پروژه zkEVM (Zero-Knowledge Ethereum Virtual Machine) یک پروتکل است که تلاش می‌کند امکان اجرای قراردادهای هوشمند Ethereum با استفاده از تکنولوژی صفر-دانش را فراهم کند. صفر-دانش (Zero-Knowledge) به معنای توانایی اثبات صحت یک ادعا بدون فاش کردن جزئیات دقیق آن است. با استفاده از zkEVM، می‌توان قراردادهای هوشمند Ethereum را در یک محیط امن و خصوصی اجرا کرد. این محیط امکان ارائه اطلاعاتی مانند مقدار تراکنش‌ها، داده‌ها و عملیات‌های صورت گرفته در قراردادها را بدون فاش کردن جزئیات آنها فراهم می‌کند. به این ترتیب، حریم خصوصی کاربران و حفظ اطلاعات محرمانه بهبود می‌یابد. با استفاده از zkEVM، می‌توان قراردادهای هوشمند با استفاده از تکنیک‌های صفر-دانش اجرا کرد و برخی از عملیات‌هایی که در شبکه‌های عمومی Ethereum انجام می‌شوند، مانند تأیید تراکنش‌ها و اثبات صحت اجرای قراردادها، را به صورت خصوصی و محرمانه انجام داد. این باعث کاهش هزینه‌ها و زمان لازم برای اجرای قراردادها می‌شود. به طور خلاصه، zkEVM یک پروتکل است که با استفاده از تکنولوژی صفر-دانش، امکان اجرای قراردادهای هوشمند Ethereum را در یک محیط امن و خصوصی فراهم می‌کند. این پروتکل می‌تواند بهبود حریم خصوصی کاربران و کارایی شبکه Ethereum را بهبود بخشد.
مزایای zkEVM چیست ؟
- مقیاس‌پذیری: zkEVM می‌تواند به طور قابل‌توجهی مقیاس‌پذیری اتریوم را افزایش دهد. این امر با پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره اصلی اتریوم و سپس ارسال اثبات‌های معتبر به زنجیره اصلی انجام می‌شود. zkEVM می‌تواند به طور بالقوه هزاران تراکنش در ثانیه را پردازش کند، که بسیار بیشتر از ظرفیت فعلی اتریوم است.
- کارایی: zkEVM می‌تواند کارایی اتریوم را به طور قابل‌توجهی افزایش دهد. این امر با کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت تراکنش‌ها انجام می‌شود. zkEVM می‌تواند هزینه‌های تراکنش را تا 90% کاهش دهد و سرعت تراکنش‌ها را تا 100 برابر افزایش دهد.
- حفظ حریم خصوصی: zkEVM می‌تواند حریم خصوصی کاربران اتریوم را حفظ کند. این امر با استفاده از محاسبات دانش صفر برای اثبات صحت تراکنش‌ها بدون آشکار کردن اطلاعات خصوصی انجام می‌شود. zkEVM می‌تواند به کاربران اجازه دهد تا تراکنش‌های خود را بدون نگرانی از ردیابی شدن انجام دهند.
- امنیت: zkEVM می‌تواند امنیت اتریوم را افزایش دهد. این امر با استفاده از اثبات‌های دانش صفر برای تأیید صحت تراکنش‌ها بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث انجام می‌شود. zkEVM می‌تواند به کاربران اجازه دهد تا از صحت تراکنش‌های خود بدون نگرانی از تقلب مطمئن شوند.
- قابلیت همکاری: zkEVM می‌تواند با سایر راه‌حل‌های مقیاس‌بندی اتریوم مانند Optimistic Rollups همکاری کند. این امر می‌تواند به اتریوم کمک کند تا به طور کارآمدتر و مقیاس‌پذیرتر به کاربران بیشتری خدمات ارائه دهد.
معرفی 6 پروژه برتر zkEVM
در اینجا پروژه های zkEVM دارای رتبه برتر در حال حاضر هستند.
پروژه zkSync :
پروژه zkSync یک راه حل مقیاس بندی لایه 2 برای اتریوم است که هدف آن افزایش دسترسی و سرعت شبکه اتریوم است. از شواهد دانش صفر بدون افشای داده‌های منبع استفاده می‌کند و تأیید تراکنش را بدون افشای داده‌های منبع ممکن می‌سازد. این به zkSync اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های خارج از زنجیره را پردازش کند، که در بلاک چین اتریوم ثبت نشده‌اند، اما در عوض در ساختار داده‌ای خارج از زنجیره به نام « Merkle tree» وارد شده‌اند.
پروژه StarkNet :
استارک وار Starkware در حال توسعه پروتکل StarkNet است، یک پسوند لایه 2 مقیاس پذیر برای افزایش عملکرد و مقیاس پذیری بلاک چین، به ویژه برای پلتفرم های قرارداد هوشمند. هدف اصلی StarkNet امکان ساخت برنامه های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در مقیاس بزرگ است. StarkNet از STARK، یک سیستم اثبات بدون دانش، استفاده می کند تا کاربران را قادر سازد صحت محاسبات را بدون افشای داده های اصلی اثبات کنند. این امر حریم خصوصی و امنیت بالایی را در شبکه فراهم می کند و همچنین امکان اجرای محاسبات پیچیده را بدون تکیه بر اعتماد اشخاص ثالث فراهم می کند.
