آشنایی با شبکه‌های سازگار با EVM

انتقال ارز دیجیتال به آدرس اشتباه همیشه یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های کاربران در دنیای کریپتو بوده است. بسیاری معتقدند که با وارد کردن یک آدرس اشتباه، دارایی دیجیتال برای همیشه از دست می‌رود. اما اگر شبکه‌ای که تراکنش از طریق آن انجام شده، با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار باشد، داستان شکل دیگری پیدا می‌کند.  
شبکه‌های سازگار با EVM با ویژگی‌های خاص خود این امکان را فراهم می‌کنند که در برخی موارد انتقال اشتباه را جبران کرده و دارایی را بازیابی کنید. البته این موضوع به شرایط خاصی بستگی دارد و نیازمند آگاهی از نحوه عملکرد این شبکه‌ها و ساختار آدرس آن‌هاست.  در این مقاله از بلاگ کیف پول من شما را با شبکه‌های مبتنی بر EVM و ساختار آدرس منحصربه‌فرد آن‌ها آشنا خواهیم کرد. همچنین، روش‌های بازیابی ارز دیجیتال در صورت ارسال به آدرس اشتباه در این شبکه‌ها را بررسی می‌کنیم. اگر به دنبال درک بهتر این مفهوم و یادگیری روش‌های جلوگیری و جبران چنین اشتباهاتی هستید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

چرا به بلاک‌چین‌های سازگار با EVM نیاز داریم؟

شبکه اتریوم به‌عنوان پیشگام قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز، همچنان معیار استاندارد برای فناوری بلاک‌چین محسوب می‌شود. اما با رشد گسترده کاربران و افزایش حجم تراکنش‌ها، این شبکه با مشکلات مقیاس‌پذیری مواجه شده است. سرعت پایین تراکنش‌ها و هزینه‌های بالای گس از مهم‌ترین چالش‌های اتریوم به شمار می‌روند. هرچند اتریوم 2.0 با هدف بهبود این محدودیت‌ها طراحی شده است، اما نیاز به راه‌حل‌های جایگزین همچنان احساس می‌شود.  
در پاسخ به این چالش‌ها، بلاک‌چین‌های سازگار با EVM ظهور کرده‌اند که توانسته‌اند سرعت تراکنش بالاتر و هزینه‌های گس کمتری ارائه دهند. این شبکه‌ها، اغلب منبع‌باز و مبتنی بر پایگاه کد اتریوم هستند و با بهره‌گیری از مکانیسم‌های اجماع کارآمدتر، پردازش تراکنش‌ها را بهبود بخشیده‌اند. به جای بازسازی شبکه از ابتدا، این بلاک‌چین‌ها محیطی مشابه ماشین مجازی اتریوم فراهم کرده‌اند تا توسعه‌دهندگان بتوانند قراردادهای هوشمند و DAppها را با سرعت بیشتری ایجاد و مستقر کنند.  
ویژگی کلیدی این بلاک‌چین‌ها، قابلیت همکاری و تعامل بین‌زنجیره‌ای آن‌هاست. از طریق پل‌های زنجیره‌ای، کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را به‌راحتی میان شبکه‌های مختلف سازگار با EVM منتقل کنند. این قابلیت، علاوه بر افزایش راحتی کاربران، به ایجاد اکوسیستمی منسجم‌تر و کارآمدتر کمک می‌کند.  
در نهایت، بلاک‌چین‌های سازگار با EVM نه تنها به حل مشکلات مقیاس‌پذیری و هزینه در شبکه اتریوم کمک می‌کنند، بلکه با بهره‌گیری از انرژی کمتر و افزایش توان عملیاتی، پیشرفتی مهم در توسعه فناوری بلاکچین محسوب می‌شوند.

