یکی از کاربردی‌ترین ابزارهایی که می‌توان در انجام تحلیل تکنیکال به سراغ آن رفت، ابزار فیبوناچی است. فیبوناچی در شناسایی سطوح بازگشت قیمت، مقاومت و حمایت کاربرد دارد و بسیاری از تریدرها از آن برای تعیین حد ضرر، پیش‌بینی ادامه روند و تعیین نقاط ورود و خروج کمک می‌گیرند. البته باید توجه داشت که دقت و اعتبار ابزار فیبوناپی کاملاً به انتخاب صحیح نقاط رسم آن وابسته است.
در صورتی که نقاط ابتدایی و انتهایی به درستی انتخاب نشوند، سطوح به دست آمده قطعاً گمراه‌کننده خواهند بود و موجب تصمیم‌گیری اشتباه در معاملات خواهند شد. با توجه به اهمیت این موضوع، ما این مقاله از بلاگ کیف پول من را به بررسی نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی اختصاص داده‌ایم. اگر شما هم به دنبال استفاده حرفه‌ای و مؤثرتر از ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال هستید، حتماً تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مروری بر نسبت‌های کلیدی فیبوناچی
در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی باید با نسبت‌های کلیدی فیبوناچی آشنا باشید تا بتوانید از نسبت‌ها در رسم سطوح بازگشتی کمک بگیرید. پرکاربردترین نسبت‌های فیبوناچی را 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 78.6% شکل داده‌اند که آن‌ها به عنوان سطوح فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement) روی نمودار قیمتی رسم می‌شوند تا بتوان نقاط احتمالی بازگشت روند یا ادامه حرکت قیمت را تشخیص داد؛ به عنوان مثال، نسبت 38.2% و 61.8% یکی از مهم‌ترین سطوح اصلاحی هستند که غالباً به عنوان نقطه بازگشت قیمت عمل می‌کنند.
توجه داشته باشید که ابزار فیبوناچی دارای 2 نوع است:
- فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement): در شناسایی سطوح بازگشت قیمت در یک روند کاربرد دارد و تریدرها از آن به منظور تشخیص نقاط ورود مجدد به بازار پس از یک اصلاح قیمتی کمک می‌گیرند.
- فیبوناچی اکستنشن (Fibonacci Extension): در پیش‌بینی اهداف قیمتی در ادامه یک حرکت روندی کاربرد دارد. این ابزار سطوحی بالاتر از 100 درصد مثل 127.2%، 161.8% و 261.8% را نمایش می‌دهد و تریدرها از آن برای شناسایی نقاط خروج یا تارگت قیمتی استفاده می‌کنند.
اهمیت انتخاب صحیح نقاط در رسم ابزارهای فیبوناچی
بسیاری از کاربران به هنگام مواجهه با مباحثی درباره نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی این سوال را می‌پرسند که چرا انتخاب نقاط درست حائز اهمیت است؟ علت اهمیت انتخاب نقاط در این نکته نهفته است که اگر این ابزار از سوئینگ‌های قوی (نقاط اوج و کف واقعی بازار) ترسیم شود، سطوح به دست خواهد آمد که به پیش‌بینی بهتر حرکات قیمتی کمک می‌کند. بالعکس اگر نقاط انتخابی تصادفی یا بر مبنای حرکات ضعیف بازار ترسیم شده باشند، سطوح ترسیمی فاقد اعتبار خواهند بود و سیگنال‌های اشتباهی را تولید می‌کنند.
در نتیجه، اگر فردی بدون توجه به ساختار کلی بازار نسبت به رسم فیبوناچی از هر نوسانی اقدام کند، این موضوع موجب می‌شود تا سطوح بازگشتی منعکس‌کننده رفتار واقعی بازار نباشند؛ به عنوان مثال اگر در یک روند صعودی از یک نوسان کوچک به عنوان کف قدرتمند استفاده شود، در این حالت سطوح 38.3% و 61.8% دقیقاً همان جایی نخواهند بود که قیمت به آن واکنش نشان می‌دهد.
در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی همواره به 2 نکته زیر توجه ویژه داشته باشید:
- در روندهای صعودی، ابزار فیبوناچی باید از سوئینگ لو قوی (کف قیمتی محکم قبلی) تا سوئینگ‌های صعودی قوی (قله قیمتی معتبر اخیر) ترسیم شود.
- در روندهای نزولی، ابزار فیبوناچی باید از سوئینگ‌های نزولی قدرتمند تا سوئینگ لو پایین‌تر ترسیم شود.
