تفاوت گس فی اتریوم با سایر شبکه‌ها

در دنیای رو به رشد بلاکچین‌ها و رمزارزها، هزینه‌های تراکنش یا همان گس فی (Gas Fee) نقش کلیدی در عملکرد شبکه‌ها ایفا می‌کند. اتریوم به عنوان یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین پلتفرم‌های قراردادهای هوشمند، با چالش‌هایی از جمله هزینه‌های گس بالا مواجه است. گس فی در اتریوم، علاوه بر تأثیرات مالی، بر سرعت تراکنش‌ها و حتی کاربری شبکه نیز تأثیر مستقیم دارد. با گسترش شبکه‌های بلاکچینی و ورود پلتفرم‌های مختلف با ویژگی‌های منحصربه‌فرد، مقایسه هزینه‌های گس فی بین اتریوم و دیگر شبکه‌ها مانند بایننس اسمارت چین (BSC)، سولانا و پالیگان تبدیل به موضوعی حیاتی برای کاربران و سرمایه‌گذاران شده است. این مقاله از بلاگ کیف پول من قصد دارد تا به تفاوت‌های گس فی در شبکه‌های مختلف بپردازد و به شما کمک کند تا درک بهتری از چگونگی تأثیر این هزینه‌ها بر تراکنش‌ها و انتخاب شبکه مناسب داشته باشید.

گس فی اتریوم چیست؟

گس فی (Gas Fee) اتریوم هزینه‌ای است که کاربران برای انجام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه بلاکچین اتریوم باید پرداخت کنند. این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنج‌ها تعلق می‌گیرد و مسئولیت تایید تراکنش‌ها و ذخیره آن‌ها در بلاکچین را بر عهده دارند. به طور کلی، گس فی به دو بخش تقسیم می‌شود که هرکدام در زمان‌های مختلف قابل تغییر است:

1. Base Fee (هزینه پایه): هزینه پایه به طور خودکار توسط پروتکل اتریوم تنظیم می‌شود. این هزینه بستگی به میزان شلوغی و تقاضای شبکه دارد. به عبارتی، هرچه تعداد تراکنش‌ها بیشتر باشد، Base Fee افزایش می‌یابد. این ویژگی به‌ویژه در EIP-1559 که در سال 2021 به شبکه اتریوم اضافه شد، معرفی شد. این به روزرسانی باعث شد که گس فی به‌طور خودکار و بدون دخالت دست انسان تنظیم شود.
2. Priority Fee (پاداش اولویت): این بخش از گس فی اختیاری است و توسط کاربر برای افزایش احتمال تایید سریع‌تر تراکنش پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر، اگر می‌خواهید تراکنش شما سریع‌تر پردازش شود، می‌توانید Priority Fee بیشتری پرداخت کنید. این کار به اعتبارسنج‌ها انگیزه می‌دهد تا تراکنش شما را در اولویت قرار دهند.
3. چگونه گس فی محاسبه می‌شود؟:

گس فی در اتریوم به صورت زیر محاسبه می‌شود:

$$\text{Gas Fee} = \text{Gas Used} \times \left(\text{Base Fee} + \text{Priority Fee}\right)$$

• Gas Used: مقدار هزینه مصرفی برای انجام تراکنش یا اجرای قرارداد هوشمند.
• Base Fee: هزینه پایه که توسط شبکه تعیین می‌شود.
• Priority Fee: هزینه‌ای که کاربر برای تسریع تراکنش می‌پردازد.

با افزایش تقاضا برای انجام تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، این هزینه‌ها می‌توانند به طور چشمگیری افزایش یابند، به‌ویژه زمانی که شبکه شلوغ باشد.

