راهکار لایه 2 در بلاکچین تون (TON)، افزایش مقیاس‌پذیری، کاهش تأخیر و همچنین کاهش هزینه‌های تراکنش را در پی دارد. در اصل راهکارهای لایه 2 در شبکه‌های بلاکچینی با هدف برطرف کردن هزینه کارمزدها بالا و بهبود مقیاس‌پذیری به کار گرفته می‌شوند که نمونه بارز آن را می‌توان در بلاکچین اتریوم به وضوح مشاهده کرد؛ اما سوال اینجاست که آیا بلاکچین تون به راهکار لایه 2 نیاز دارد؟!
در سال میلادی اخیر چندین تیم مطالبی را درباره اینکه در حال کار بر روی راهکار لایه 2 در بلاکچین تون هستند، منتشر نمودند و این درحالیست که بلاکچین تون مقیاس‌پذیری مورد نیاز خود را از طریق شاردینگ به دست آورده است؛ پس چرا برخی تیم‌ها به سراغ راهکار لایه 2 در بلاکچین تون رفته‌اند؟ با ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من همراه باشید تا پاسخ این سوال را مورد بررسی قرار دهیم.
چرا بلاکچین تون به راهکار لایه 2 نیاز دارد؟
راهکارهای لایه 2 در شبکه بلاکچینی همچون اتریوم در درجه اول، تلاش می‌کنند تا مشکلات مقیاس‌پذیری را برطرف کرده و نسخه سریعتری از این شبکه بلاکچینی را در اختیار کاربران قرار دهند. این در حالیست که در شبکه بلاکچین تون و همچنین سایر شبکه‌های مدرن استفاده‌کننده از الگوریتم PoS، مقیاس‌پذیری موضوعی بود که کمتر مشکلاتی را برای کاربران به وجود آورده است.
از طرفی هزینه تراکنش و کارمزدها در شبکه بلاکچین تون تقریباً با راهکارهای لایه 2 اتریوم در یک سطح قرار دارد. با این اوصاف باید بگوییم که استفاده از راهکار لایه 2 در بلاکچین تون امری بیهوده بوده است! چنین برداشتی اشتباه بوده و علت انجام این کار را باید در این نکته جستجو کرد که راهکارهای لایه 2 هیچ اجباری در تبعیت از معماری مشابه لایه 1 ندارند.
به بیان ساده‌تر، یک راهکار لایه 2 در بلاکچین تون می‌تواند از ماشین مجازی اتریوم (EVM) به جای ماشین مجازی شبکه TON بهره ببرد و از طرفی به پروتکل‌های محبوب DeFi اتریوم، آربیتروم، بیس و غیره اجازه می‌دهد تا با ایجاد حداقل تغییراتی در کد بر روی این شبکه بلاکچینی نیز در دسترس باشند. ناگفته نماند که یک راهکار لایه 2 مبتنی بر EVM در شبکه تون، توسعه محصولات جدید را نیز ساده‌تر خواهد کرد.
واقعیت امر این است که اکوسیستم اتریوم و ابزارهای توسعه‌دهنده آن نزدیک به 1 دهه بوده که مسیر تکامل را در پیش گرفته و طی می‌کنند. در نتیجه، توسعه‌دهندگان Solidity تجربه بیشتری در مقایسه با توسعه‌دهندگان FunC در شبکه TON دارند. استفاده از راهکار لایه 2 در بلاکچین تون بستری را فراهم می‌آورد تا این شبکه نیز بتواند از تجربیات این توسعه‌دهندگان در مسیر رشد خود بهره ببرد.
مزایای استفاده از راهکار لایه 2 در شبکه بلاکچین
به طور خلاصه با حرکت بلاکچین‌ها به سمت استفاده از راهکار لایه 2، مزایایی زیر در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد:
- کاهش بار از روی بلاکچین اصلی: با تخلیه بخش قابل توجهی از فعالیت تراکنش‌ها به سمت راهکار لایه 2، بار موجود بر روی بلاکچین اصلی کاهش پیدا می‌کند. این امر نتیجه‌ای جز افزایش توان عملیاتی و کاهش هزینه‌ها ندارد.
