ضرر ناپایدار چیست؟

وجود مفهومی به نام ضرر ناپایدار (Impermanent loss) برخی از سرمایه گذارانی که با امور مالی غیرمتمرکز (Defi) برخورد دارند را نگران کرده است. در حقیقت راه‌های گوناگونی برای کسب درآمد از متاورس و دنیای رمزارزهای دیجیتال وجود دارد که سرمایه گذاری در استخر نقدینگی یا ییلد فارمینگ به عنوان یکی از روش‌های کم ریسک در مقایسه با ترید شناخته می‌شود. ضرر یا زیان ناپایدار هنگامی اتفاق می‌افتد که قیمت ارز دیجیتال خریداری شده توسط شما در مقایسه با زمانی که آن‌ها را در یک استخر نقدینگی سرمایه گذاری کرده‌اید، تغییر کند. هرچه این تغییر بزرگ‌تر باشد، ضرر حاصل شده نیز بیشتر می‌شود. اگر در دنیای پرنوسانات ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنید، باید به خوبی با این مفهوم آشنا باشید و راه‌های جلوگیری و نحوه تامین این ضرر را بدانید. در این مطلب از وبلاگ کیف پول من، ابتدا با مفهوم ضرر ناپایدار به خوبی آشنا شده و سپس نحوه محاسبه، نحوه تخمین و راه‌های جلوگیری از این ضرر را بررسی می‌کنیم. در ادامه همراه ما باشید.

آشنایی با ضرر ناپایدار (Impermanent loss)

در بازار ارزهای دیجیتال هیچ چیزی ثابت نیست و به دلیل نوسانات زیاد، قیمت‌ها مدام در حال تغییر هستند که ضرر هم بخشی از این پستی و بلندی بازار است. ممکن است کاربران فعال در این بازار، ارز دیجیتال را با قیمت خاصی خریداری کنند و امکان دارد بعد از گذشت مدت زمانی، قیمت ارز به‌طوری تغییر کند که این کاربران دچار ضرر شوند. به این مورد ضرر ناپایدار (Impermanent loss) می‌گویند. هرچقدر این تغییر قیمت بیشتر باشد، سرمایه گذاران نیز ضرر بیشتری را متحمل می‌شوند. به بیانی تخصصی، هنگامی که سرمایه گذاران سرمایه خود را وارد استخر نقدینگی می‌کنند، امکان مواجهه با ضرر ناپایدار پدید می‌آید؛ به همین دلیل باید به استاپ لاس یا حد ضرر توجه داشته باشند. به این ترتیب هنگامی که نوبت به برداشت دارایی‌ها می‌شود، سرمایه گذاران می‌بینند که مبلغ زیادی وارد استخر نقدینگی کرده‌اند؛ اما حالا مقدار کمتری از سرمایه وارد شده خود را برداشت می‌کنند.

ضرر ناپایدار چگونه به وجود می‌آید؟

تفاوت قیمت میان ارزش توکن‌های استخر نقدینگی و ارز واقعی توکن باعث ایجاد ضرر ناپایدار می‌شود. به عنوان مثال فرض کنید فردی 1 اتریوم (ETH) و 100 کوین دای (DAI) را در استخر نقدینگی سپرده گذاری می‌کند. در این بازار ساز خودکار خاص، جفت ارز سپرده گذاری شده باید ارزش یکسانی داشته باشد؛ بنابراین در این زمان قیمت هر واحد اتریوم معادل 100 توکن دای است. به عبارتی سپرده این فرد با در نظر گرفتن 1 اتریوم و 100 کوپن دای، 200 دلار ارزش دلاری دارد. در حالت کلی 10 اتریوم و 1000 دای در این استخر خاص وجود دارد که این فرد 10 درصد از سهم استخر را به خود اختصاص داده و مجموع استخر 10000 دلار است.

اگر فرض کنیم ارزش هر اتریوم تا 400 دای افزایش پیدا کند، معامله‌گران آربیتراژ افزودن دای به استخر را آغاز کرده و اتریوم را از آن برداشت می‌کنند. اگر ارزش هر اتریوم 400 دای باشد، نسبت میان مقدار اتریوم و مقدار دای موجود در استخر تغییر کرده و در قیمت جدید با کمک گرفتن از تریدرهای آربیتراژ، 5 اتریوم و 2000 دای در استخر موجود می‌شود. اگر این فرد قصد برداشت سرمایه خود از استخر را داشته باشد، می‌تواند 0.5 اتریوم و 200 دای (معادل 400 دلار) برداشت کند و سود خوبی به دست آورد. اگر این فرد همان 1 اتریوم و 100 دای خود را هولد می‌کرد ارزش دولاری این توکن‌ها اکنون به 500 دلار رسیده بود؛ اما ضرر ناپایدار باعث می‌شود که ارزش دارایی او 400 دلار باشد. این موضوع نشان می‌دهد که دارایی‌های این فرد با هودل کردن ارزش بیشتری داشت تا با سپرده گذاری در استخر نقدینگی!

