شبکه اتریوم به عنوان یکی از پیشروترین بلاکچینهای جهان، همواره در حال توسعه و بهبود است تا چالشهای مرتبط با مقیاسپذیری، هزینههای تراکنش و امنیت را برطرف کند. یکی از مهمترین بهروزرسانیهای اخیر این شبکه، آپدیت دنکون (Dencun) است که با هدف افزایش عملکرد، کاهش هزینههای گس و بهینهسازی فرآیندهای ذخیرهسازی دادهها معرفی شده است.
این بهروزرسانی شامل چندین پیشنهاد بهبود اتریوم (EIP - Ethereum Improvement Proposal) است که هر یک از آنها در بهبود بخشهای مختلف این شبکه نقش اساسی دارند. از افزایش ظرفیت پردازش تراکنشها گرفته تا ارتقای امنیت قراردادهای هوشمند، آپدیت دنکون مجموعهای از تغییرات مهم را برای کاربران و توسعهدهندگان به ارمغان آورده است. در این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی جزئیات آپدیت دنکون، تغییرات کلیدی آن و تأثیرات احتمالی این ارتقا بر آینده اتریوم و اکوسیستم دیفای (DeFi) خواهیم پرداخت.
آپدیت دنکون (Dencun) چیست؟
ارتقا دنکون (Dencun) یکی از مهمترین هارد فورکهای اتریوم است که با هدف بهبود مقیاسپذیری، امنیت و عملکرد شبکه طراحی شده است. این آپدیت در حال حاضر روی شبکه آزمایشی اتریوم (تستنت) اجرا شده و شامل دو ارتقای اساسی در لایه اجماع (CL) و لایه اجرایی (EL) میشود.
در ارتقای لایه اجماع (Consensus Layer - CL)، تمرکز بر بهبود مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS)است که جایگزین مدل اثبات کار (PoW) شده است. این تغییر باعث افزایش بهرهوری شبکه، کاهش مصرف انرژی و بهبود مقاومت در برابر حملات خواهد شد. همچنین، اصلاحاتی در نحوه انتخاب اعتبارسنجها انجام شده تا امنیت کلی شبکه تقویت شود.
از سوی دیگر، ارتقای لایه اجرایی (Execution Layer - EL) به منظور افزایش عملکرد و سازگاری شبکه با برنامههای غیرمتمرکز (dApps)طراحی شده است. این تغییر شامل افزایش اندازه بلاکها برای پردازش تعداد بیشتری از تراکنشها در هر بلاک و همچنین بهینهسازیهایی برای توسعهدهندگان است که امکان اجرای سریعتر و کارآمدتر اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را فراهم میکند. بهطور کلی، آپدیت دنکون گام بزرگی در مسیر توسعه اتریوم ۲.۰ محسوب میشود و میتواند این شبکه را به بستری سریعتر، مقیاسپذیرتر و کارآمدتر برای پذیرش گستردهتر در دنیای وب ۳ و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) تبدیل کند.
بررسی EIPهای آپدیت دنکون (Dencun) و تأثیر آن بر مقیاسپذیری اتریوم
آپدیت دنکون (Dencun) شامل مجموعهای از پیشنهادهای بهبود اتریوم (EIP - Ethereum Improvement Proposal) است که هر یک از آنها نقش مهمی در بهینهسازی این شبکه دارند.
در این بهروزرسانی، چندین تغییر کلیدی اعمال شده است که شامل موارد زیر میشود:
- EIP-1153: معرفی دو عملیات جدید TLOAD و TSTORE که با حذف دادههای موقت پس از هر تراکنش، هزینه ذخیرهسازی اطلاعات در بلاکچین را کاهش میدهند.
- EIP-4788: یکپارچهسازی Beacon Chain با EVM برای فراهم کردن دسترسی قراردادهای هوشمند به دادههای زنجیره بیکن، که میتواند در توسعه توکنهای جدید و بهبود استخرهای استیکینگ مؤثر باشد.
- EIP-4844: معرفی دانک شاردینگ (Danksharding) که به رولآپها اجازه میدهد دادههای تراکنش را بهطور موقت ذخیره کنند، در نتیجه هزینههای تراکنش در لایه دو کاهش مییابد.