مقایسه گس فی در شبکه‌های مختلف

در دنیای بلاکچین، چندین شبکه وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. یکی از تفاوت‌های مهم بین این شبکه‌ها، هزینه‌های گس فی است که تأثیر زیادی بر تجربه کاربری و تصمیمات سرمایه‌گذاری دارد. در اینجا، به مقایسه گس فی در برخی از محبوب‌ترین شبکه‌های بلاکچین می‌پردازیم:

اتریوم (Ethereum)

• هزینه متوسط گس فی: معمولاً بین ۳ تا ۵ دلار برای تراکنش‌های ساده و ممکن است در زمان‌های شلوغی شبکه به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
• ویژگی‌ها: شبکه اتریوم با قراردادهای هوشمند پیچیده، DeFi و NFT شناخته می‌شود. این شبکه همچنین دارای EIP-1559 است که باعث بهبود فرایند تعیین گس فی می‌شود.
• مزایا: امن و معتبر، اکوسیستم توسعه یافته، بیشترین پذیرش در دنیای بلاکچین.
• معایب: هزینه‌های گس بالاتر، شلوغی شبکه و تراکم در ساعات پیک.

بایننس اسمارت چین (BSC)

• هزینه متوسط گس فی: کمتر از ۰.۰۴ دلار برای هر تراکنش.
• ویژگی‌ها: با سرعت بالا و هزینه کم شناخته می‌شود. BSC بیشتر برای برنامه‌های غیرمتمرکز و تراکنش‌های سریع مناسب است.
• مزایا: هزینه پایین، سرعت بالا، شبیه به اتریوم از نظر ساختار.
• معایب: امنیت کمتر در مقایسه با اتریوم، مرکزیت بیشتر در شبکه.

پالیگان (Polygon)

• هزینه متوسط گس فی: حدود ۰.۰۰۰۰۳۹۶۹ دلار.
• ویژگی‌ها: پالیگان به عنوان یک راه‌حل مقیاس‌پذیری Layer 2 برای اتریوم معرفی شده است که امکان انجام تراکنش‌های ارزان‌تر و سریع‌تر را فراهم می‌کند.
• مزایا: مقیاس‌پذیری بالا، هزینه‌های گس بسیار پایین، سازگاری کامل با اتریوم.
• معایب: وابستگی به اتریوم، محدودیت‌هایی در برخی از ویژگی‌ها.

سولانا (Solana)

• هزینه متوسط گس فی: حدود ۰.۰۰۰۰۲۵ دلار.
• ویژگی‌ها: با تمرکز بر سرعت بالا و هزینه‌های پایین، سولانا یکی از سریع‌ترین و ارزان‌ترین بلاکچین‌ها برای تراکنش‌ها است.
• مزایا: سرعت بسیار بالا، هزینه‌های گس ناچیز، مقیاس‌پذیری فوق‌العاده.
• معایب: مشکلات امنیتی در بعضی از اوقات، اکوسیستم نسبتاً کوچک‌تر.

جدول مقایسه گس فی شبکه‌ها

عوامل مؤثر بر تغییرات گس فی

گس فی در شبکه‌های بلاکچین به‌ویژه در اتریوم، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که می‌توانند باعث افزایش یا کاهش این هزینه‌ها شوند. درک این عوامل به کاربران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد زمان و نحوه انجام تراکنش‌ها اتخاذ کنند و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند. در اینجا، به مهم‌ترین عوامل مؤثر بر گس فی در اتریوم و شبکه‌های دیگر پرداخته می‌شود.

