آربیتروم بهتر است یا آپتیمیزم؟!

با رشد روزافزون استفاده از بلاک‌چین اتریوم و افزایش تعداد تراکنش‌ها، مسأله مقیاس‌پذیری به یکی از چالش‌های اصلی این شبکه تبدیل شده است. هزینه‌های بالای گس و زمان‌های تأیید طولانی، کارایی و قابلیت استفاده از اتریوم را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در پاسخ به این چالش‌ها، راه‌حل‌های لایه دوم (Layer 2) به وجود آمده‌اند که هدف آن‌ها افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها بدون نیاز به تغییرات اساسی در پروتکل اصلی اتریوم است. دو مورد از معروف‌ترین این راه‌حل‌ها، آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیسم (Optimism) هستند که هر دو از تکنولوژی رول‌آپ (Rollup) برای بهبود مقیاس‌پذیری استفاده می‌کنند. این دو پروژه با ارائه مزایا و ویژگی‌های منحصر به فرد خود، به یکی از موضوعات داغ در جامعه اتریوم و دنیای بلاک‌چین تبدیل شده‌اند.
در این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی و مقایسه آربیتروم و آپتیمیسم خواهیم پرداخت و نقش هر یک در بهبود مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

آربیتروم: راهکار لایه دو کارآمدتر برای مقیاس‌پذیری اتریوم

آربیتروم یکی از پیشرفته‌ترین و پرکاربردترین راهکارهای لایه دوم برای مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم است که هدف آن کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت پردازش آن‌ها است. این راهکار از تکنولوژی رول‌آپ (Rollup) بهره می‌برد که اساساً تراکنش‌های بسیاری را خارج از زنجیره اصلی (Off-Chain) پردازش می‌کند و سپس نتایج نهایی را به زنجیره اصلی اتریوم ارسال می‌کند. این فرآیند باعث کاهش بار روی شبکه اصلی و بهبود کارایی کلی می‌شود.
آربیتروم با استفاده از تکنولوژی Optimistic Rollup، امنیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. در این روش، اعتبار تراکنش‌ها به صورت پیش‌فرض تأیید می‌شود، اما در صورت بروز اختلاف، امکان ارائه اعتراض و بررسی دقیق وجود دارد. این ویژگی باعث می‌شود که آربیتروم همزمان با حفظ امنیت، سرعت و کارایی بالایی داشته باشد.
یکی از مزایای مهم آربیتروم، سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این سازگاری به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد که قراردادهای هوشمند خود را بدون نیاز به تغییرات اساسی، از شبکه اصلی به آربیتروم منتقل کنند. این امر فرآیند پذیرش و انتقال به آربیتروم را برای پروژه‌های موجود بسیار ساده‌تر می‌کند.
علاوه بر این، آربیتروم از یک مدل کارمزدی کارآمد بهره می‌برد که هزینه‌های تراکنش را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. این کاهش هزینه‌ها، به ویژه برای کاربران و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) که نیاز به انجام تعداد زیادی تراکنش دارند، بسیار مفید است.
آربیتروم همچنین از یک ساختار غیرمتمرکز و امنیت بالا برخوردار است. این راهکار از الگوریتم‌های پیچیده رمزنگاری و مکانیزم‌های امنیتی پیشرفته استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تراکنش‌ها به درستی و با اطمینان ثبت و پردازش می‌شوند.
به طور خلاصه، آربیتروم با ارائه یک راه‌حل کارآمد و سازگار با EVM، کاهش هزینه‌های تراکنش، افزایش سرعت پردازش و حفظ امنیت، یکی از بهترین گزینه‌ها برای مقیاس‌پذیری اتریوم است. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که آربیتروم به یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین راهکارهای لایه دوم در جامعه بلاک‌چین تبدیل شود.