- EIP-5656: افزودن کد عملیاتی جدید MCOPY که باعث بهبود عملکردماشین مجازی اتریوم (EVM)میشود.
- EIP-6780: بهروزرسانی کد SELFDESTRUCT برای جلوگیری از حذف ناگهانی قراردادهای هوشمند و افزایش امنیت شبکه.
- EIP-7044: امکان ایجاد پیامهای خروجی بیشتر توسط اعتبارسنجها که مقیاسپذیری را بهبود میبخشد.
- EIP-7045: افزایش دوره زمانی برای گنجاندن یک گواهی در Beacon Chain که باعث بهینهسازی کارایی شبکه میشود.
- EIP-7514: اعمال محدودیت سختافزاری روی تعداد اعتبارسنجهایی که در هر دوره میتوانند فعال شوند، که به افزایش امنیت شبکه کمک میکند.
- EIP-7516: معرفی کد BLOBBASEFEE که برای کنترل بهتر هزینههای گس در بلاکهای اجرایی استفاده میشود.
با اجرای آپدیت دنکون، اتریوم نهتنها مقیاسپذیرتر و کارآمدتر خواهد شد، بلکه هزینههای تراکنش در لایه دو کاهش یافته و بستر مناسبی برای توسعه برنامههای غیرمتمرکز (dApps) ایجاد میشود. این تغییرات میتوانند نقش مهمی در پذیرش گستردهتر اتریوم و پیشرفت اکوسیستم دیفای (DeFi) ایفا کنند.
نقش دانک شاردینگ (Danksharding) در آپدیت Dencun اتریوم
دانک شاردینگ (Danksharding) به عنوان یکی از مهمترین اجزای آپدیت Dencun، نقش کلیدی در بهبود مقیاسپذیری و کاهش هزینههای تراکنش در شبکه اتریوم ایفا میکند. این فناوری، آخرین مرحله از ارتقای اتریوم ۲ (Serenity) پس از Beacon Chain و Merge محسوب میشود. برخلاف شاردینگهای سنتی که شبکه بلاکچین را به چندین زنجیره کوچکتر تقسیم میکنند، دانک شاردینگ مقیاسپذیری را از طریق بهینهسازی دسترسی به دادهها افزایش میدهد.
این فناوری از فرمت جدیدی به نام "Blob Carrying Transactions" استفاده میکند که جایگزین Calldata در پردازش دادههایرولآپ (Rollup)شده است. در این روش، دادههای حجیم تراکنش (Blob) از بخش هش تراکنشها جدا شده و به عنوان یک فایل ضمیمه در شبکه ارسال میشوند. هر Blob به طور میانگین ۱۲۵ کیلوبایت حجم دارد و باعث افزایش فضای در دسترس برای دادههای تراکنش در پروتکلهای لایه دو میشود.
تایید و پردازش Blobها نه توسط ماشین مجازی اتریوم (EVM)، بلکه توسط پروتکل دانک شاردینگ انجام میشود. برای این منظور، این فناوری از سیستم KZG که یک طرح چندجملهای دانش صفر (Zero Knowledge) است، استفاده میکند. این روش، امکان تأیید تراکنشها را بدون نیاز به افشای تمام محتوای آنها فراهم میکند.
استفاده از دانک شاردینگ در آپدیت Dencun چندین مزیت مهم دارد
- کاهش کارمزد تراکنشها: حذف بخشی از سربار داده در رولآپها باعث کاهش هزینه گس (Gas Fees) میشود.
- افزایش سرعت پردازش: کاهش حجم دادههای پردازشی در شبکه، موجب اجرای سریعتر تراکنشها میشود.
- بهینهسازی ذخیرهسازی: دادههای Blob برخلاف Calldata دائمی نیستند و پس از یک بازه زمانی (بین یک ماه تا یک سال) از بلاکچین و کش نودهای شبکه حذف میشوند.