منظور از سازگاری با EVM چیست؟

سازگاری با EVM (Ethereum Virtual Machine) به این معناست که یک بلاک چین قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند مشابه با اتریوم را دارد. این ویژگی به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که قراردادهای هوشمند را بدون نیاز به تغییرات عمده در کد، در چندین بلاک چین مختلف اجرا کنند. به عبارت دیگر، بلاک چین‌های سازگار با EVM می‌توانند به راحتی با یکدیگر تعامل داشته باشند و به این ترتیب توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) چند زنجیره‌ای را تسهیل می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این سازگاری، ایجاد شبکه‌های لایه ۲ است که برای حل چالش‌های مقیاس‌پذیری و افزایش سرعت تراکنش‌ها طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها، همچنان که از بستر اتریوم بهره می‌برند، توانسته‌اند با انتقال محاسبات به خارج از زنجیره، هزینه‌ها را کاهش دهند و توان عملیاتی بلاک چین را بهبود بخشند. راه‌حل‌هایی مانند رول‌آپ‌های خوش‌بینانه و zk-rollup‌ها نمونه‌هایی از این شبکه‌ها هستند که با ارسال فقط تغییرات نهایی به شبکه اصلی، فرآیندهای پیچیده را خارج از زنجیره انجام می‌دهند.

ویژگی‌های ماشین مجازی اتریوم (EVM)

ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine یا EVM) یکی از اجزای مهم و بنیادی شبکه اتریوم است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. در ادامه، ویژگی‌های اصلی این فناوری را با توضیحات کامل‌تر بررسی می‌کنیم:  

1. معماری تورینگ کامل: ماشین مجازی اتریوم به‌عنوان یک سیستم تورینگ کامل طراحی شده است. این به این معناست که EVM می‌تواند هر نوع عملیات محاسباتی، از جمله حلقه‌ها، شرط‌ها، توابع بازگشتی و دستورات کنترل جریان را انجام دهد. این ویژگی، توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا قراردادهای هوشمند پیشرفته و برنامه‌های پویا را طراحی کنند. تورینگ کامل بودن EVM، انعطاف‌پذیری لازم برای حل مسائل پیچیده و ایجاد برنامه‌های کاربردی متنوع را به توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد.  
2. ایزولاسیون اجرایی: ایزولاسیون در EVM یکی از ویژگی‌های کلیدی آن است. هر قرارداد هوشمند در یک محیط اجرایی مستقل اجرا می‌شود، به‌طوری که هیچ تداخلی میان قراردادها وجود ندارد. این جداسازی عملکردی، نه‌تنها امنیت قراردادها را تضمین می‌کند، بلکه از تأثیرگذاری یک قرارداد معیوب بر سایر قراردادهای شبکه جلوگیری می‌کند. این ویژگی برای محافظت از شبکه و کاربران آن بسیار حیاتی است.  
3. زبان برنامه‌نویسی Solidity: زبان Solidity، ابزار اصلی توسعه قراردادهای هوشمند در EVM است. این زبان که بر اساس ساختار زبان‌هایی مانند JavaScript طراحی شده، به دلیل قدرت و انعطاف‌پذیری بالا، توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا قراردادهای پیچیده‌ای را ایجاد کنند. Solidity یک زبان تورینگ کامل است که به توسعه‌دهندگان امکان تعریف قوانین و منطق‌های پیشرفته را در قراردادها می‌دهد. این زبان همچنین به دلیل استانداردسازی، سازگاری بیشتری میان قراردادهای مختلف ایجاد می‌کند.  
4. محیط اجرایی متعادل: محیط اجرایی در EVM به‌گونه‌ای طراحی شده که مصرف منابع به‌طور متناسب با عملیات اجرایی کنترل شود. این بدان معناست که هر قرارداد، متناسب با زمان اجرا و میزان حافظه مصرفی، هزینه‌ای به نام گس (Gas) پرداخت می‌کند. این طراحی از سوءاستفاده از منابع شبکه جلوگیری می‌کند و در عین حال امکان اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده را نیز فراهم می‌آورد.  
5. استانداردهای قراردادهای هوشمند: استانداردهای تعریف‌شده در EVM، مانند ERC-20 برای توکن‌های قابل تبادل و ERC-721 برای توکن‌های غیرقابل تبادل، چارچوبی مشترک برای توسعه قراردادهای هوشمند فراهم می‌کنند. این استانداردها به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا برنامه‌هایی ایجاد کنند که با دیگر خدمات و برنامه‌های شبکه اتریوم سازگار باشند. این ویژگی به ایجاد اکوسیستم منسجم و هماهنگ در بستر بلاک چین کمک می‌کند.  

