قوانین ضد پولشویی یا (AML) Anti-Money Laundering چیست؟

در دنیای امروز که فناوری با سرعتی بی‌سابقه در حال پیشرفت است، ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از نوآوری‌های مهم قرن بیست و یکم، نه تنها شیوه‌های پرداخت و سرمایه‌گذاری را متحول کرده‌اند، بلکه چالش‌های جدیدی را نیز به همراه آورده‌اند. در میان این چالش‌ها، پولشویی با ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از نگرانی‌های اصلی نهادهای نظارتی و قانونی در سطح جهانی مطرح شده است. ارزهای دیجیتال به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود مانند ناشناس‌بودن و انتقال سریع، به ابزاری جذاب برای پولشویان تبدیل شده‌اند. در این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی این پدیده نوظهور و روش‌های مقابله با آن خواهیم پرداخت. آیا ارزهای دیجیتال تهدیدی جدی برای سیستم‌های مالی هستند، یا می‌توان با مدیریت صحیح از آن‌ها به عنوان ابزاری مفید بهره‌برداری کرد؟ با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.

قوانین ضد پولشویی یا (AML) Anti-Money Laundering چیست؟

قوانین ضد پولشویی (AML) مجموعه‌ای از قوانین، مقررات و رویه‌ها هستند که به منظور جلوگیری از تبدیل درآمدهای غیرقانونی به درآمدهای قانونی و مشروع ایجاد شده‌اند. این قوانین تلاش می‌کنند تا فرآیندهای پیچیده‌ای که برای پنهان کردن منبع واقعی پول‌های غیرقانونی استفاده می‌شوند را شناسایی و متوقف کنند. پولشویی به این معناست که پول‌های حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر، تروریسم، فساد مالی و سایر جرایم سازمان‌یافته از طریق سیستم‌های مالی و تجاری قانونی عبور داده می‌شوند تا منشأ غیرقانونی آن‌ها پنهان شود.
مقررات AML به موسسات مالی و سایر نهادهای مربوطه الزام می‌کنند تا فرآیندهای دقیقی برای شناسایی و تایید هویت مشتریان خود ایجاد کنند. این فرآیندها شامل شناخت مشتری (KYC)، نظارت بر تراکنش‌ها و گزارش‌دهی فعالیت‌های مشکوک به مقامات مربوطه است. شناخت مشتری به این معناست که موسسات مالی باید اطلاعات کافی از مشتریان خود جمع‌آوری کنند تا اطمینان حاصل کنند که منابع مالی آن‌ها قانونی است. این اطلاعات ممکن است شامل نام، آدرس، تاریخ تولد و اطلاعات شغلی باشد.
نظارت بر تراکنش‌ها بخش دیگری از مقررات AML است. موسسات مالی باید تراکنش‌های مشتریان خود را به دقت مانیتور کنند تا فعالیت‌های مشکوکی که ممکن است نشان‌دهنده پولشویی باشد را شناسایی کنند. این فعالیت‌ها ممکن است شامل تراکنش‌های بزرگ و غیرمعمول، تغییرات ناگهانی در الگوهای تراکنش و تلاش برای تقسیم وجوه به مقادیر کوچک‌تر باشد.
گزارش‌دهی فعالیت‌های مشکوک نیز یکی از الزامات مهم مقررات AML است. موسسات مالی موظفند هرگونه فعالیت مشکوک را به واحدهای اطلاعات مالی یا مقامات مربوطه گزارش کنند. این گزارش‌ها به مقامات کمک می‌کنند تا تحقیقات بیشتری انجام داده و اقدامات قانونی لازم را انجام دهند.
قوانین AML علاوه بر بانک‌ها و موسسات مالی، شامل سایر نهادها و کسب‌وکارهایی مانند صرافی‌های ارز دیجیتال، شرکت‌های بیمه، بنگاه‌های املاک و مستغلات و حتی کازینوها نیز می‌شوند. این قوانین به دنبال ایجاد یک سیستم گسترده و جامع برای جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم هستند.
در نهایت، قوانین ضد پولشویی نیازمند همکاری بین‌المللی و تبادل اطلاعات بین کشورها و نهادهای مختلف است. پولشویی یک مسئله جهانی است و تنها با همکاری و هماهنگی بین‌المللی می‌توان به طور موثر با آن مقابله کرد. سازمان‌هایی مانند گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نقش مهمی در تدوین استانداردهای بین‌المللی و ارزیابی عملکرد کشورها در اجرای این استانداردها دارند.