با اجرای دانک شاردینگ در آپدیت Dencun، شبکه اتریوم به یک بستر کارآمدتر و ارزانتر برای توسعهدهندگان و کاربران دیفای (DeFi) و برنامههای غیرمتمرکز (dApps) تبدیل خواهد شد. این تغییر، گامی مهم در جهت مقیاسپذیری بهتر و پذیرش گستردهتر اتریوم در دنیای بلاکچین است.
مزایای آپدیت Dencun بر ارزش اتریوم (ETH)
آپدیت دنکون (Dencun) یکی از مهمترین ارتقاهای اتریوم است که با هدف بهبود مقیاسپذیری، کاهش هزینههای تراکنش، افزایش امنیت و بهینهسازی ذخیرهسازی دادهها طراحی شده است. این بهروزرسانی نهتنها چالشهای موجود در شبکه را برطرف میکند، بلکه باعث گسترش دسترسی کاربران و رشد اکوسیستم اتریوم خواهد شد.
- افزایش مقیاسپذیری: مهمترین دستاورد این آپدیت، افزایش توان پردازش تراکنشها در هر ثانیه است. با استفاده از فناوری Proto-Danksharding، فضایی موقت برای لایه دوم (Layer 2) فراهم میشود که امکان پردازش حجم بیشتری از تراکنشها را ممکن میسازد.
- کاهش هزینههای گس:ا جرای دانک شاردینگ (Danksharding) و پیشنهاد بهبود EIP-4844، هزینههای گس را کاهش داده و انجام تراکنشها را مقرونبهصرفهتر میکند. این تغییر میتواند تأثیر قابلتوجهی بر کاهش هزینههای کاربران و افزایش پذیرش اتریوم داشته باشد.
- افزایش امنیت: این بهروزرسانی از طریق EIP-6780، قابلیت خودتخریبی (SELFDESTRUCT) را بهبود داده و امنیت قراردادهای هوشمند را تضمین میکند. این تغییر مانع از حذف ناگهانی قراردادهای مهم شده و از داراییهای کاربران محافظت میکند.
- بهبود تعاملات بین بلاکچینها: پیشنهاد EIP-4788، یکپارچگی بیشتر بین Beacon Chain و EVM را فراهم کرده و ارتباطات بین زنجیرهای را تقویت میکند. این قابلیت باعث بهبود انتقال دادهها و هماهنگی بهتر بین شبکههای بلاکچینی مختلف میشود.
- بهینهسازی ذخیرهسازی دادهها: اجرای EIP-1153، باعث کاهش نیاز به فضای ذخیرهسازی دادهها در شبکه شده و بهرهوری کلی بلاکچین اتریوم را افزایش میدهد. این تغییر باعث کاهش هزینههای ذخیرهسازی و بهینهسازی پردازش تراکنشها خواهد شد.
بهطور کلی، آپدیت دنکون تحولی اساسی در ساختار فنی اتریوم ایجاد میکند و با بهبود کارایی، کاهش هزینهها و افزایش امنیت، زمینه را برای رشد بیشتر این شبکه در آینده فراهم میسازد.
سخن پایانی
آپدیت دنکون (Dencun) نقطه عطفی در مسیر توسعه اتریوم محسوب میشود که با هدف افزایش مقیاسپذیری، کاهش هزینههای گس، بهبود امنیت و بهینهسازی ذخیرهسازی دادهها طراحی شده است. این تغییرات، نهتنها تجربه کاربران را بهبود میبخشد، بلکه توسعهدهندگان را نیز قادر میسازد تا برنامههای غیرمتمرکز (dApps) کارآمدتر و مقرونبهصرفهتری را بر بستر این بلاکچین پیادهسازی کنند.
با اجرای این بهروزرسانی، شبکه اتریوم سریعتر، ایمنتر و اقتصادیتر از همیشه خواهد شد. این پیشرفت، گام مهمی در راستای گسترش پذیرش جهانی بلاکچین و تقویت موقعیت اتریوم بهعنوان یکی از قدرتمندترین زیرساختهای فناوری غیرمتمرکز است. آپدیت دنکون نهتنها چالشهای فعلی را کاهش میدهد، بلکه افقهای جدیدی را برای آینده فناوریهای غیرمتمرکز و اکوسیستم مالی دیجیتال رقم خواهد زد.