آپتیمیسم: راهکار لایه دو سریع‌تر برای مقیاس‌پذیری اتریوم

آپتیمیسم یکی از راهکارهای لایه دوم برای مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم است که با هدف افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌های مربوط به آن‌ها توسعه یافته است. این راهکار از تکنولوژی Optimistic Rollup بهره می‌برد که تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی (Off-Chain) پردازش می‌کند و تنها داده‌های ضروری را به زنجیره اصلی می‌فرستد. این روش باعث کاهش بار روی شبکه اصلی و افزایش کارایی کلی می‌شود.
در آپتیمیسم، تراکنش‌ها به صورت پیش‌فرض معتبر در نظر گرفته می‌شوند و در نتیجه، بدون نیاز به تأیید آنی، به سرعت پردازش می‌شوند. این روش باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها می‌شود. اما برای حفظ امنیت، یک دوره اعتراض وجود دارد که طی آن کاربران می‌توانند به صحت تراکنش‌ها اعتراض کنند. اگر اعتراضی به ثبت برسد، تراکنش مورد نظر به طور دقیق بررسی می‌شود. این ویژگی به آپتیمیسم امکان می‌دهد تا همزمان با افزایش سرعت، امنیت بالایی را نیز فراهم کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته آپتیمیسم، سازگاری بالا با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است. این سازگاری باعث می‌شود که توسعه‌دهندگان بتوانند بدون نیاز به تغییرات اساسی در کد قراردادهای هوشمند خود، آن‌ها را به راحتی از شبکه اصلی اتریوم به آپتیمیسم منتقل کنند. این امر فرآیند پذیرش و انتقال به آپتیمیسم را برای پروژه‌های موجود بسیار ساده‌تر می‌کند.
آپتیمیسم همچنین توانسته است با استفاده از مدل کارمزدی بهینه، هزینه‌های تراکنش را به طور چشمگیری کاهش دهد. این ویژگی به خصوص برای برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و کاربران عادی که نیاز به انجام تعداد زیادی تراکنش دارند، بسیار مفید است.
از لحاظ امنیت، آپتیمیسم از مکانیزم‌های پیشرفته و الگوریتم‌های رمزنگاری قوی استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تراکنش‌ها به درستی و با اطمینان پردازش می‌شوند. این راهکار با رعایت اصول غیرمتمرکزسازی و استفاده از تکنیک‌های امنیتی پیشرفته، از اعتماد کاربران خود اطمینان حاصل می‌کند.
به طور کلی، آپتیمیسم با ارائه یک راه‌حل سریع و سازگار با EVM، کاهش هزینه‌های تراکنش، افزایش سرعت پردازش و حفظ امنیت، یکی از راهکارهای موثر و کارآمد برای مقیاس‌پذیری اتریوم است. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که آپتیمیسم به یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین راهکارهای لایه دوم در جامعه بلاک‌چین تبدیل شود.

مقایسه اکوسیستم آربیتروم و آپتیمیسم

اکوسیستم‌های آربیتروم و آپتیمیسم، به عنوان دو راهکار برجسته لایه دوم برای مقیاس‌پذیری اتریوم، نقش مهمی در بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها ایفا می‌کنند. هر دو اکوسیستم، با مجموعه‌ای از پروژه‌ها، توسعه‌دهندگان و کاربران، به سرعت در حال گسترش و پذیرش هستند. در ادامه، به مقایسه اکوسیستم‌های این دو راهکار می‌پردازیم.

پروژه‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)

آربیتروم:

• آربیتروم به دلیل سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، پذیرش گسترده‌ای در بین پروژه‌های مختلف داشته است.
• بسیاری از برنامه‌های معروف و پرکاربرد مانند Uniswap، Aave و Chainlink به آربیتروم منتقل شده‌اند.
• اکوسیستم آربیتروم شامل طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها در زمینه‌های مختلف مانند DeFi، NFTها و بازی‌های بلاک‌چینی است.

آپتیمیسم:

• آپتیمیسم نیز توانسته است تعداد قابل توجهی از پروژه‌های مهم را به سمت خود جذب کند.
• پروژه‌هایی مانند Synthetix، Uniswap و 1inch در آپتیمیسم فعالیت دارند.
• اکوسیستم آپتیمیسم در حال رشد است و پروژه‌های بیشتری در زمینه‌های مختلف به این شبکه پیوسته‌اند.