علت اصلی انجام پولشویی چیست؟

علت اصلی انجام پولشویی، پنهان کردن منشأ غیرقانونی درآمدها و تبدیل آن‌ها به دارایی‌های به ظاهر قانونی است. پولشویی به افرادی که از فعالیت‌های غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر، فساد مالی، جرایم سازمان‌یافته، قاچاق انسان، تروریسم و سایر جرایم درآمد کسب می‌کنند، این امکان را می‌دهد تا پول‌های حاصل از این فعالیت‌ها را وارد سیستم مالی و اقتصادی قانونی کنند. به طور خاص، دلایل اصلی انجام پولشویی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. پنهان کردن منبع غیرقانونی پول: افرادی که از طریق فعالیت‌های غیرقانونی درآمد کسب می‌کنند، نیاز دارند تا منشأ این درآمدها را پنهان کنند تا نتوان آن‌ها را به فعالیت‌های مجرمانه مرتبط کرد. پولشویی به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا پول‌های کثیف را به پول‌های تمیز تبدیل کنند.
2. جلوگیری از دستگیری و پیگرد قانونی: پولشویی به مجرمان کمک می‌کند تا از شناسایی و دستگیری توسط مقامات قانونی جلوگیری کنند. با پنهان کردن منبع واقعی درآمدها، افراد مجرم می‌توانند به راحتی از پیگرد قانونی فرار کنند.
3. حفظ و افزایش دارایی‌ها: افراد مجرم معمولاً تمایل دارند دارایی‌های خود را حفظ کرده و حتی افزایش دهند. پولشویی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از پول‌های غیرقانونی برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های قانونی مانند املاک، سهام و سایر سرمایه‌گذاری‌ها استفاده کنند.
4. تامین مالی فعالیت‌های غیرقانونی: پولشویی به سازمان‌های مجرمانه این امکان را می‌دهد تا از پول‌های غیرقانونی برای تامین مالی فعالیت‌های غیرقانونی بیشتر استفاده کنند. این امر می‌تواند شامل تامین مالی تروریسم، قاچاق مواد مخدر و سایر فعالیت‌های مجرمانه باشد.
5. دور زدن قوانین مالیاتی: پولشویی می‌تواند به افراد و سازمان‌ها کمک کند تا از پرداخت مالیات‌های قانونی فرار کنند. با پنهان کردن درآمدها و دارایی‌ها، آن‌ها می‌توانند میزان مالیات‌های پرداختی خود را کاهش دهند یا از پرداخت مالیات به طور کامل اجتناب کنند.

به طور کلی، پولشویی به افراد و سازمان‌های مجرم این امکان را می‌دهد تا از مزایای مالی و اقتصادی فعالیت‌های غیرقانونی خود بهره‌مند شوند بدون اینکه خطر شناسایی و پیگرد قانونی را متحمل شوند. به همین دلیل، مقابله با پولشویی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیازمند همکاری بین‌المللی و اجرای قوانین و مقررات سختگیرانه است.

مطلب پیشنهادی: قوانین کشور های اتحادیه اروپا برای ارز دیجیتال

مراحل انجام پولشویی چیست؟

پولشویی به طور کلی شامل سه مرحله اصلی است که به ترتیب جایگذاری (Placement)، لایه‌سازی (Layering)، و یکپارچه‌سازی (Integration) نامیده می‌شوند. این سه مرحله به افراد مجرم کمک می‌کنند تا پول‌های غیرقانونی را به پول‌های به ظاهر قانونی تبدیل کنند. در ادامه به توضیح هر یک از این مراحل می‌پردازیم:

جایگذاری (Placement):

