در بازارهای مالی استراتژی‌های متعددی برای کسب سود وجود دارد، آربیتراژ یکی از این استراتژی‌هاست که اخیراً بسیار مورد توجه معامله‌گران قرار گرفته و انواع متعددی دارد. استراتژی آربیتراژ بر این مبنا طراحی شده که برای کسب درآمد از دنیای رمزارزها لزوماً نیازی به ترید نیست! البته این موضوع به معنی ساده بودن استراتژی معاملاتی آربیتراژ نبوده و آربیتراژ مثلثی در دسته استراتژی‌های پیچیده جای گرفته است؛ چراکه بسیاری از تریدرها قادر به شناسایی فرصت‌های بهینه سرمایه‌گذاری از تفاوت‌های قیمتی ارز دیجیتال و بازار نیستند. به هر حال استراتژی آربیتراژ مثلثی به دقت زیادی نیاز دارد و گزینه مناسبی برای معامله‌گران باتجربه و صدالبته با سرمایه بالاست. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که به دنبال کسب سود از عدم تعادل بازار هستند، مطالعه این مقاله از بلاگ کیف پول من درباره چیستی آربیتراژ مثلثی را از دست ندهید.
مفهوم آربیتراژ به زبان ساده
پیش از ورود به بحث آربیتراژ مثلثی، در قدم اول باید مروری بر مفهوم خود آربیتراژ داشته و به این سوال که آربیتراژ چیست؟ پاسخ دهیم. آربیتراژ (Arbitrage) در دنیای اقتصاد به معنای کسب سود از تفاوت قیمت یک دارایی میان دو یا چند بازار در زمان معین است. در واقع گاهاً به دلایل مختلفی قیمت یک ارز دیجیتال در صرافی‌های مختلف دارای اختلاف جزئی بوده و این اختلاف قیمت می‌تواند فرصتی را برای کسب سود در اختیار معامله‌گران قرار دهد؛ به این ترتیب که مثلا بیت کوین در یک صرافی ارز دیجیتال 70500 دلار و در صرافی دیگر 70850 دلار قیمت‌گذاری شده است. در این حالت شما با خرید بیت کوین از صرافی اول و فروش آن در صرافی دوم به راحتی می‌توانید سود 350 دلاری به جیب بزنید!
البته ناگفته نماند که استراتژی آربیتراژ در تمامی انواع آن که شامل آربیتراژ مثلثی نیز می‌شود، منحصر به دنیای کریپتوکارنسی نبوده و در فارکس و سایر بازارهای مالی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال ممکن است تریدری سهام شرکتی را در بازار بورس نیویورک با قیمت 100 دلار خریداری کرده و بلافاصله در بازار دیگری مثل بورس لندن که این سهام را 102 دلار قیمت‌گذاری کرده است، بفروشد و از این تفاوت قیمتی 2 دلاری در ازای هر سهم، سود کسب کند.
در نگاه اول شاید چنین به نظر برسد که سود حاصل از این استراتژی معاملاتی بسیار ناچیز بوده و چندان گزینه مناسبی برای کسب درآمد نیست؛ اما اگر سرمایه زیادی در اختیار داشته باشید و بتوانید معامله را با تعداد سهام و ارز دیجیتال بالا تکرار کنید، در چنین حالتی مطمئن باشید که سود حاصل از این فرآیند مبلغ درخور توجهی خواهد شد.
آربیتراژ مثلثی چیست؟
آربیتراژ مثلثی نوعی از آربیتراژ است که در مقایسه با سایر انواع آن پیچیدگی خاص خود را داشته و برمبنای اختلاف قیمت سه دارایی عمل می‌کند؛ تفاوت آربیتراژ مثلثی با سایر انواع آربیتراژها (اعم از آربیتراژ ساده، آربیتراژ فرامرزی و آربیتراژ همتابه‌همتا) نیز در همین نکته است که مابقی انواع آربیتراژها بر مبنای تفاوت قیمتی در 2 بازار یا مبتنی بر 2 دارایی هستند و این در حالیست که برای آربیتراژ مثلثی به تفاوت قیمت 3 دارایی نیاز داریم! روند کار در آربیتراژ مثلثی به این صورت است که معامله‌گر دارایی اول را با دومی، دومی را با دارایی سوم و دارایی سومی را مجدداً با دارایی اول مبادله کرده و از اختلاف قیمتی موجود سود کسب می‌کند.