توسعه‌دهندگان و ابزارهای توسعه

آربیتروم:

• آربیتروم با ارائه ابزارهای توسعه‌دهنده کاربرپسند و مستندات جامع، توانسته است جامعه توسعه‌دهندگان فعالی را جذب کند.
• وجود ابزارهایی مانند Arbitrum SDK و پشتیبانی از ابزارهای استاندارد اتریوم، فرآیند توسعه را برای برنامه‌نویسان ساده‌تر کرده است.

آپتیمیسم:

• آپتیمیسم نیز با ارائه ابزارهای توسعه‌دهنده قوی و مستندات کامل، جامعه توسعه‌دهندگان خود را جذب کرده است.
• ابزارهایی مانند Optimism Gateway و پشتیبانی از ابزارهای استاندارد اتریوم، به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا به راحتی برنامه‌های خود را انتقال دهند.

پذیرش توسط کاربران

آربیتروم:

• آربیتروم به دلیل کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت، پذیرش گسترده‌ای توسط کاربران پیدا کرده است.
• تجربه کاربری بهینه و قابلیت انجام تراکنش‌های سریع و ارزان، کاربران بیشتری را به سمت آربیتروم جذب کرده است.

آپتیمیسم:

• آپتیمیسم نیز با ارائه تجربه کاربری مناسب و کاهش هزینه‌های تراکنش، توانسته است توجه کاربران را جلب کند.
• کاربران به دلیل سرعت بالا و هزینه‌های پایین، از آپتیمیسم استقبال کرده‌اند.

پشتیبانی و همکاری با نهادها و شرکت‌ها

آربیتروم:

• آربیتروم توانسته است با نهادها و شرکت‌های بزرگ در دنیای بلاک‌چین همکاری کند.
• این همکاری‌ها شامل مشارکت با صرافی‌ها، پلتفرم‌های DeFi و پروژه‌های بزرگ بلاک‌چینی است.

آپتیمیسم:

• آپتیمیسم نیز با نهادها و شرکت‌های مختلف همکاری‌های گسترده‌ای داشته است.
• مشارکت با صرافی‌ها و پروژه‌های DeFi، به رشد و پذیرش اکوسیستم آپتیمیسم کمک کرده است.

در کل هر دو اکوسیستم آربیتروم و آپتیمیسم با ارائه راهکارهای موثر برای مقیاس‌پذیری اتریوم، توانسته‌اند پذیرش گسترده‌ای در بین پروژه‌ها، توسعه‌دهندگان و کاربران پیدا کنند. آربیتروم با سازگاری کامل با EVM و اکوسیستم گسترده‌تری از پروژه‌ها، یکی از پیشروان در این حوزه است. آپتیمیسم نیز با ارائه ابزارهای توسعه‌دهنده قوی و تجربه کاربری مناسب، رقابتی نزدیک با آربیتروم دارد. انتخاب بین این دو اکوسیستم بر اساس نیازها و اولویت‌های خاص هر پروژه و توسعه‌دهنده متفاوت خواهد بود.

مقایسه معماری آربیتروم و آپتیمیسم

معماری آربیتروم و آپتیمیسم به عنوان دو راهکار لایه دوم برای مقیاس‌پذیری اتریوم، نقش مهمی در بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌های تراکنش دارند. هر کدام از این راهکارها، با استفاده از تکنولوژی Optimistic Rollup، به شیوه‌ای منحصر به فرد، این اهداف را محقق می‌کنند. در ادامه، به مقایسه معماری آربیتروم و آپتیمیسم می‌پردازیم.

تکنولوژی Optimistic Rollup

آربیتروم:

• تراکنش‌های پیش‌فرض معتبر: در آربیتروم، تراکنش‌ها به صورت پیش‌فرض معتبر در نظر گرفته می‌شوند و پس از یک دوره تأیید، به زنجیره اصلی ارسال می‌شوند.
• مکانیزم اعتراض:اگر اختلافی بر سر صحت تراکنش‌ها وجود داشته باشد، کاربران می‌توانند اعتراض کنند و تراکنش‌ها به طور دقیق بررسی می‌شوند.
• ماشین مجازی آربیتروم (AVM): آربیتروم از ماشین مجازی خاص خود به نام AVM استفاده می‌کند که کاملاً با EVM سازگار است و به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا قراردادهای هوشمند خود را بدون تغییرات اساسی منتقل کنند.