این مرحله اولین گام در فرآیند پولشویی است که شامل وارد کردن پول‌های غیرقانونی به سیستم مالی قانونی می‌شود. هدف اصلی در این مرحله، انتقال پول‌های غیرقانونی به مکانی است که بتوان آن‌ها را به راحتی پنهان کرد یا به سایر اشکال مالی تبدیل کرد. این مرحله ممکن است شامل اقدامات زیر باشد:

• سپرده‌گذاری نقدی: سپرده‌گذاری پول‌های نقدی بزرگ در حساب‌های بانکی.
• خرید ابزارهای مالی: خرید چک‌های مسافرتی، اوراق قرضه، سهام یا سایر ابزارهای مالی.
• خرید کالاهای با ارزش: خرید اشیای گران‌قیمت مانند جواهرات، آثار هنری، خودروهای لوکس و املاک و مستغلات.

لایه‌سازی (Layering):

در این مرحله، هدف اصلی پنهان کردن منشأ غیرقانونی پول از طریق ایجاد لایه‌های پیچیده تراکنش‌های مالی است. این مرحله شامل جابه‌جایی‌ها و انتقالات متعدد پول به حساب‌ها و نهادهای مختلف است تا ردپای پول‌های غیرقانونی پوشیده شود. اقدامات معمول در این مرحله عبارتند از:

• انتقال بین‌المللی پول: انتقال وجوه به حساب‌های خارجی که ممکن است در کشورهایی با قوانین مالی کمتر سختگیرانه باشند.
• ایجاد شرکت‌های صوری: ایجاد شرکت‌های پوششی و صوری برای جابه‌جایی پول بین آن‌ها.
• تبدیل به انواع مختلف دارایی‌ها: تبدیل پول نقد به انواع مختلف دارایی‌ها مانند طلا، املاک، یا ارزهای دیجیتال.

مطلب پیشنهادی: حمله دوبار خرج کردن (Double Spending)

یکپارچه‌سازی (Integration):

این مرحله نهایی فرآیند پولشویی است و شامل بازگرداندن پول‌های شسته‌شده به اقتصاد قانونی به نحوی است که به نظر برسد از منابع قانونی به دست آمده‌اند. در این مرحله، پول‌های شسته‌شده به عنوان درآمد قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اقدامات معمول در این مرحله عبارتند از:

• سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای قانونی: استفاده از پول‌های شسته‌شده برای خرید یا سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای قانونی.
• خرید کالاها و خدمات لوکس: استفاده از پول‌های شسته‌شده برای خرید کالاها و خدمات لوکس مانند خودروهای لوکس، املاک و مستغلات گران‌قیمت، و تعطیلات خارجی.
• استفاده از شرکت‌های صوری: استفاده از شرکت‌های پوششی برای انجام تراکنش‌های تجاری به ظاهر قانونی.

این سه مرحله به مجرمان کمک می‌کنند تا پول‌های غیرقانونی خود را به پول‌های به ظاهر قانونی تبدیل کرده و از شناسایی و پیگرد قانونی فرار کنند. مقابله با پولشویی نیازمند نظارت دقیق و همکاری بین‌المللی بین نهادهای مالی و سازمان‌های اجرای قانون است.

سازمان‌های مبارزه با پولشویی کدامند؟

سازمان‌های مبارزه با پولشویی تحت نظارت ایالات متحده (U.S. Organizations):