توجه داشته باشید که اجرای استراتژی آربیتراژ مثلثی دشواری‌های خاص خود را داشته و موفقیت در آن مستلزم شناسایی تفاوت قیمت، مبادله همزمان و مدیریت ریسک است. در بازارهایی نظیر بازار ارز دیجیتال که نوسانات قیمتی بسیار شدید بوده و قیمت‌ها دائماً در حال تغییر هستند، معامله‌گر باید نهایت دقت و سرعت خود را به خرج دهد و تا زمانی که این اختلاف قیمتی وجود دارد از آن برای کسب سود بهره ببرد.
مثال آربیتراژ مثلثی ارز دیجیتال
فرض کنید یک معامله‌گر باتجربه اختلاف قیمتی را بین سه رمزارز بیت کوین، اتر و تتر مشاهده می‌کند؛ در چنین حالتی کسب سود از طریق آربیتراژ مثلثی گزینه خوبی برای او خواهد بود. این معامله‌گر در قدم اول 50 هزار دلار تتر را به بیت کوین تبدیل می‌کند و در قدمی بعدی بیت کوین‌های خریداری شده را برای خرید اتریوم صرف و در نهایت مجدداً با اترها تتر خریداری می‌کند. در چنین حالتی اگر ارزش نسبی تتر نهایی تفاوت چشمگیری با سرمایه اولیه 50 هزار دلاری داشته باشد، این تریدر فرصت آربیتراژ مثلثی را به درستی تشخیص داده است.
مثلاً اگر ما با 50 هزار دلار تتر خود 1 بیت کوین خریده باشیم و سپس بلافاصله آن را به 15 اتر تبدیل و در نهایت این 15 تتر را با قیمت 52 هزار دلاری به تتر تبدیل کنیم، سود ما از این آربیتراژ مثلثی 2 هزار تتر خواهد بود. البته مجدداً تأکید می‌کنیم که لازمه کسب سود از آربیتراژ مثلثی داشتن سرعت عمل بالاست. سختی اجرای دستی آربیتراژ مثلثی موجب ورود ربات‌های معاملاتی (Trading Bots) به این حوزه شده که قادر هستند کلیه مراحل آربیتراژ مثلثی را به طور اتوماتیک طی نمایند. به لطف این ربات‌ها حتی اگر بازار را تحت نظر هم نداشته باشید باز هم فرصتی را از دست نخواهید داد.
نقاط قوت و ضعف آربیتراژ مثلثی
تصمیم‌گیری صحیح در ارتباط با استفاده از استراتژی آربیتراژ مثلثی در خرید و فروش ارز دیجیتال مستلزم داشتن آگاهی کافی از مزایا و معایب این استراتژی معاملاتی است که این مزایا و معایب به شرح زیر هستند:
نقاط قوت آربیتراژ مثلثی
- افزایش نقدینگی بازار: همان طور که گفته شد، در آربیتراژ مثلثی ما با سه جفت ارز مواجه خواهیم بود و همین مسئله سبب می‌شود تا فعالیت معاملاتی در بازار رمزارزی افزایش پیدا کند و به همان میزان نیز شاهد رشد میزان نقدینگی بازار باشیم. طبیعتاً نقدینگی بالا در یک بازار نشان از سلامت آن بازار معاملاتی داشته و در نتیجه این نقدینگی بالاست که نوسانات کاذب کاهش یافته و slippage در معاملات رخ نمی‌دهد.
- ریسک حداقلی: معامله‌گر در آربیتراژ مثلثی سرمایه خود را میان چند دارایی تقسیم می‌کند که این تقسیم سرمایه میان سه دارایی موجب تقسیم ریسک نیز شده و مدیریت ریسک بهتری را برای شخص تریدر به ارمغان می‌آورد تا از این طریق خطر از دست رفتن سرمایه را به حداقل برساند.