آپتیمیسم:

• تراکنش‌های پیش‌فرض معتبر: در آپتیمیسم نیز تراکنش‌ها به صورت پیش‌فرض معتبر تلقی می‌شوند و در صورت بروز اختلاف، مکانیزم اعتراض فعال می‌شود.
• دوره اعتراض: آپتیمیسم یک دوره اعتراض مشخص دارد که در آن کاربران می‌توانند به صحت تراکنش‌ها اعتراض کنند.
• ماشین مجازی سازگار با EVM: آپتیمیسم از یک نسخه ساده‌تر از EVM استفاده می‌کند که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا با تغییرات جزئی، قراردادهای هوشمند خود را انتقال دهند.

مدیریت داده‌ها و تراکنش‌ها

آربیتروم:

• تجمیع تراکنش‌ها: تراکنش‌های متعددی را خارج از زنجیره اصلی پردازش و تجمیع می‌کند و تنها داده‌های ضروری را به زنجیره اصلی ارسال می‌کند.
• فشرده‌سازی داده‌ها: از تکنیک‌های پیشرفته فشرده‌سازی داده‌ها برای کاهش حجم اطلاعات ارسالی به زنجیره اصلی استفاده می‌کند.

آپتیمیسم:

• تجمیع تراکنش‌ها: مانند آربیتروم، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش و تجمیع کرده و سپس به زنجیره اصلی ارسال می‌کند.
• بسته‌های تراکنش: آپتیمیسم تراکنش‌ها را در بسته‌های تراکنش جمع‌آوری کرده و به صورت دوره‌ای به زنجیره اصلی ارسال می‌کند.

مکانیزم‌های امنیتی

آربیتروم:

• چالش و حل اختلاف:آربیتروم از مکانیزم چالش برای بررسی صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در صورت بروز اختلاف، یک پروسه حل اختلاف آغاز می‌شود تا صحت تراکنش‌ها تأیید شود.
• الگوریتم‌های رمزنگاری: از الگوریتم‌های پیچیده رمزنگاری برای تضمین امنیت تراکنش‌ها استفاده می‌کند.

آپتیمیسم:

• چالش و حل اختلاف:آپتیمیسم نیز از مکانیزم چالش مشابهی برای بررسی صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در صورت اعتراض، تراکنش‌ها به دقت بررسی می‌شوند.
• الگوریتم‌های امنیتی:از الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته برای حفظ امنیت تراکنش‌ها بهره می‌برد.

کارایی و مقیاس‌پذیری

آربیتروم:

• سرعت پردازش:به دلیل استفاده از تکنولوژی Optimistic Rollup و تجمیع تراکنش‌ها، سرعت پردازش بالایی دارد.
• مقیاس‌پذیری:با کاهش حجم داده‌های ارسالی به زنجیره اصلی و استفاده از فشرده‌سازی داده‌ها، مقیاس‌پذیری بالایی را ارائه می‌دهد.

آپتیمیسم:

• سرعت پردازش:با استفاده از تجمیع تراکنش‌ها و ارسال دوره‌ای آن‌ها به زنجیره اصلی، سرعت پردازش بالایی را فراهم می‌کند.
• مقیاس‌پذیری:با تجمیع تراکنش‌ها در بسته‌های تراکنش و استفاده از تکنیک‌های بهینه‌سازی، مقیاس‌پذیری خوبی را ارائه می‌دهد.

در نهایت هر دو راهکار آربیتروم و آپتیمیسم با استفاده از تکنولوژی Optimistic Rollup، اهداف مشابهی را دنبال می‌کنند اما در جزئیات معماری خود تفاوت‌هایی دارند. آربیتروم با استفاده از ماشین مجازی خاص خود (AVM) و تکنیک‌های پیشرفته فشرده‌سازی داده‌ها، سازگاری و کارایی بالایی را ارائه می‌دهد. آپتیمیسم نیز با استفاده از نسخه ساده‌تری از EVM و تجمیع تراکنش‌ها در بسته‌های تراکنش، تجربه کاربری مناسبی را فراهم می‌کند. انتخاب بین این دو راهکار بستگی به نیازهای خاص پروژه‌ها و توسعه‌دهندگان خواهد داشت.