1. شبکه اجرای جرایم مالی (FinCEN): شبکه اجرای جرایم مالی (Financial Crimes Enforcement Network - FinCEN) یک نهاد دولتی تحت وزارت خزانه‌داری ایالات متحده است. وظایف اصلی FinCEN شامل جمع‌آوری، تحلیل و انتشار اطلاعات مالی برای مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم می‌باشد. این نهاد همچنین قوانین و مقررات ضد پولشویی را تدوین و بر اجرای آن‌ها نظارت می‌کند.
2. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC): دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (Office of Foreign Assets Control - OFAC) نیز تحت وزارت خزانه‌داری ایالات متحده قرار دارد و وظیفه اعمال تحریم‌های اقتصادی و تجاری بر اساس سیاست‌های خارجی و امنیت ملی ایالات متحده را دارد. OFAC با مسدود کردن دارایی‌های افرادی که در فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و تأمین مالی تروریسم شرکت دارند، نقش مهمی در مبارزه با این جرایم ایفا می‌کند.
3. کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC):کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (Securities and Exchange Commission - SEC) بر فعالیت‌های بازارهای مالی نظارت دارد و در اجرای قوانین ضد پولشویی در صنعت اوراق بهادار نقش مهمی ایفا می‌کند. این سازمان از طریق نظارت بر معاملات مشکوک و تأسیس مقررات، به کاهش ریسک‌های پولشویی در بازارهای مالی کمک می‌کند.
4. اداره مبارزه با مواد مخدر (DEA): اداره مبارزه با مواد مخدر (Drug Enforcement Administration - DEA) یکی از نهادهای اصلی اجرای قانون در ایالات متحده است که در مبارزه با قاچاق مواد مخدر و پولشویی مرتبط با آن نقش دارد. DEA از طریق تحقیقات و عملیات مشترک با سایر نهادهای اجرای قانون، تلاش می‌کند تا شبکه‌های پولشویی مرتبط با قاچاق مواد مخدر را شناسایی و منهدم کند.

سازمان‌های مبارزه با پولشویی بین‌المللی (International Organizations)

1. گروه ویژه اقدام مالی (FATF): گروه ویژه اقدام مالی (Financial Action Task Force - FATF) یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۸۹ توسط کشورهای عضو گروه هفت (G7) تأسیس شد. FATF استانداردهای بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را تدوین می‌کند و بر اجرای آن‌ها در کشورهای عضو نظارت دارد.
2. دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد (UNODC): دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد (United Nations Office on Drugs and Crime - UNODC) یک نهاد سازمان ملل است که در زمینه مقابله با جرایم سازمان‌یافته، فساد و پولشویی فعالیت می‌کند. UNODC برنامه‌ها و پروژه‌های مختلفی برای تقویت ظرفیت‌های کشورها در مقابله با پولشویی ارائه می‌دهد.
3. کمیته بازل برای نظارت بر بانکداری (BCBS): کمیته بازل برای نظارت بر بانکداری (Basel Committee on Banking Supervision - BCBS) یک نهاد بین‌المللی است که استانداردهای نظارت بر بانکداری و مقررات مالی را تدوین می‌کند. این کمیته توصیه‌هایی برای مقابله با پولشویی در بخش بانکی ارائه می‌دهد.
4. اتحادیه اروپا (EU): اتحادیه اروپا (European Union - EU) مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و مقررات ضد پولشویی را برای کشورهای عضو خود تدوین کرده است. این دستورالعمل‌ها شامل چهارمین و پنجمین دستورالعمل ضد پولشویی می‌باشند که به کشورها کمک می‌کنند سیستم‌های مالی خود را در برابر پولشویی و تأمین مالی تروریسم مقاوم‌تر کنند.
5. گروه آسیا-پاسیفیک برای مبارزه با پولشویی (APG): گروه آسیا-پاسیفیک برای مبارزه با پولشویی (Asia/Pacific Group on Money Laundering - APG) یک سازمان منطقه‌ای است که در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد. APG با همکاری کشورهای عضو، استانداردهای FATF را در منطقه آسیا-پاسیفیک ترویج و بر اجرای آن نظارت می‌کند.

این سازمان‌ها با همکاری و تبادل اطلاعات، استانداردها و بهترین رویه‌ها را برای مبارزه با پولشویی در سطح جهانی ترویج می‌دهند و به کشورها کمک می‌کنند تا سیستم‌های مالی خود را در برابر جرایم مالی مقاوم‌تر کنند.

پولشویی با ارزهای دیجیتال

پولشویی با ارزهای دیجیتال به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن پول‌های حاصل از فعالیت‌های غیرقانونی به کمک ارزهای رمزنگاری‌شده به پول‌های به ظاهر قانونی تبدیل می‌شوند. این فرآیند به دلیل ویژگی‌های خاص ارزهای دیجیتال مانند ناشناس‌بودن و قابلیت انتقال سریع و آسان، به چالشی جدی برای نهادهای نظارتی و قانونی تبدیل شده است.

