتی کسب‌وکارها کمپین تأمین مالی خود را راه‌اندازی می‌کنند، می‌توانند همزمان پروژه خود را به مخاطبان گسترده‌ای معرفی کرده و برند خود را تبلیغ کنند.
5. افزایش نوآوری و خلاقیت: سرمایه‌گذاری جمعی به ایده‌های جدید و نوآورانه فرصت می‌دهد تا بدون نیاز به تأیید مؤسسات مالی سنتی، مورد حمایت قرار گیرند. این امر می‌تواند منجر به افزایش خلاقیت و نوآوری در حوزه‌های مختلف شود.

معایب:

1. عدم تضمین موفقیت پروژه: یکی از چالش‌های اصلی در سرمایه‌گذاری جمعی، نبود تضمین برای موفقیت پروژه است. بسیاری از پروژه‌ها پس از جمع‌آوری سرمایه ممکن است به دلایل مختلف شکست بخورند و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند انتظار بازگشت سرمایه داشته باشند، به خصوص در مدل‌های کراودفاندینگ مبتنی بر پاداش و دونیت.
2. قوانین و مقررات محدودکننده: در برخی کشورها، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای کراودفاندینگ مبتنی بر سهام وجود دارد. این قوانین می‌تواند دسترسی به سرمایه‌گذاران را محدود کند و فرایند جذب سرمایه را پیچیده‌تر و زمان‌برتر کند. 
3. محدودیت در جذب سرمایه‌های بزرگ: اگرچه سرمایه‌گذاری جمعی می‌تواند به جمع‌آوری سرمایه‌های کوچک کمک کند، اما برای پروژه‌های بزرگ که نیاز به مبالغ بالایی دارند، این روش ممکن است ناکارآمد باشد. بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ ترجیح می‌دهند از روش‌های سنتی و امن‌تر برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
4. فشارهای اضافی بر روی کسب‌وکار: کسب‌وکارهایی که از سرمایه‌گذاری جمعی استفاده می‌کنند، معمولاً تحت فشار قرار دارند تا به وعده‌های خود عمل کنند و محصول یا خدمت نهایی را به موقع تحویل دهند. عدم توانایی در انجام این تعهدات می‌تواند به کاهش اعتبار برند و ایجاد نارضایتی در میان سرمایه‌گذاران منجر شود.
5. ریسک کپی‌برداری از ایده‌ها: وقتی یک کسب‌وکار ایده خود را به صورت عمومی در پلتفرم‌های تأمین سرمایه جمعی مطرح می‌کند، این خطر وجود دارد که دیگران از ایده آن‌ها کپی‌برداری کنند. این مسئله به ویژه در صنایعی که نوآوری‌های خلاقانه و فناوری‌های جدید مطرح است، مشکل‌ساز می‌شود.

بهترین پلتفرم‌های تأمین سرمایه جمعی با استفاده از رمزارز

در دنیای رمزارزها و بلاکچین، تأمین سرمایه جمعی با استفاده از پلتفرم‌های خاصی امکان‌پذیر شده است. این پلتفرم‌ها به استارتاپ‌ها و پروژه‌های مختلف اجازه می‌دهند تا با استفاده از فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال سرمایه مورد نیاز خود را از طریق مشارکت‌های کوچک افراد جذب کنند. در ادامه، بهترین پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی با رمزارز را معرفی می‌کنیم.

1. تالی کوین (TallyCoin):
   تالی کوین (TallyCoin) یکی از پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین بیت کوین است که برای تأمین مالی جمعی توسعه یافته است. این پلتفرم به کاربران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از بیت کوین، کمپین‌های جمع‌آوری سرمایه خود را ایجاد کرده و از کمک‌های مالی کوچک از سوی افراد مختلف بهره‌مند شوند. یکی از مزایای بزرگ TallyCoin این است که تمام تراکنش‌ها از طریق بلاکچین انجام می‌شود، بنابراین شفافیت و امنیت بالایی در تأمین مالی جمعی فراهم می‌کند. این پلتفرم به خصوص برای پروژه‌ها و کمپین‌های خیریه و اجتماعی که به دنبال جمع‌آوری کمک‌های مالی در قالب رمزارز هستند، ایده‌آل است.
   
   
2. مریدیو (Meridio):
   مریدیو (Meridio) یک بستر SaaS است که با استفاده از فناوری بلاکچین توسعه یافته و در حوزه تأمین سرمایه جمعی املاک و مستغلات فعالیت می‌کند. این پلتفرم امکان توکنیزاسیون دارایی‌های واقعی را فراهم می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد تا بخشی از مالکیت املاک و مستغلات را به‌صورت توکن‌های دیجیتال خریداری کنند. با این روش، سرمایه‌گذاران می‌توانند در پروژه‌های املاک سرمایه‌گذاری کنند و از افزایش ارزش آن‌ها بهره‌مند شوند، بدون اینکه نیاز به خرید کامل یک دارایی داشته باشند. Meridio این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران به‌صورت مستقیم با استفاده از رمزارزها در پروژه‌های املاک مشارکت کنند.
   
