بانک تسویه بین‌المللی (Bank for International Settlements) که گاهی با عنوان «بانک مرکزیِ بانک‌های مرکزی» شناخته می‌شود، در گزارشی تازه اعلام کرد که استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins) پول محسوب نمی‌شوند و نمی‌توانند ستون فقرات نظام مالی آینده باشند.
در این گزارش سالانه که به بررسی نسل بعدی امور مالی اختصاص دارد، این بانک اعلام کرد دارایی‌های دیجیتالی که به ارزهای فیات متصل هستند، در سه معیار اصلی شکست می‌خورند: یکپارچگی (Singleness)، انعطاف‌پذیری (Elasticity) و تمامیت (Integrity).
استیبل‌کوین‌ها جایگزین مناسبی برای پول نیستند
در این گزارش آمده است:
هنوز مشخص نیست نوآوری‌هایی نظیر استیبل‌کوین‌ها چه نقشی در آینده نظام پولی ایفا خواهند کرد. اما این دارایی‌ها در برابر سه ویژگی مطلوب برای ترتیبات پولی سالم عملکرد خوبی ندارند و به همین دلیل نمی‌توانند تکیه‌گاه نظام مالی آینده باشند.
نویسندگان گزارش همچنین اشاره کردند که استیبل‌کوین‌ها مزایایی چون برنامه‌پذیری (Programmability)، شبه‌ناشناس بودن (Pseudonymity) و دسترسی آسان برای کاربران تازه‌وارد دارند. از نظر فنی، آن‌ها می‌توانند هزینه‌های پایین‌تر و سرعت تراکنش بالاتری به‌ویژه در پرداخت‌های فرامرزی ارائه دهند.
اما در مقایسه با استاندارد طلایی انتشار پول توسط بانک‌های مرکزی و همچنین ابزارهای مالی منتشرشده از سوی بانک‌های تجاری و نهادهای خصوصی، استیبل‌کوین‌ها ممکن است به حاکمیت پولی دولت‌ها آسیب بزنند (از جمله از طریق «دلاریزه‌سازی پنهان») و زمینه‌ساز فعالیت‌های غیرقانونی شوند.
گرچه استیبل‌کوین‌ها در کشورهایی با تورم بالا، کنترل سرمایه یا دسترسی محدود به حساب‌های دلاری نقشی حیاتی دارند و ابزار مفیدی برای ورود و خروج به بازار ارز دیجیتال محسوب می‌شوند، اما نباید آن‌ها را مانند پول نقد تلقی کرد.
بررسی سه آزمون کلیدی
نویسندگان گزارش توضیح می‌دهند که استیبل‌کوین‌ها به دلایل زیر در سه معیار مهم پولی شکست می‌خورند:
| معیار کلیدی | توضیحات |
|---|---|
| انعطاف‌پذیری (Elasticity) | به‌دلیل ساختار پشتوانه‌ای مانند تتر (USDT)، صدور هر واحد جدید از استیبل‌کوین نیاز به تأمین کامل دارایی از سوی کاربر دارد. این ویژگی باعث ایجاد محدودیت «پرداخت نقدی پیش از صدور» (Cash-in-advance constraint) می‌شود. |
| یکپارچگی (Singleness) | برخلاف ذخایر بانک مرکزی که به‌طور گسترده و بدون تبعیض پذیرفته می‌شوند، استیبل‌کوین‌ها توسط نهادهای متمرکز منتشر می‌شوند که ممکن است استانداردهای متفاوتی داشته باشند و همیشه ضمانت تسویه مشابه نداشته باشند. |
| تمامیت (Integrity) | استیبل‌کوین‌ها لزوماً پیرو استانداردهای جهانی برای شناخت مشتری و مبارزه با پولشویی (KYC/AML) نیستند. این موضوع یکپارچگی نظام پولی را تهدید می‌کند. |
«دارایی‌های استیبل‌کوین به نام منتشرکننده برچسب‌گذاری می‌شوند و گاهی با نرخ‌های متفاوتی معامله می‌شوند که اصل یکپارچگی پولی را نقض می‌کند.»
آینده روشن برای توکنی‌سازی
با وجود نگرانی‌ها درباره استیبل‌کوین‌ها، بانک تسویه بین‌المللی دیدگاهی مثبت نسبت به توکنی‌سازی (Tokenization) دارد. این بانک توکنی‌سازی را یک نوآوری تحول‌آفرین در حوزه پرداخت‌های بین‌المللی و بازارهای اوراق بهادار می‌داند.
نویسندگان می‌نویسند:
«سکوهای توکنی‌شده که ذخایر بانک مرکزی، پول بانک‌های تجاری و اوراق بدهی دولتی را در مرکز خود دارند، می‌توانند زیربنای نظام مالی و پولی نسل آینده را تشکیل دهند.»
واکنش بازار: سقوط ارزش سهام صادرکننده یو‌اس‌دی‌سی
پس از انتشار این گزارش، ارزش سهام شرکت سِرکِل (Circle)، صادرکننده استیبل‌کوین یو‌اس‌دی‌سی (USDC)، بیش از ۱۵٪ سقوط کرد. ارزش سهام این شرکت با نماد CRCL که روز دوشنبه به رکورد ۲۹۹ دلار رسیده بود، از قیمت اولیه عرضه عمومی یعنی حدود ۳۲ دلار رشد ۶۰۰ درصدی را تجربه کرده بود.
جمع‌بندی
بانک تسویه بین‌المللی با اشاره به چالش‌های بنیادین استیبل‌کوین‌ها در ساختار پولی، آن‌ها را شایسته ایفای نقش مرکزی در نظام مالی آینده نمی‌داند؛ هرچند توکنی‌سازی به‌عنوان نوآوری محوری در آینده همچنان مورد تأکید این نهاد قرار دارد.
اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً برای اهداف اطلاعاتی و آموزشی است و نباید به عنوان مشاوره مالی، سرمایه‌گذاری یا حقوقی تلقی شود. ما توصیه می‌کنیم قبل از انجام هر گونه سرمایه‌گذاری، تحقیقات مستقل انجام دهید و با یک مشاور مالی یا حقوقی مشورت کنید.