مثال ‌هایی از پروژه‌های که از آربیتروم یا آپتیمیسم استفاده می‌کنند

پروژه‌های استفاده‌کننده از آربیتروم (Arbitrum)

1. پروژه Uniswap: پروژه Uniswap به عنوان یکی از بزرگترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) از آربیتروم برای ارائه تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر استفاده می‌کند.
2. پروژه Aave: پروژه Aave، پروتکل وام‌دهی و وام‌گیری غیرمتمرکز، از آربیتروم برای افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها بهره می‌برد.
3. پروژه Chainlink: پروژه  Chainlink، شبکه اوراکل غیرمتمرکز، از آربیتروم برای بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌ها در ارائه داده‌های خارجی به قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند.
4. پروژه Balancer: پروژه Balancer، پلتفرم تبادل و مدیریت سبد دارایی‌ها، از آربیتروم برای افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها در معاملات استفاده می‌کند.
5. پروژه SushiSwap: پروژه SushiSwap، یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز برجسته، از آربیتروم برای ارائه تجربه کاربری بهتر با هزینه‌های کمتر استفاده می‌کند.

پروژه‌های استفاده‌کننده از آپتیمیسم (Optimism)

1. پروژه Synthetix: پروژه Synthetix، پروتکل دارایی‌های مصنوعی، از آپتیمیسم برای بهبود مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
2. پروژه Uniswap: پروژه Uniswap همچنین نسخه‌ای از صرافی خود را بر روی آپتیمیسم ارائه داده است که به کاربران امکان می‌دهد از مزایای هزینه‌های کمتر و تراکنش‌های سریع‌تر بهره‌مند شوند.
3. پروژه Perpetual Protocol: پلتفرم Perpetual Protocol، پلتفرم معاملات دائمی غیرمتمرکز، از آپتیمیسم برای ارائه تجربه معاملاتی با کارایی بالا و هزینه‌های کمتر استفاده می‌کند.
4. پروژه 1inch: پروژه 1inch، تجمیع‌کننده صرافی‌های غیرمتمرکز، از آپتیمیسم برای ارائه تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر به کاربران خود بهره می‌برد.
5. پروژه Curve Finance: پلتفرم Curve Finance، پلتفرم تبادل استیبل‌کوین‌ها، از آپتیمیسم برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها در معاملات استفاده می‌کند.

بطور کلی پروژه‌های بزرگ و تأثیرگذاری مانند Uniswap، Aave، Synthetix، و Chainlink از آربیتروم و آپتیمیسم بهره می‌برند تا مقیاس‌پذیری و کارایی خود را بهبود بخشند. این راهکارهای لایه دوم به پروژه‌ها کمک می‌کنند تا با کاهش هزینه‌های تراکنش، ارائه تجربه کاربری بهتر و افزایش سرعت تراکنش‌ها، به رشد و توسعه بیشتری دست یابند. انتخاب بین آربیتروم و آپتیمیسم برای این پروژه‌ها بستگی به نیازها و اولویت‌های خاص آن‌ها دارد.

نتیجه گیری نهایی

آربیتروم و آپتیمیسم هر دو به عنوان راهکارهای لایه دوم برای مقیاس‌پذیری اتریوم مزایای قابل توجهی ارائه می‌دهند؛ آربیتروم با سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، کارمزدهای پایین‌تر و مکانیزم حل اختلاف پیشرفته، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌هایی است که به دنبال امنیت و کارایی بالا هستند. در مقابل، آپتیمیسم با سادگی در انتقال قراردادهای هوشمند، بسته‌های تراکنش و کارمزدهای رقابتی، انتخابی ایده‌آل برای پروژه‌هایی است که به سرعت و کارایی اهمیت می‌دهند. در نهایت، انتخاب بین این دو راهکار به نیازها و اولویت‌های خاص پروژه‌ها و توسعه‌دهندگان بستگی دارد.