ماشین مجازی اتریوم با این ویژگی‌ها، به یک بستر قدرتمند برای توسعه و اجرای قراردادهای هوشمند تبدیل شده است. این فناوری نه‌تنها توسعه‌دهندگان را توانمند می‌سازد، بلکه بنیانی مستحکم برای پیشرفت برنامه‌های غیرمتمرکز در اکوسیستم بلاک چین ارائه می‌دهد.

معرفی بلاک چین‌های سازگار با EVM

بلاک چین‌های سازگار با EVM (ماشین مجازی اتریوم) به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهند که قراردادهای هوشمند را به‌طور یکسان در شبکه‌های مختلف مستقر کنند. این ویژگی، به‌ویژه برای پروژه‌هایی که به دنبال مقیاس‌پذیری و تعامل با چندین بلاک چین هستند، مزیت‌های بسیاری دارد. برخی از معروف‌ترین بلاک چین‌های سازگار با EVM که توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند عبارتند از:

• اتریوم (ETH): پایه‌گذار مفهوم قراردادهای هوشمند و یکی از شناخته‌شده‌ترین بلاک چین‌ها در دنیای کریپتوکارنسی.
• بایننس اسمارت چین (BNB):شبکه BSC به عنوان یک شبکه سریع و مقرون به صرفه، انتخاب مناسبی برای توسعه‌دهندگان DApp است.
•  پالیگان (Polygon): راه‌حلی برای مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم که قابلیت‌های متعدد لایه ۲ را فراهم می‌کند.
•  آوالانچ (Avalanche): شبکه‌ای با زمان بلوک کوتاه و مقیاس‌پذیری بالا که به توسعه قراردادهای هوشمند سریع کمک می‌کند.
• فانتوم (Fantom): شبکه‌ای سریع و مقیاس‌پذیر که هزینه‌های پایین تراکنش‌ها را ارائه می‌دهد.
• آپتیمیزم (Optimism): یک راه‌حل لایه ۲ مبتنی بر رول‌آپ‌های خوش‌بینانه برای کاهش هزینه و افزایش سرعت.
•  آربیتروم (Arbitrum): دیگر راه‌حل لایه ۲ بر اساس تکنولوژی رول‌آپ برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم.
•  کرونوس (Cronos): پلتفرمی که با سرعت بالا و هزینه‌های پایین برای توسعه بلاک چین‌های دنیای کریپتو ایجاد شده است.
• کلایتن (Celo): بلاک چینی با تمرکز بر تلفن‌های همراه که هدف آن دسترسی به ارزهای دیجیتال برای همه است.
• کاردانو (ADA): شبکه‌ای با رویکرد علمی و مبتنی بر تحقیقاتی گسترده، که به تدریج به سمت سازگاری با EVM پیش می‌رود.

این بلاک چین‌ها، با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، گزینه‌های بسیار جذابی را برای توسعه‌دهندگان و پروژه‌های مختلف در اختیار قرار می‌دهند.

فرمت آدرس در شبکه‌های سازگار با EVM

آدرس شبکه‌های سازگار با EVM به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: شبکه‌هایی با آدرس‌های یکسان که از فرمت استاندارد اتریوم پیروی می‌کنند و شبکه‌هایی با آدرس‌های متفاوت که طراحی مستقل و متمایزی دارند. این تفاوت‌ها به دلیل معماری یا نیازهای خاص امنیتی هر شبکه است. در ادامه، هر یک از این دسته‌ها و دلایل تفاوت در فرمت آدرس‌ها را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