- افزایش توان عملیاتی: راهکارهای لایه 2 بستری را برای انجام تراکنش‌ها در خارج از شبکه فراهم می‌کنند و کلیه این تراکنش‌ها را در قالب یک تراکنش واحد جمع‌آوری و برای ثبت به بلاکچین اصلی می‌فرستند. با انجام این کار، توان شبکه بلاکچین برای پردازش تعداد تراکنش‌های بیشتر در ثانیه (TPS) افزایش پیدا می‌کند. این سطح از مقیاس‌پذیری مسیر را برای ایجاد محصولات جدیدتر نیز باز می‌کند؛ مثل بازی‌های Web3 با استفاده سنگین از NFT، معاملات فیوچرز غیرمتمرکز اهرمی، شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز با ارتباطات زنجیره‌ای که به دلیل سرعت پایین تراکنش یا کارمزد بالا نمی‌توانند به طور موثر در لایه 1 کار کنند.
- تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر: تراکنش‌های انجام گرفته در راهکار لایه 2 سریع‌تر و ارزان‌تر از تراکنش‌های انجام گرفته در شبکه اصلی خواهند بود؛ چراکه نیازی به تائید هر گره و نود در شبکه اصلی ندارند. به عنوان مثال در شبکه بلاکچین اتریوم یک تراکنش سواپ اتر به تتر کارمزد 5 دلاری داشته و تکمیل آن 15 ثانیه طول می‌کشد. این در حالیست که در راهکار لایه 2 آربیتروم همان تراکنش کارمزد 0.1 دلاری داشته و تکمیل آن فقط 0.25 ثانیه طول می‌کشد.
- دسترسی به فناوری‌های متنوع: با استفاده از راهکار لایه 2 می‌توان نوآوری‌های مهمی همچون کانال‌های پرداخت، سایدچین‌ها و غیره را در شبکه بلاکچینی پیاده‌سازی کرد.
- پشتیبانی از قرارداد هوشمند: برخی از راهکارهای لایه 2 از اجرای قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند و این امکان را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهند تا فرصت بیشتری برای ایجاد برنامه‌های کاربردی پیچیده داشته باشند.
برطرف شدن مشکلات نقدینگی TON با راهکار لایه 2
نقدینگی را می‌توان یکی از چالش‌های بحرانی موجود در عرصه دیفای معرفی کرد. منبع اصلی نقدینگی و لیکوئیدیتی برای راهکارهای لایه 2، لایه 1 آن‌هاست؛ به طوری که کاربران دارایی‌های خود را از طریق پل به لایه 2 منتقل می‌کنند. در همین حال، فناوری پل غیرمتمرکز به حرکت در مسیر تکامل خود ادامه می‌دهد و راه‌حل‌های راحت و مقرون‌به‌صرفه را در حوزه پل‌سازی ارائه می‌دهد.
در حالی که پل‌های قدیمی به منظور انتقال دارایی‌های خاص میان دو شبکه کدگذاری شده‌اند، با استفاده از پل‌های نسل جدید، می‌توان هر چیزی را به هر شبکه بلاکچینی متصل، انتقال داد. به عنوان مثال می‌توان پروژه LayerZero را مورد بررسی قرار داد که راهکار Omnichain Fungible Token را برای ایجاد توکن‌های زنجیره‌ای بومی معرفی کرد. با این راهکار توکن‌ها می‌توانند بین هر شبکه متصل به LayerZero، از جمله لایه 2ها پل شوند.
جالب است بدانید که Stargate، محبوب‌ترین پل مبتنی بر LayerZero ماهانه 1.5 میلیارد دلار انتقال توکن بین شبکه‌های ماشین مجازی اتریوم انجام می‌دهد. حال با راهکار لایه 2 در بلاکچین تون و با استفاده از EVM، امکان ادغام چنین پل‌های پیشرفته‌ای فراهم می‌شود. در چنین حالتی، منابع نقدینگی بالقوه به شبکه تون محدود نمی‌شود و بلکه شامل کلیه شبکه‌های EVM در دسترس از طریق پل‌ها خواهد بود. به عنوان مثال Stargate به تنهایی از 20 شبکه بلاکچینی با مجموع TVL بیش از 100 میلیارد دلار پشتیبانی می‌کند.