استفاده از این دستورالعمل در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی موجب می‌شود تا سطوحی نظیر 38.2% و 61.8% در نواحی قرار بگیرند که هم به لحاظ ساختار قیمتی و هم به لحاظ رفتار معامله‌گران معنادار باشند. در یک کلام، انتخاب صحیح نقاط رسم فیبوناچی پایه و اساس میزان اعتبار تحلیل شما را شکل می‌دهد. به یادداشته باشید، سطوحی که متناسب با نوسانات واقعی بازار ترسیم می‌شوند، نتایج قابل اعتمادتری تولید می‌کنند.
نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی
نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی متناسب با این که با یک روند صعودی مواجه هستیم یا نزولی، متفاوت خواهد بود:
تعیین نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی در روند صعودی
در یک روند صعودی، هدف اصلی در استفاده از ابزار فیبوناچی، تشخیص نقاط احتمالی بازگشت قیمت پس از اصلاح موقت است؛ یعنی جایی که می‌توان وارد پوزیشن لانگ و خرید شد و ادامه روند صعودی را دنبال کرد. برای رسم صحیح ابزار فیبوناچی در روند صعودی باید در قدم اول 2 نقطه مهم زیر را شناسایی کنید:
- کف قیمتی نوسان اخیر (Swing Low): این نقطه باید یک کف معتبر باشد که قیمت از آنجا با قدرت خوبی بازگشته و روند صعودی آغاز شده است.
- سقف قیمتی نوسان اخیر (Swing High): این نقطه، آخرین نقطه‌ای است که روند صعودی فعلی در آن متوقف شده یا به پایان رسیده است.
توجه داشته باشید که دو نقط فوق باید واضح، قابل تشخیص و غیرتصادفی باشند. در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی باید مراقب باشید که از نوسانات ضعیف یا نویزهای قیمتی کوچک استفاده نکنید. برای درک بهتر نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی در روند صعودی به مثال عملی زیر توجه کنید:
فرض کنید که نمودار سهمی از سطح قیمتی 100 واحد به 160 واحد افزایش پیدا کرده و سپس وارد فاز اصلاح قیمتی شده است. در این حالت رسم ابزار فیبوناچی به شرح زیر خواهد بود:
- در قدم اول نقطه 100 را به عنوان کف قیمتی نوسان اخیر (Swing Low) انتخاب کنید.
- سپس موس را به نقطه سقف قیمتی نوسان اخیر (Swing High) یعنی 160 بکشید.
با انجام دو کار یاد شده، پلتفرم به صورت خودکار سطوح فیبوناچی نظیر 23.6%، 38.2% و غیره را بین دو نقطه تعیین شده روی نمودار نشان خواهد داد؛ به عنوان مثال، سطح 38.2 درصد حدود 137.7 خواهد بود. حال اگر قیمت تا این سطح اصلاح داشته و نشانه‌هایی از بازگشت قیمت به سمت بالا (مثل کندل صعودی) دیده می‌شود، این نقطه می‌تواند موقعیت بسیار خوبی برای ورود به پوزیشن لانگ و خرید باشد.
نکته مهم: در صورتی که میانگین متحرک مهم مثل MA50 یا خط حمایت استاتیک روی یکی از سطوح فیبوناچی قرار بگیرد، اعتبار سطح مورد نظر افزایش پیدا می‌کند.
تعیین نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی در روند نزولی
در شرایطی که بازار با کاهش قیمت مواجه است، تحلیل‌گران از ابزار فیبوناچی به منظور شناسایی سطوحی استفاده می‌کنند که ممکن است قیمت پس از یک پول‌بک صعودی موقت مجدداً از همانجا مسیر نزولی خود را ادامه دهد. در این شرایط، تمرکز تریدرها بر یافتن سطوح مقاومت بوده که می‌توانند از آن‌ها به عنوان فرصت فروش و ورود به موقعیت شورت (Short) استفاده کنند. در روند نزولی، 2 نقطه مهم رسم ابزار فیبوناچی به شرح زیر هستند:
- سقف نوسان اخیر (Swing High): سقفی معتبر که بعد از آن قیمت به فاز کاهشی وارد شده است.
- کف نوسان اخیر (Swing Low): پایین‌ترین نقطه‌ای که اصلاح نزولی تا آنجا ادامه داشته و سپس وارد یک فاز بازگشتی کوتاه‌مدت و موقت شده است.
