گزارشی تازه از بانک تسویهحسابهای بینالمللی (BIS) بار دیگر بازار استیبلکوینها را به چالش کشیده است. در این گزارش تأکید شده که استیبلکوینها سه معیار کلیدی «پول خوب» یعنی یکپارچگی (singleness)، کششپذیری (elasticity) و سلامت یا همان شفافیت (integrity) را بهدرستی برآورده نمیکنند. اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند این قضاوت بیش از آنکه واقعبینانه باشد، یادآور نگاه سنتی بانکها به پدیدههای نوین مالی است.
آیا استیبلکوینها واقعاً «یکپارچه» نیستند؟
منتقدان میگویند استیبلکوینها همیشه دقیقاً برابر با یک دلار معامله نمیشوند. اما نمونههای بانکی هم دستکمی ندارند؛ کافی است بحران بانک سیلیکونولی را بهیاد بیاوریم که سپردهگذاران برای نقد کردن داراییهای خود مجبور به فروش با تخفیف شدند. با این حال، USDT و USDC حتی در زمان تعطیلی بانکها همچنان ۱:۱ قابل معامله بودند؛ موضوعی که نشان میدهد یکپارچگی در عمل نسبی است، چه در بانک و چه در کریپتو.
کششپذیری یا انعطافپذیری؛ تفاوت مدل بانک و بلاکچین
BIS معتقد است چون صدور استیبلکوینها تنها در مقابل وجه نقد انجام میشود، این بازار انعطاف کافی ندارد. اما تفاوت اصلی در سرعت تسویه است؛ در حالیکه بانکها با تأخیرهای یکروزه نقدینگی کاذب ایجاد میکنند، استیبلکوینها بهصورت فوری روی بلاکچین تسویه میشوند. افزون بر آن، مکانیزمهایی مثل فلشلونها نشان میدهد انعطافپذیری حتی میتواند بهصورت کدنویسی در سیستمهای غیرمتمرکز تعبیه شود.
شفافیت؛ نقطه ضعف یا برگ برنده؟
در موضوع مبارزه با پولشویی، بانکها سابقهای چنددهساله دارند؛ اما طبق برآورد سازمان ملل، کمتر از ۱٪ از جرایم مالی در سیستم بانکی واقعاً شناسایی میشود. در مقابل، تراکنشهای بلاکچینی شفافاند و همین موضوع امکان رهگیری و حتی بازگردانی بخشی از داراییهای سرقتشده را فراهم میکند؛ مزیتی که بانکها هرگز نداشتهاند.
جمعبندی
استیبلکوینها هنوز به بلوغ کامل نرسیدهاند و پیشبینیها هم محتاطتر شده است؛ بهطور مثال، جیپی مورگان ارزش بازار آنها را تا سال ۲۰۲۸ حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد میکند؛ یعنی نصف پیشبینیهای سال گذشته. اما کنار گذاشتن استیبلکوینها بهخاطر سه معیار BIS شاید بیشتر شبیه مقاومت در برابر تغییر باشد. آینده پول الزاماً شبیه بانکها نخواهد بود؛ بلکه سیستمی است که واقعاً بهدرد کاربران بخورد.
جدول دادههای کلیدی
| شاخص | مقدار / پیشبینی |
|---|---|
| ارزش بازار فعلی استیبلکوینها | حدود ۱۵۰ میلیارد دلار |
| پیشبینی جیپی مورگان (۲۰۲۸) | ۵۰۰ میلیارد دلار |
| درصد جرایم شناساییشده در بانکها | کمتر از ۱٪ |
| تعداد استیبلکوینهای اصلی بازار | ۲ (USDT و USDC) |