پروژه zkEVM توسط Polygon :
پروژه بلاک چین Polygon اخیراً فناوری جدیدی به نام Hermez zkEVM معرفی کرده است. این فناوری برای بهبود مقیاس پذیری و حفظ حریم خصوصی بلاک چین اتریوم طراحی شده است. هرمز zkEVM مشکل مقیاس پذیری اتریوم را با استفاده از شواهد دانش صفر برای فعال کردن تراکنش های سریع تر و ارزان تر در شبکه اتریوم برطرف می کند. علاوه بر بهبود مقیاس پذیری، هرمز zkEVM حریم خصوصی شبکه اتریوم را افزایش می دهد. هرمز zkEVM با استفاده از ZKP امکان تراکنش های خصوصی را فراهم می کند که جزئیات تراکنش خاص را از همه طرف ها به جز فرستنده و گیرنده پنهان می کند. هرمز zkEVM یک توسعه امیدوارکننده برای شبکه اتریوم و جامعه بلاک چین گسترده تر است. با بهبود مقیاس‌پذیری و حریم خصوصی، این پتانسیل را دارد که شبکه اتریوم را برای طیف گسترده‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز و موارد استفاده جذاب‌تر کند. جالب است که ببینیم این فناوری چگونه اعمال می شود و چگونه بر توسعه آینده شبکه اتریوم و سایر پلتفرم های بلاک چین تأثیر می گذارد.
پروژه Scroll :
اسکرول یک پروتکل غیرمتمرکز است که هدف آن ارائه مقیاس پذیری و افزایش امنیت برای بلاک چین اتریوم است. یکی از ویژگی‌های مهم اسکرول، استفاده از zk-rollups است، یک راه‌حل مقیاس‌بندی لایه ۲ که امکان انجام تراکنش‌های سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر را در عین حفظ امنیت بلاک‌چین اصلی فراهم می‌کند. به طور کلی، اسکرول یک پروژه امیدوارکننده است که مزایای zk-rollups را به اکوسیستم اتریوم می آورد. اسکرول با ایجاد راه حلی سازگار با EVM، راه ساده ای را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد تا برنامه های خود را مقیاس بندی کنند و از عملکرد و امنیت افزایش یافته zk-rollups استفاده کنند. با ادامه رشد شبکه اتریوم و افزایش تقاضا برای راه حل های مقیاس پذیری، پروژه هایی مانند اسکرول نقش مهمی در تکامل صنعت بلاک چین ایفا خواهند کرد.
پروژه ConsenSys و Infura :
شرکت های ConsenSys و Infura شرکت‌های مشهوری در اکوسیستم اتریوم هستند و در حال کار بر روی پروژه zkEVM، نسخه جدیدی از ماشین مجازی اتریوم (EVM) با هدف بهبود قابلیت استفاده اتریوم هستند. ادغام zkEVM در شبکه اصلی اتریوم به افراد موجود در شبکه اجازه می دهد تا از آن استفاده کنند و این یک پیشرفت هیجان انگیز برای جامعه اتریوم است. در حالی که جزئیات زیادی در مورد این پروژه zkEVM فاش نشده است، مشارکت ConsenSys و Infura نشان دهنده گام مهمی به جلو است. ConsenSys به ایجاد زیرساخت های حیاتی برای اکوسیستم اتریوم کمک کرده است، بنابراین جای تعجب نیست که پیاده سازی zkEVM به یکی از محبوب ترین پروژه ها در این زمینه تبدیل شود. توسعه دهندگان و جامعه اتریوم به توسعه پروژه zkEVM علاقه مند هستند و از نزدیک آن را دنبال می کنند، زیرا پتانسیل رسیدگی به چالش های مقیاس پذیری اتریوم را دارد. این یک پروژه هیجان انگیز و مهم برای بهبود و پیشرفت پلتفرم اتریوم است.
پروژه Taiko:
تایکو ادعا می کند که یک zkEVM نوع 1 است و بر تمایز کلیدی آن تأکید می کند که آنها کاملاً معادل اتریوم هستند و تغییرات قابل توجهی در معماری آن از جمله توابع هش و هزینه های گس فی ایجاد نمی کنند. با حفظ معماری تقریباً بدون تغییر، Taiko می تواند از پیاده سازی های مشتری موجود با حداقل تغییرات استفاده مجدد کند. این مزایای قابل توجهی برای توسعه دهندگان و کاربران به همراه دارد. کسانی که با توسعه و استفاده از اتریوم آشنا هستند، می توانند به راحتی بدون نیاز به تنظیمات گسترده در کد موجود، به Taiko سوئیچ کنند.این به صرفه جویی در زمان، تلاش و منابع برای استقرار و استفاده از Taiko کمک می کند. تقریباً بدون تغییر نگه داشتن معماری، قابلیت اطمینان و اعتماد را برای تایکو به ارمغان می آورد. کاربران می توانند اعتماد کنند که Taiko امنیت و صحت اتریوم را که به آن عادت کرده اند حفظ می کند. هدف تایکو با تمرکز بر معادل سازی کامل اتریوم جلب توجه جامعه و ارائه یک انتخاب جذاب برای کسانی است که می خواهند از مزایای zkEVM بدون ایجاد تغییرات قابل توجه در سیستم موجود استفاده کنند.