برای درک بهتر نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی در روند نزولی به این مثال توجه نمائید: فرض کنید که قیمت یک سهم از 150 واحد به 100 واحد افت شده و حالا یک بازگشت صعودی در نمودار آن در حال شکل‌گیری است. در چنین حالتی، نقطه 150 به عنوان Swing High و نقطه 100 به عنوان Swing Low در نظر گرفته می‌شود. با چنین اوصافی، سطح 61.8% در محدوده 130.9 قرار خواهد گرفت.
حال اگر قیمت به این سطح رسیده باشد و نشانه‌هایی از ضعف خریداران و کندل برگشتی نزولی نمایان شود، این سطح می‌تواند به عنوان نقطه فروش در نظر گرفته شود. توجه داشته باشید که در این حالت، سطوحی مثل 50% و 61.8% نقش سطوح مقاومت بالقوه را ایفا می‌کنند که قیمت پس از رسیدن به آن‌ها مجدداً روند نزولی را آغاز می‌کند.
نکته: در رسم ابزار فیبوناچی در روند نزولی باید ابتدا از Swing High شروع و موس را به سمت Swing Low بکشید.
تفاوت فیبوناچی اصلاحی و اکستنشن در انتخاب نقاط
فیبوناچی اصلاحی و اکستنشن را باید دو مورد از پرکاربردترین ابزارهای فیبوناچی به شمار آورد که هر یک دارای کاربرد خاصی هستند و نقاط شروع و پایان رسم آن‌ها نیز متفاوت است. فیبوناچی اصلاحی به شما کمک می‌کند تا سطوح احتمالی بازگشت قیمت را در جریان یک روند شناسایی نمایید. در روند صعودی، این ابزار از پایین به بالا و در روند نزولی از بالا به پایین رسم می‌شود.
فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci Retracement) | |
تعداد نقاط مورد نیاز | 2 نقطه (سقف و کف) |
سطوح کلیدی | 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 78.6% |
کاربرد | شناسایی سطوح اصلاح |
جهت رسم در روند صعودی | کف به سقف |
جهت رسم در روند نزولی | سقف به کف |
برخلاف فیبوناچی اصلاحی، حالت اکستنشن برای بازه‌ای طراحی شده که قیمت از کف یا سقف قبلی عبور کرده و حالا تریدر به دنبال پیش‌بینی اهداف قیمتی جدید است. در نتیجه، کاربرد رایج فیبوناچی اکستنشن در مرحله ادامه روند پس از اصلاح بوده و در ترسیم آن باید به سه نقطه کلیدی زیر توجه داشته باشید:
- نقطه آغازین و شروع حرکت (A): آغاز موج اصلی
- نقطه پایانی حرکت (B): پایان موج اصلی پیش از اصلاح
- نقطه پایان اصلاح (C): پایان اصلاح قیمتی
رسم ابزار فیبوناچی اکستنشن از نقطه A به B و سپس به C انجام می‌گیرد. در این حالت پلتفرم به صورت خودکار نسبت‌های 127.2%، 161.8%، 261.8% و غیره را نمایش می‌دهد. برای درک بهتر روند کار به این مثال توجه کنید: در یک حرکت صعودی، قیمت از 100 (A) به 150 (B) صعود کرده و سپس تا قیمت 130 (C) اصلاح داشته است. در این حالت، ابزار فیبوناچی اکستنشن می‌تواند اهداف بعدی نظیر 161.8% که تقریباً برابر با 180 است را به عنوان تارگت احتمالی قیمت تعیین نماید.
فیبوناچی اکستنشن (Fibonacci Extension) | |
تعداد نقاط مورد نیاز | 3 نقطه |
سطوح کلیدی | 127.2%، 161.8%، 261.8% و غیره |
کاربرد | پیش‌بینی اهداف قیمتی |
جهت رسم در روند صعودی | A͢BC |
جهت رسم در روند نزولی | A͢BC |
اشتباهات رایج در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی
3 اشتباهی که در انتخاب نقاط برای رسم فیبوناچی باید از آن‌ها اجتناب کنید به شرح زیر هستند:
- استفاده از نقاط نامعتبر و کوتاه‌مدت: یکی از رایج‌ترین اشتباهات، انتخاب نقاطی است که از نظر فنی قدرت کافی ندارند. این نقاط معمولاً همراه با حجم پایین یا بدون تأیید کندلی هستند و در چارچوب تایم‌فریم‌های بزرگ‌تر معنایی ندارند.