یکپارچگی فرمت آدرس در شبکه‌های سازگار با EVM: شبکه‌های سازگار با EVM (ماشین مجازی اتریوم) به دلیل طراحی مشترک و معماری مشابه، از فرمت آدرس یکسانی بهره می‌برند. بسیاری از این شبکه‌ها با استفاده از الگوریتم Keccak-256، که یک الگوریتم هشینگ پیشرفته است، آدرس‌های ۲۰ بایتی تولید می‌کنند. این الگوریتم با تبدیل یک رشته تصادفی از کاراکترها به فرمتی استاندارد، یکپارچگی در تولید آدرس‌ها را تضمین می‌کند.
اگرچه برخی از این شبکه‌ها مستقیماً از اتریوم منشعب نشده‌اند، اما با هدف سازگاری با EVM طراحی شده‌اند و همین موضوع باعث شده است که فرمت آدرس‌ها در آن‌ها مشابه باشد. این ویژگی، نه تنها تعاملات بین شبکه‌ها را آسان‌تر می‌کند، بلکه تجربه توسعه‌دهندگان را نیز یکپارچه و کارآمد می‌سازد. در نتیجه، ساختار مشترک آدرس‌ها به‌عنوان یکی از اصول بنیادین اکوسیستم بلاک چین‌های سازگار با EVM شناخته می‌شود.

تفاوت در آدرس شبکه‌های سازگار با EVM

برخی از شبکه‌های سازگار با EVM، مانند توموچین (Tomochain)، به دلیل استقلال و طراحی منحصر به فرد خود، از آدرس‌هایی متفاوت با اتریوم استفاده می‌کنند. توموچین که از تکنولوژی TomoX بهره می‌برد، در عین استفاده از ماشین مجازی اتریوم (EVM) به عنوان بخشی از زیرساخت خود، ساختار آدرس مستقلی را برای تمایز شبکه و افزایش امنیت به کار گرفته است.
آدرس‌های شبکه تومو، مشابه اتریوم، شامل ۴۲ کاراکتر هستند اما تفاوت در پیشوند و طراحی داخلی این آدرس‌ها، برای جلوگیری از اشتباهات در انتقال دارایی‌ها بین این دو شبکه طراحی شده است. اگرچه شباهت در فرمت ممکن است کاربران را دچار سردرگمی کند، اما انتقال اشتباه ارز دیجیتال بین این دو شبکه می‌تواند منجر به از دست رفتن دارایی‌ها شود. در مواردی خاص، بازیابی این دارایی‌ها امکان‌پذیر است، اما تنها در صورتی که تراکنش به اشتباه بر بستر اتریوم ارسال شده باشد.
این تفاوت در ساختار آدرس‌ها، نمونه‌ای از اهمیت امنیت و تفکیک‌پذیری در شبکه‌های سازگار با EVM است و نشان می‌دهد که هر شبکه، حتی در چارچوب یک فناوری مشترک، می‌تواند ویژگی‌های منحصربه‌فردی را برای پاسخگویی به نیازهای خاص خود ارائه دهد.

روش‌های بازیابی دارایی‌های ارسال‌شده به شبکه اشتباه در EVM

اگر دارایی‌های خود را به اشتباه به شبکه‌ای سازگار با EVM ارسال کرده‌اید، بازیابی آن به دو عامل بستگی دارد: اینکه آیا انتقال به شبکه‌ای با آدرس یکسان انجام شده است یا به شبکه‌ای با آدرس متفاوت. در صورت ارسال به شبکه‌ای با آدرس یکسان، معمولاً امکان بازیابی وجود دارد و کافی است توکن مربوطه را به صورت دستی به کیف پول خود اضافه کنید. اما اگر انتقال به شبکه‌ای با آدرس متفاوت انجام شده باشد، بازیابی معمولاً دشوار یا غیرممکن خواهد بود. در ادامه، هر یک از این شرایط را بررسی خواهیم کرد.