1. تقاضا و شلوغی شبکه: یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش گس فی، ترافیک و شلوغی شبکه است. هرچه تعداد تراکنش‌ها بیشتر شود، هزینه گس نیز افزایش می‌یابد. این وضعیت به ویژه در زمان‌هایی که کاربران زیادی در حال انجام تراکنش هستند، مشاهده می‌شود. در این شرایط، کاربرانی که می‌خواهند تراکنش‌هایشان سریع‌تر تایید شود، معمولاً مجبورند Priority Fee بیشتری بپردازند.
2. پیچیدگی تراکنش‌ها: هر عملیات در بلاکچین به گس نیاز دارد، اما تراکنش‌هایی که شامل قراردادهای هوشمند پیچیده یا داده‌های زیاد هستند، به گس بیشتری نیاز دارند. برای مثال، ارسال رمزارز از یک کیف پول به کیف پول دیگر به مراتب گس کمتری نیاز دارد، در حالی که اجرای یک قرارداد هوشمند که نیاز به محاسبات پیچیده دارد، گس بیشتری مصرف می‌کند. این پیچیدگی‌ها مستقیماً باعث افزایش هزینه‌های گس می‌شود.
3. زمان تراکنش: زمان انجام تراکنش نیز تأثیر زیادی بر هزینه گس دارد. در ساعات شلوغی شبکه، که معمولاً در زمان‌های خاصی از روز یا در مواقع مهم (مثل عرضه‌های اولیه ارزها یا رخدادهای بزرگ در اکوسیستم) رخ می‌دهد، هزینه گس می‌تواند به شدت افزایش یابد. بنابراین، انجام تراکنش‌ها در ساعات کم‌ترافیک شبکه می‌تواند هزینه‌های گس را کاهش دهد.
4. به‌روزرسانی‌های شبکه: هر شبکه بلاکچینی ممکن است تغییراتی در ساختار هزینه گس خود ایجاد کند. به عنوان مثال، در EIP-1559 که در اتریوم اعمال شد، مدل جدیدی برای محاسبه گس فی معرفی شد که موجب بهبود شفافیت و کنترل بیشتر بر روی هزینه‌ها شد. این تغییرات می‌تواند موجب افزایش یا کاهش هزینه گس در یک بازه زمانی خاص شود.
5. استفاده از شبکه‌های Layer 2: شبکه‌های Layer 2 مانند پالیگان (Polygon) و آربیتروم (Arbitrum) با هدف کاهش بار شبکه‌های اصلی مانند اتریوم طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها معمولاً هزینه‌های گس بسیار کمتری دارند زیرا عملیات تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی انجام می‌دهند و تنها در صورت نیاز اطلاعات را به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند.

نتیجه‌گیری: انتخاب هوشمند شبکه بر اساس گس فی

در دنیای بلاکچین و Web3، هزینه‌های گس فی یکی از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند تجربه کاربری و تصمیمات مالی را تحت تاثیر قرار دهند. اتریوم به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین شبکه‌ها، همواره با هزینه‌های گس بالا مواجه بوده است، به ویژه در زمان‌هایی که شبکه شلوغ است. این در حالی است که سایر شبکه‌ها مانند بایننس اسمارت چین (BSC)، پالیگان (Polygon) و سولانا با ارائه راه‌حل‌های مقیاس‌پذیر و هزینه‌های گس پایین‌تر، توجه بسیاری از کاربران و توسعه‌دهندگان را به خود جلب کرده‌اند. با این حال، انتخاب شبکه مناسب بستگی به نیازها و اولویت‌های شما دارد. اتریوم با اکوسیستم گسترده، امنیت بالا و پشتیبانی از قراردادهای هوشمند پیچیده، هنوز به عنوان یک گزینه اصلی در دنیای DeFi و NFTs باقی مانده است. اما اگر به دنبال تراکنش‌های سریع‌تر و کم‌هزینه‌تری هستید، بایننس اسمارت چین یا پالیگان ممکن است انتخاب بهتری باشند. در نهایت، باید در نظر داشته باشید که هزینه‌های گس می‌توانند در هر شبکه‌ای بسته به شرایط مختلف مانند زمان انجام تراکنش و پیچیدگی آن تغییر کنند. بنابراین، با درک درست از ویژگی‌های هر شبکه و استراتژی‌های بهینه‌سازی هزینه‌ها، می‌توانید تصمیمات هوشمندانه‌تری برای تراکنش‌های خود بگیرید.