- بهبود کارایی بازار: آربیتراژ مثلثی نیز همچون سایر انواع آربیتراژها، عدم تعادل قیمت در بازار را مورد هدف قرار می‌دهد و به دنبال اصلاح آن است. طبیعتاً چنین امری به ثبات قیمت‌ها در بازار رمزارزی کمک کرده و سطح کارایی بازار را افزایش می‌دهد.
- کسب سود: آربیتراژ مثلثی روشی نو برای کسب سود از بازارهای مالی ایجاد نموده که معامله‌گران آربیتراژی را از سایر تریدرها متمایز می‌سازد. توجه داشته باشید که روش آربیتراژ مثلثی همچون بازارهای مشتقاتی (فیوچرز و آپشن) به وضعیت بازار بستگی نداشته و در هر شرایطی امکان اجرای آن وجود دارد؛ این موضوع به این معنی است که نه تنها از تغییرات قیمتی بلکه از عدم تطابق آن‌ها نیز می‌توان کسب درآمد نمود.
نقاط ضعف آربیتراژ مثلثی
- لزوم داشتن زمان‌بندی دقیق: هرچند که کسب سود از آربیتراژ مثلثی ایده‌ای جذاب به نظر می‌رسد؛ اما گاهاً عوامل متعددی بر زمان‌بندی معاملات اثر می‌گذارند که یکی از این عوامل، سرعت پایین صرافی رمزارزی در اجرای تراکنش است. این تأخیر در اجرای تراکنش ممکن است موجب از دست رفتن سرعت و تحمیل ضرر مالی به معامله‌گر گردد.
- خطر لغزش (Slippage): ریسک لغزش یا همان Slippage زمانی رخ می‌دهد که بازار با سرعت بسیار بالایی در حال حرکت بوده و پیش از آن که شخص بتواند سود خود از آربیتراژ را کسب نماید، عدم تطابق قیمت‌ها برطرف می‌شود. توجه داشته باشید که در آربیتراژ مثلثی به دلیل درگیر شدن 3 رمزارز با ریسک لغزش بالاتری در مقایسه با سایر انواع آربیتراژ مواجه هستیم و احتمال آن که پیش از استفاده از فرصت، قیمت‌ها تغییر کنند بسیار بالاست.
- ریسک لیکوئید شدن: در حالتی که بازار فاقد نقدینگی یا فعالیت معاملاتی کافی باشد، معامله‌گر در تکمیل استراتژی مثلثی خود با مشکل لیکوئید شدن (Liquidation) مواجه خواهد شد. به بیان ساده‌تر، اگر چنانچه تریدر موفق به خرید و فروش دارایی با قیمت‌های مدنظر خود نگردد، به احتمال زیاد به جای کسب سود، ضرر خواهد کرد.
آربیتراژ مثلثی؛ استراتژی معاملاتی سرعتی!
همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، آربیتراژ را می‌توان استراتژی معاملاتی به شمار آورد که هدف از طراحی آن کسب سود از گپ قیمتی است. البته ناگفته نماند که در نوع آربیتراژ مثلثی به جای 2 دارایی با 3 دارایی مواجه هستیم و تریدر باید در قدم اول اخلاف قیمتی سه رمزارز را شناسایی و آن‌ها را با یکدیگر مبادله نماید. هرچند که این مدل خاص از آربیتراژ پیچیدگی‌های خاص خود را دارد؛ اما باید اعتراف کرد که در مقایسه با ترید، کم‌خطرتر است. تنها نکته‌ای که به هنگام اجرای استراتژی آربیتراژ مثلثی خود باید به آن توجه ویژه داشته باشید، مسئله داشتن سرعت بالاست که توصیه می‌کنیم برای چنین منظوری از ربات‌های معامله‌گر کمک بگیرید. حال که با چیستی آربیتراژ مثلثی بهتر آشنا شدید، برای ما بنویسید که نظر شما درباره آن چیست؟ آیا تا به حال تجربه استفاده از سایر انواع آربیتراژ را داشته‌اید؟ کدام یک از انواع آربیتراژ کارآمدی بیشتری برای شما داشته است؟
