شاخص نرخ تغییر قیمت (ROC) چیست؟

در دنیای معاملات رمزارزها و همچنین سایر بازارهای مالی، موفقیت در گرو انجام تحلیل تکنیکال اصولی و کمک گرفتن از اندیکاتورهایی است که دید کلی و شفافی درباره روند قیمتی در اختیار تریدر قرار می‌دهند. یکی از اندیکاتورهای کلیدی که محبوبیت زیادی در میان تحلیل‌گران دارد، شاخص نرخ تغییر قیمت (ROC) است. با استفاده از شاخص نرخ تغییر قیمت می‌توان به داده‌های مهمی همچون جهت روند، موقعیت‌های اشباع خرید و اشباع فروش و مواردی از این قبیل، دست پیدا کرد.
با توجه به اهمیت این اندیکاتور، این مقاله از بلاگ کیف پول من به معرفی جامع شاخص نرخ تغییر قیمت (ROC) اختصاص پیدا کرده است. اگر شما هم درباره این اندیکاتور محبوب سوالاتی دارید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

شاخص نرخ تغییر قیمت (ROC) چیست؟

نرخ تغییر قیمت (ROC) در اصل یک شاخص فنی مبتنی بر مومنتوم است که درصد تغییر قیمت را میان قیمت فعلی و قیمت در تعداد معینی از دوره‌های قبلی مورد اندازه‌گیری قرار می‌دهد. این اندیکاتور در برابر صفر ترسیم می‌شود، با این حال اگر تغییرات قیمت صعودی باشد، اندیکاتور به سمت بالا و به سمت قلمرو مثبت حرکت می‌کند و اگر تغییرات قیمتی روند نزولی به خود بگیرد، حرکت اندیکاتور به سمت منفی‌ها خواهد بود.
فرمولی که برای محاسبه شاخص تغییر قیمت (ROC) مورد استفاده قرار می‌گیرد به شرح زیر است:

100 × قیمت بسته شده در n دوره گذشته ÷ (قیمت بسته شده در n دوره گذشته – قیمت بسته شده فعلی)

به عنوان مثال، اگر قیمت سهام در پایان معاملات امروز 10 دلار باشد و قیمت بسته شدن 5 روز قبل از معاملات، 7 دلار باشد، در این صورت شاخص ROC پنج روزه برابر با 42.85 درصد خواهد بود که به شرح زیر محاسبه می‌شود:

42.85 = 100 × (7 ÷ (7 – 10))

زمانی که شاخص نرخ تغییر قیمت به درصد بیان می‌شود، این موضوع به تریدر کمک می‌کند تا نه تنها مومنتوم، بلکه شرایط اشباع خرید و فروش را نیز تعیین کند.

نکات مهم در نحوه محاسبه شاخص ROC قیمت

مرحله اصلی در محاسبه شاخص ROS، به انتخاب مقدار «n» مربوط است. معامله‌گران با اهداف کوتاه‌مدت ممکن است یک مقدار کوچک نظیر 9 برای مقدار n در نظر بگیرند؛ این درحالیست که سرمایه‌گذاران با اهداف بلندمدت، مقداری نظیر 200 را انتخاب می‌کنند. مقادیر کوچک‌تر باعث می‌شود که اندیکاتور ROC سریع‌تر به تغییرات قیمتی واکنش نشان دهد؛ اما این موضوع می‌تواند موجب ایجاد سیگنال‌های نادرستی نیز شود.
در نظر گرفتن عددی بزرگتر برای n موجب می‌شود تا اندیکاتور ROC نسبت به تغییرات قیمتی کندتر عمل کند؛ اما احتمال صادر شدن سیگنال‌های نادرست کاهش پیدا می‌کند. به طور خلاصه محاسبه شاخص نرخ تغییر قیمت پیچیدگی خاصی ندارد و کافیست متناسب با اهداف سرمایه‌گذاری خود تعداد دوره‌های n را انتخاب و سپس اعداد را در فرمول فوق جایگذاری کنید.

مقایسه اندیکاتور ROC و Momentum

شاخص نرخ تغییر قیمت و مومنتوم هر دو اندیکاتور متفاوتی هستند؛ اما خط داستانی مشابهی دارند و می‌توان آن‌ها را به جای همدیگر مورد استفاده قرار داد. تفاوت اصلی موجود میان دو اندیکاتور یاد شده در نحوه محاسبه هر یک از آن‌ها نهفته است. مقادیر به دست آمده از شاخص نرخ تغییر قیمت به شکل درصد بیان می‌شوند و این درحالیست که مقادیر به دست آمده از اندیکاتور مومنتوم مطلق هستند.
در اندیکاتور ROC، صفر به عنوان خط مرکزی قرار گرفته و این درحالیست که اندیکاتور مومنتوم از 100 به عنوان خط مرکزی بهره می‌برد. البته طبیعتاً در دنیای معاملات نمی‌توان صرفاً با تکیه بر داده‌های یک اندیکاتور در مسیر خرید و فروش گام برداشت و در کنار اندیکاتوری مثل ROC باید از سایر اندیکاتورها مثل اندیکاتور MACD، RSI یا ADX نیز استفاده کرد.
به عنوان مثال، با استفاده از اندیکاتور ADX می‌توان قدرت روند قیمتی شکل گرفته را مورد ارزیابی قرار داد و آگاهانه نسبت به خرید یا فروش رمزارز تصمیم گرفت. حال اگر شاخص نرخ تغییر قیمت بالای صفر باشد و اندیکاتور ADX نیز عددی بالای 25 را نشان دهد، این به معنای تداوم روند صعودی خواهد بود و با استفاده از این فرصت می‌توانید سود خوبی کسب کنید.