بازیابی ارز دیجیتال ارسال‌شده به آدرس اشتباه در شبکه‌های سازگار با EVM

اشتباه در ارائه آدرس برای انتقال ارز دیجیتال ممکن است استرس‌زا باشد، اما اگر این انتقال بین شبکه‌های مبتنی بر EVM مانند BEP20 و ERC20 انجام شود، معمولاً راه‌حلی برای بازیابی وجود دارد. سازگاری این شبکه‌ها با ماشین مجازی اتریوم (EVM) باعث می‌شود تراکنش‌های انجام‌شده حتی با ارائه آدرس اشتباه، قابل دسترسی باشند.  
برای مثال، تصور کنید شما به اشتباه آدرس تتر ERC20 را به جای آدرس BEP20 به فرستنده ارائه دهید. با وجود این اشتباه، انتقال همچنان انجام می‌شود زیرا هر دو شبکه از ساختار مشابهی بهره می‌برند. در این حالت، کافی است توکن تتر در بستر BEP20 را به صورت دستی به کیف پول خود اضافه کنید تا موجودی را مشاهده کنید. این قابلیت در کیف پول‌هایی نظیر متامسک یا تراست ولت با گزینه Add Token قابل انجام است.  
اما اگر آدرس ارائه‌شده مربوط به کیف پول حضانتی در یک صرافی باشد، وضعیت کمی پیچیده‌تر می‌شود. در صورتی که صرافی شبکه موردنظر را پشتیبانی کند، دارایی‌ها معمولاً به حساب شما اضافه می‌شوند. اما اگر شبکه پشتیبانی نشود، باید با پشتیبانی صرافی تماس بگیرید تا امکان بازیابی را بررسی کنند. این فرآیند به سیاست‌ها و توانایی صرافی در بازیابی دارایی‌ها بستگی دارد.  
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، همیشه هنگام ارسال یا دریافت ارز دیجیتال، آدرس و شبکه را با دقت بررسی کنید. با این حال، در صورت بروز خطا، ساختار مشابه شبکه‌های سازگار با EVM اغلب این امکان را فراهم می‌کند که دارایی‌های خود را بازیابی کنید.

چالش‌های بازیابی ارز دیجیتال ارسال‌شده به آدرس شبکه EVM متفاوت

ارسال ارز دیجیتال به آدرس شبکه‌ای که بر پایه EVM متفاوت است، معمولاً منجر به از دست رفتن دائمی دارایی می‌شود و بازیابی آن بسیار دشوار یا غیرممکن است. برای مثال، اگر ارز توموچین را از شبکه اصلی تومو به آدرس اتریوم ارسال کنید، این دارایی دیگر قابل بازیابی نخواهد بود.  
اما استثنایی وجود دارد: اگر ارز توموچین را بر بستر اتریوم به آدرس شبکه اتریوم ارسال کنید، امکان بازیابی فراهم است. این به دلیل سازگاری دو شبکه بر پایه EVM است. در چنین مواردی، کافی است توکن موردنظر را به‌صورت دستی به لیست توکن‌های کیف پول خود اضافه کنید تا موجودی نمایش داده شود. بنابراین، برای جلوگیری از این اشتباهات، باید هنگام انتقال، شبکه و آدرس‌ها را با دقت بررسی کنید.

سخن پایانی

شبکه‌های سازگار با EVM، به دلیل معماری مشترک و قابلیت تعامل بالا، نقش مهمی در گسترش اکوسیستم بلاک چین ایفا می‌کنند. این شبکه‌ها، با وجود شباهت در ساختار آدرس و سازگاری با استانداردهای اتریوم، تفاوت‌هایی را برای رفع نیازهای خاص خود ایجاد کرده‌اند. آدرس‌ها در این شبکه‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: آدرس‌های یکسان که اغلب بر پایه الگوریتم Keccak-256 تولید می‌شوند و آدرس‌های متفاوت که به دلیل طراحی مستقل یا اهداف امنیتی خاص، متمایز هستند.  
همچنین در شرایط ارسال اشتباه دارایی به یک شبکه سازگار با EVM، امکان بازیابی آن بسته به نوع شبکه وجود دارد. با این حال، آگاهی از نحوه عملکرد این شبکه‌ها و دقت در انتخاب آدرس و بستر انتقال، کلید جلوگیری از مشکلات احتمالی است. این آشنایی به کاربران و توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا به شکلی ایمن‌تر و کارآمدتر از مزایای شبکه‌های EVM بهره ببرند.