چالش‌های پولشویی با ارزهای دیجیتال

1. ناشناس‌بودن: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پولشویی با ارزهای دیجیتال، ناشناس‌بودن تراکنش‌ها است. بسیاری از ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین، امکان انجام تراکنش‌های ناشناس را فراهم می‌کنند. اگرچه تراکنش‌ها در بلاکچین ثبت می‌شوند، اما شناسایی مالک واقعی کیف‌پول‌ها دشوار است.
2. صرافی‌های غیرمتمرکز:صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به کاربران امکان می‌دهند بدون نیاز به ارائه اطلاعات شناسایی، به تبادل ارزهای دیجیتال بپردازند. این ویژگی، پولشویان را قادر می‌سازد تراکنش‌های خود را بدون نظارت نهادهای مالی انجام دهند.
3. خدمات میکسرها: خدمات میکسرها یا تامبلرها، ابزارهایی هستند که تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را ترکیب کرده و ردپای آن‌ها را پیچیده‌تر می‌کنند. این خدمات به پولشویان کمک می‌کنند تا منشاء واقعی ارزهای دیجیتال خود را پنهان کنند.

راه‌حل‌های مقابله با پولشویی با ارزهای دیجیتال

1. تقویت قوانین و مقررات: یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با پولشویی با ارزهای دیجیتال، تقویت قوانین و مقررات ضد پولشویی (AML) و شناخت مشتری (KYC) است. دولت‌ها و نهادهای نظارتی باید صرافی‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات مالی مرتبط با ارزهای دیجیتال را ملزم به رعایت این قوانین کنند.
2. همکاری بین‌المللی: پولشویی با ارزهای دیجیتال یک مشکل جهانی است و مقابله با آن نیازمند همکاری بین‌المللی است. نهادهای نظارتی و اجرای قانون در سراسر جهان باید با اشتراک‌گذاری اطلاعات و همکاری در تحقیقات، به مبارزه با پولشویی کمک کنند.
3. استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها می‌تواند به شناسایی تراکنش‌های مشکوک کمک کند. این فناوری‌ها می‌توانند الگوهای غیرعادی را در تراکنش‌های ارزهای دیجیتال شناسایی کرده و به نهادهای نظارتی هشدار دهند.
4. آموزش و آگاهی‌بخشی: آموزش و آگاهی‌بخشی به کاربران ارزهای دیجیتال در مورد خطرات پولشویی و اهمیت رعایت قوانین AML و KYC می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند. صرافی‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات مالی مرتبط با ارزهای دیجیتال نیز باید به کاربران خود اطلاعات لازم را ارائه دهند.

نتیجه‌گیری

پولشویی با ارزهای دیجیتال یکی از چالش‌های پیچیده و مهم عصر دیجیتال است که نهادهای نظارتی و قانونی در سراسر جهان با آن مواجه هستند. با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد ارزهای دیجیتال مانند ناشناس‌بودن و قابلیت انتقال سریع، این فناوری می‌تواند به راحتی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. اما در عین حال، با تقویت قوانین و مقررات ضد پولشویی (AML) و شناخت مشتری (KYC)، همکاری بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، می‌توان به طور مؤثری با این مشکل مقابله کرد.
آینده ارزهای دیجیتال به مدیریت صحیح و همکاری گسترده بین نهادهای مختلف بستگی دارد. با افزایش آموزش و آگاهی‌بخشی به کاربران و ایجاد زیرساخت‌های نظارتی قوی، می‌توان از این فناوری نوظهور به عنوان ابزاری مفید و کارآمد در سیستم‌های مالی بهره‌برداری کرد. در نهایت، ارزهای دیجیتال می‌توانند با مدیریت مناسب، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و نوآوری‌های مالی ایفا کنند، بدون اینکه به بستری برای فعالیت‌های غیرقانونی تبدیل شوند.