شیوه خوانش سیگنال‌ها در اندیکاتور ROC

با توجه به این که شاخص نرخ تغییر قیمت به دنبال مقایسه قیمت‌های فعلی با قیمت‌های یک دوره تعریف شده در گذشته است، مقادیر اندیکاتور یا بالای صفر یا پایین آن خواهند بود و صفر نیز به عنوان خط مرکزی عمل خواهد کرد. اگر این اندیکاتور در بالای صفر قرار دارد این موضوع به معنای حاکم بودن احساس مثبت و صعودی در بازار رمزارزهاست.

حال اگر اندیکاتور در زیر صفر قرار داشته باشد، به معنای حاکم بودن احساسات منفی و تداوم روند نزولی در بازار خواهد بود. البته هرچند که از اندیکاتور ROC به عنوان نوسانگر استفاده می‌کنند؛ اما این اندیکاتور هیچ سطحی برای اشباع خرید و فروش ندارد و تریدرها چنین مناطقی را با مشاهده سطوح فوق‌العاده قبلی که ROC در رابطه با قیمت دارایی پایه منتشر می‌کند، در نظر میگیرند.
به بیان ساده‌تر، سطوح ROC بسیار بالا یا پایین که از آن به عنوان نقاط اشباع خرید و فروش یاد می‌شود، نشان می‌دهد که که روند فعلی ممکن است بیش از حد ادامه پیدا کرده باشد و باید منتظر معکوس شدن روند فعلی باشیم. برخی از تحلیل‌گران از شاخص نرخ تغییر قیمت برای شناسایی واگرایی و احتمال معکوس شدن قیمت استفاده می‌کنند.
به یاد داشته باشید زمانی که شاخص نرخ تغییر قیمت برخلاف مسیر قیمت حرکت می‌کند، احتمال معکوس شدن روند افزایش می‌یابد. به عنوان مثال در حالتی که قیمت افزایش پیدا کرده؛ اما شاهد افت شدیدی در ROC هستیم، باید منتظر شروع یک روند نزولی باشیم و این بهترین موقعیت برای خروج از بازار است.

محدودیت‌های استفاده از اندیکاتور ROC

شاخص نرخ تغییر قیمت (ROC) نیز همچون سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال دارای محدودیت‌های خاصی است. محدودیت‌هایی که می‌توان برای این اندیکاتور برشمرد به شرح زیر هستند:

• اندیکاتور ROC در زمان‌هایی بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهد که روند واضحی در بازار وجود داشته باشد. متاسفانه این اندیکاتور در بازار رنج (Range-Bound) ضعیف‌ترین عملکرد را از خود نشان می‌دهد و ممکن است سیگنال‌های خرید و فروش متعددی را به اشتباع تولید کند.
• این اندیکاتور به بهینه‌سازی نیاز دارد و زمانی که دوره کوتاهی را برای آن تنظیم می‌کنید، سیگنال‌های نامطمئن و متعددی تولید می‌کند و بالعکس در بازه زمانی طولانی‌تر، با کاهش تعداد سیگنال‌ها ممکن است موجب از دست رفتن چرخش‌های کوتاه مدت بازار شود. در نتیجه به هنگام استفاده از آن باید دوره‌های مختلف زمانی را تست کنید تا دوره‌ای را بیابید که سیگنال دقیق‌تری تولید می‌کند.

شاخص نرخ تغییر قیمت؛ ابزاری برای اندازه‌گیری سطح تغییرات قیمتی در بازار!

اندیکاتور ROC یکی از ابزارهای قدرتمندی بوده که تحلیل‌گران از آن برای شناسایی روند حرکتی قیمت و همچنین بررسی احتمالات معکوس شدن قیمت استفاده می‌کنند. البته این شاخص نیز دارای محدودیت‌های خاص خود بوده و هیچگاه نباید با صرف اتکا به داده‌های دریافتی از این شاخص پا در میدان معاملات بگذارید، بلکه حتماً باید نتایج به دست آمده از شاخص نرخ تغییر قیمت را با سایر اندیکاتورها ترکیب کنید تا سیگنال‌های درست و قابل اعتمادی تولید شود. نظر شما درباره شاخص نرخ تغییر قیمت چیست؟ به نظر شما ترکیب این اندیکاتور با کدام شاخص‌ها یک دیگر سیگنال‌های دقیق‌تری تولید می‌کند؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.