زمان عرضه راهکار لایه 2 در بلاکچین تون
هرچند که در حال حاضر امکان ساخت راهکار لایه 2 در بلاکچین تون وجود دارد؛ اما باید توجه داشت که این مسئله ممکن است با مشکلاتی در سازگاری با کیف پول‌های رمزارزی مواجه شود و کاربران را مجبور کند که از کیف پول‌های جداگانه برای هر شبکه استفاده نمایند. البته چنین مشکلی نیز با رویکرد گسترش شبکه (Network Extension) از سوی توسعه‌دهندگان برطرف شده است. در سال 2024 شاهد دو راهکار مبتنی بر EVM برای شبکه TON بودیم که به شرح زیر هستند:
- تون اپلیکیشن چین (TAC): یک اکستنشن از شبکه بلاکچینی TON بوده که با استفاده از کیت توسعه Cosmos طراحی شده است. این راهکار در حال حاضر در مرحله آزمایشی و بتا قرار دارد و هدف اصلی از ساخت آن چیزی جز ایجاد ارتباط مستقیم میان توسعه‌دهندگان و برنامه‌های اتریوم با بلاکچین تون نیست.
- داک چین (DuckChain): این راهکار نیز در اصل نوعی راهکار لایه 2 مبتنی بر EVM برای شبکه TON بوده که از شبکه اتریوم به عنوان لایه 1 خود بهره برده است. شرکت سازنده این راهکار، کمپانی Tonscale Labs بود که در طراحی آن از آربیتروم کمک گرفته است.
با چنین توصیفاتی روشن می‌شود که به لحاظ معماری، پروژه TAC ارزش بررسی دقیق‌تری دارد؛ چراکه این تیم سابقاً راه‌حلی نیز برای مسئله عدم سازگاری کیف پول‌های تون و EVM ارائه کرده بودند.
آشنایی با TAC به عنوان راهکار لایه 2 در بلاکچین تون
در راهکار لایه دوم TAC با مراحل زیر مواجه هستیم:
- تیم توسعه‌دهنده، یک اپلیکیشن کاربردی را به شبکه سازگار با EVM اضافه می‌کنند که به طور خودکار، قرارداد پروکسی را بر روی هر دو شبکه تون و EVM دریافت می‌کند.
- کاربران شبکه تون به جای کیف پول‌های EVM نظیر متامسک مستقیماً با استفاده از ولت‌های شبکه تون به برنامه متصل می‌شوند.
- به هنگام تعامل با برنامه یاد شده مثل سواپ ارز TON به تتر نیز قرارداد پروکسی ارز TON کاربر را در یک قرارداد پل (Bridge Contract) در شبکه تون قفل می‌کند و یک پیام بین‌زنجیره‌ای به شبکه EVM می‌فرستد (جایی که مقدار متناظری از ارز TON رپد شده (Wrapped TON) ایجاد می‌کند).
- برنامه EVM، ارز TON رپد شده را دریافت و قرارداد پروکسی را به صورت تتر (USDT) به قرارداد پروکسی ارسال می‌کند. در نهایت قرارداد پروکسی این پیام را به پل ارسال و قفل آن را باز می‌کند تا تتر مورد نیاز به کاربر در شبکه تون ارسال شود.
کلیه مراحل فوق به شکل خودکار اجرا می‌شود و هیچ تاثیری بر UX کاربران در شبکه تون نخواهد داشت.
استفاده از راهکار لایه 2؛ سکویی برای صعود بیشتر شبکه TON!
راهکار لایه 2 مبتنی بر EVM در شبکه بلاکچینی TON قادر است کلیه اپلیکیشن‌های موجود در سایر شبکه‌های سازگار با EVM را در این شبکه بلاکچینی به اجرا در آورد. از طرفی با استفاده از راهکار لایه 2 در بلاکچین تون، دارایی‌های موجود در این شبکه بلاکچینی نظیر نات کوین که در سایر شبکه‌ها در دسترس نیستند نیز در دسترس‌تر قرار بگیرند.
در یک کلام، راهکار لایه 2 در بلاکچین تون می‌تواند فرصت‌های کم‌نظیری را برای کلیه فعالان حوزه دیفای ایجاد کند. نظر شما درباره استفاده از راهکار لایه 2 در بلاکچین تون چیست؟ آیا شبکه TON واقعاً به چنین راهکاری نیاز دارد؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