   
3. کوانتوم (QuantumRE):
   کوانتوم (QuantumRE) نیز یکی دیگر از پلتفرم‌های برتر در حوزه تأمین سرمایه جمعی با استفاده از رمزارز است که به ویژه در بازار املاک و مستغلات فعالیت می‌کند. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد که از طریق توکنیزاسیون دارایی‌های املاک خود را نقد کنند و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا بخشی از مالکیت دارایی‌ها را به‌صورت دیجیتال خریداری کنند. این پلتفرم به سرمایه‌گذاران خرد این فرصت را می‌دهد که در پروژه‌های املاک و مستغلات بدون نیاز به مبالغ بزرگ مشارکت کنند و از رشد ارزش دارایی‌ها بهره‌مند شوند.
   
   
4. کیک‌استارتر (Kickstarter):
   در دسامبر 2021، کیک‌استارتر (Kickstarter)، پلتفرم مشهور تأمین سرمایه جمعی، به‌طور رسمی اعلام کرد که فعالیت‌های خود را در حوزه ارزهای دیجیتال آغاز کرده است. این پلتفرم با استفاده از بلاکچین، به کارآفرینان و استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد که از فناوری‌های غیرمتمرکز برای جمع‌آوری سرمایه بهره ببرند. کیک‌استارتر با تمرکز بر پروژه‌های خلاقانه و نوآورانه، اکنون با ارزهای دیجیتال نیز کار می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که با رمزارزها از پروژه‌های مختلف حمایت کنند.
   
   
5. گیت کوین (GitCoin):
   گیت کوین (GitCoin) یک پلتفرم متن‌باز است که برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار ایجاد شده است. این پلتفرم به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که از طریق ارزهای دیجیتال برای پروژه‌های متن‌باز خود تأمین سرمایه کنند. گیت کوین با تمرکز بر پروژه‌های نرم‌افزاری و فناوری‌های متن‌باز، از بلاکچین اتریوم برای جمع‌آوری کمک‌های مالی از طریق توکن‌ها و قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند. این پلتفرم فرصتی عالی برای توسعه‌دهندگان است تا با استفاده از رمزارزها از جوامع فناوری و کاربران پشتیبانی مالی دریافت کنند.
   
   
6. وی فاندر (WeFunder):
   وی فاندر (WeFunder) که به‌عنوان "کیک‌استارتری برای سرمایه‌گذاری" شناخته می‌شود، یک پلتفرم تأمین مالی جمعی است که به کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق سرمایه‌گذاری کوچک افراد، سرمایه مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد که با استفاده از رمزارزها در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند و به عنوان سهام‌دار یا مالک بخشی از شرکت‌ها محسوب شوند.
   
   
7. استارت انجین (StartEngine):
   استارت انجین (StartEngine)، یکی از بهترین پلتفرم‌های تأمین سرمایه جمعی با رمزارز است که در سال 2014 تأسیس شد. این پلتفرم به استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک اجازه می‌دهد تا با استفاده از ارزهای دیجیتال سرمایه جذب کنند. StartEngine به کاربران این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نوآورانه و خلاقانه، مالک بخشی از شرکت‌ها شوند و در رشد آن‌ها سهیم باشند. این پلتفرم همچنین در زمینه عرضه اولیه سکه (ICO) نیز فعال است و به کسب‌وکارها امکان می‌دهد که توکن‌های خود را عرضه کنند.

سخن پایانی

تامین سرمایه جمعی (Crowdfunding) در دنیای ارزهای دیجیتال یکی از نوآورانه‌ترین و کارآمدترین روش‌ها برای جذب سرمایه و توسعه پروژه‌های جدید است. با وجود روش‌های مختلفی مانند عرضه اولیه سکه (ICO)، عرضه اولیه صرافی (IEO)، توکن‌های اوراق بهادار (STO) و اهدای توکن (Airdrop)، سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان می‌توانند به راحتی در پروژه‌های مختلف مشارکت کنند و از فرصت‌های بی‌نظیر این بازار بهره‌مند شوند. با این حال، همانند هر نوع سرمایه‌گذاری دیگر، آگاهی و دانش کافی از ریسک‌ها و فرصت‌ها بسیار اهمیت دارد. در نهایت، با توجه به سرعت رشد فناوری بلاکچین و توسعه بازار ارزهای دیجیتال، به نظر می‌رسد که کراودفاندینگ در این فضا جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده و در آینده‌ای نزدیک شاهد تحول بیشتری در این حوزه خواهیم بود.