- چشم‌پوشی از جهت روند: رسم فیبوناچی بدون این که به روند غالب بازار توجه کنید، اشتباه بزرگی است؛ چراکه جهت ترسیم در روند صعودی و روند نزولی کاملاً متفاوت بوده و اگر به این مسئله توجه نشود، تعیین سطوح بازگشتی به درستی انجام نخواهد گرفت.
- اعتماد بیش از حد به ابزار بدون تأیید اضافی: تکیه کامل به فیبوناچی بدون استفاده از ابزارهای مکمل نیز درست نیست. به یاد داشته باشید که ابزار فیبوناچی به تنهایی نمی‌تواند مبنای معاملات شما را شکل دهد و بلکه در کنار آن باید به حجم معاملات، کندل‌های برگشتی و الگوهای پرایس اکشن نیز توجه شود.
نکات مهم در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی
اگر به دنبال افزایش دقت نقاط ورود، خروج و تحلیل درست بازار هستید، ترکیب هوشمندانه فیبوناچی با سایر مفاهیم تکنیکال همان چیزی است که می‌تواند به شما کمک کند. در ادامه به بررسی چند تکنیک کاربردی می‌پردازیم تا کیفیت انتخاب نقاط رسم فیبوناچی افزایش پیدا کند:
تطبیق فیبوناچی با اندیکاتورهای مکمل
به یاد داشته باشید که استفاده از فیبوناچی به تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده جهت حرکتی بازار باشد؛ بلکه صرفاً نقاط بالقوه بازگشت قیمتی را تعیین می‌نماید. برای داشتن دید بهتر، توصیه می‌کنیم که آن را با اندیکاتورهای مکملی همچون اندیکاتور RSI یا MACD ترکیب کنید:
- در صورتی که RSI در محدوده اشباع فروش باشد و قیمت به سطح 61.8 فیبوناچی برسد، احتمال بازگشت قیمتی بسیار بیشتر خواهد بود.
- در صورتی که واگرایی میان قیمت و MACD در سطح 50% یا 38.2% باشد نیز این مسئله نشانه‌ای برای تغییر روند احتمالی است.
ترکیب فیبوناچی با سطوح حمایت و مقاومت کلاسیک
از دیگر روش‌های مؤثر برای افزایش میزان اعتبار سطوح فیبوناچی می‌توان به بررسی هم‌پوشانی آن‌ها با سطوح مقاومت و حمایت در نمودار قیمتی اشاره کرد. هنگامی که یک نسبت فیبوناچی نظیر 61.8% دقیقاً با یک سطح حمایت یا مقاومت قدیمی منطبق شود، احتمال بازگشت قیمت در آن نقطه بیشتر خواهد بود. از این ناحیه به عنوان ناحیه همگرایی یا سطح ترکیبی نیز یاد می‌شود که قدرتمندترین نقطه برای ورود به معامله است.
استفاده از چند تایم‌فریم برای افزایش دقت تحلیل
استفاده از تحلیل چند تایم‌فریمی (Multi-Timeframe Analysis) نیز از دیگر تکنیک‌های حرفه‌ای در تحلیل تکنیکال است. این تکنیک به معامله‌گران کمک می‌کند تا از فیبوناچی تایم‌فریم بالاتر (نظیر تایم‌فریم روزانه یا 4 ساعته) برای تعیین سطوح اصلی استفاده نمایند و از تایم‌فریم‌های پایین‌تر مثل 15 دقیقه یا 1 ساعت، برای تعیین نقاط ورود دقیق‌تر کمک بگیرند. دقت داشته باشید که در تایم‌فریم بالا، ساختار کلی بازار و نوسانات اصلی بهتر نمایان می‌شود.
رسم دقیق‌تر فیبوناچی؛ معاملات مطمئن‌تر
در صورتی که نقاط رسم ابزار فیبوناچی را به درستی و با دقت انتخاب کنید، این ابزار می‌تواند به قدرتمندترین ابزار تحلیل تکنیکال تبدیل شود. برای افزایش دقت فیبوناچی باید Swing High و Swing Low را به درستی تشخیص دهید و در کنار آن به ساختار بازار، الگوهای کندلی و حجم معاملات نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید.
در نحوه انتخاب نقاط برای رسم ابزارهای فیبوناچی توصیه می‌کنیم که همراه با فیبوناچی از اندیکاتورهای مکمل نیز کمک بگیرید و اعتبار نقاط را در چند تایم‌فریم بررسی نمایید. ناگفته نماند که اگر درباره یافتن نقاط رسم فیبوناچی سوالی دارید، می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما به شما پاسخ دهند.