نحوه تخمین ضرر ناپایدار

اگر ضرر ناپایدار اتفاق بیوفتد، تغییری در دارایی‌ها به وجود می‌آید که می‌توان با روش زیر مقدار آن را به راحتی محاسبه کرد. البته باید درنظر گرفت که در این محاسبات کارمزدهای ناشی از انجام معاملات حساب نشده است.

•    اگر تغییر 1.25 برابری قیمت باشد در آن صورت 0.6 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 1.5 برابری قیمت باشد در آن صورت 2 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 1.75 برابری قیمت باشد در آن صورت 3.8 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 2 برابری قیمت باشد در آن صورت 5.7 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 3 برابری قیمت باشد در آن صورت 13.4 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 4 برابری قیمت باشد در آن صورت 20.0 درصد ضرر خواهید کرد.
•    اگر تغییر 5 برابری قیمت باشد در آن صورت 25.5 درصد ضرر خواهید کرد.

ریسک ارائه نقدینگی به بازارساز خودکار

ضرر ناپایدار چیز بسیار عجیب و بزرگی نیست و این زیان بیشتر اوقات با درآمد حاصل از کارمزدها جبران می‌شود. سرمایه گذاران هنگام واریز به بازارسازهای خودکار باید بسیار دقت کنند؛ چراکه بعضی از استخرها بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند. هرچه دارایی‌های استخر بی‌ثبات‌تر باشند، احتمال در معرض تجربه ضرر ناپایدار قرار بگیرد، افزایش می‌یابد. توصیه می‌شود سرمایه گذاران برای بازدهی بهتر همراه با تخمین ریسک احتمالی، با مبلغ کم سپرده گذاری خود را آغاز کنند. همچنین بهتر است از بازارهایی خودکاری استفاده کنند که امتحان خود را پس داده‌اند.

مطلب پیشنهادی: آموزش ترید ارز دیجیتال با هوش مصنوعی

راه‌های جلوگیری از ضرر ناپایدار

 برای بازاری که نوسانات زیادی دارد، وقوع ضرر ناپایدار یک پدیده عادی است. سرمایه گذارانی که قصد فعالیت در این بازار را دارند، علاوه بر یادگیری اصول Defi، می‌توانند با رعایت چندین راه دیگر به‌طور قابل توجهی از وقوع ضرر ناپایدار جلوگیری کند. این موارد شامل موارد زیر می‌شود:

استفاده از کارمزد معاملات

برای ضرر ناپایدار، اطمینان از از لحاظ شدن درصد مشخصی از کارمزد معاملات در نقدینگی مهم است. به هزینه‌ای که از معامله‌گران تجهیز کننده استخر نقدینگی دریافت می‌شود، کارمزد معاملات می‌گویند که پس از دریافت آن از معامله‌‌گران، درصد مشخصی از کارمزدها برای مدیریت بهتر در اختیار تامین کنندگان نقدینگی قرار می‌گیرد. در بیشتر مواقع استفاده از این مقدار برای مقابله با هرگونه ضرر ناپایدار کافی است.

حفظ نوسانات پایین

با انتخاب یک جفت ارز پایه با قیمت مبادله‌ای همراه با نوسان کمتر، می‌توان از وقوع ضرر ناپایدار جلوگیری کرد؛ با این حال باید اطمینان حاصل کرد که این جفت رمزارزهای پایه، قیمت یکسانی داشته باشند. اگر نوسانات قیمت یک ارز وجود نداشته باشد، می‌توان تا حد زیادی از ضرر ناپایدار جلوگیری کرد. DAI و USDT نمونه‌ای از جفت ارزهای دیجیتال با ماهیت نوسان کمتر هستند.

آیا ضرر ناپایدار واقعا نوعی زیان مخرب است؟

نمی‌توان جواب دقیقی به این سوال داد اما از لحاظ فنی، اگر ضرر ناپایدار رخ دهد، امکان دارد بازدهی خالص سپرده گذاران به دلیل سودهای حاصل از پاداش‌های توکن نقدینگی و کارمزد تراکنش‌ها، مثبت باشد. به عبارتی دیگر منظور از ضرر در اینجا، سودی است که سپرده گذاران می‌توانستند از افزایش قیمت ارزها با هولد کردن ارز دیجیتال به دست بیاورند. اگر دقیقا نمی‌دانید که روند بازار از چه قرار است و یا اگر دید روشنی به بازار ندارید، احتمال وقوع ضرر ناپایدار افزایش می‌یابد. توصیه می‌کنیم کار خود را در استخرهای لیکوئیدیتی با دارایی‌های اندک آغاز کنید و استراتژی‌های معاملاتی را در نظر بگیرید. اینکه متحمل ضرر ناپایدار شوید یا نه کاملا به دقت شما در ماینینگ لیکوئیدیتی دارد. خوب است بدانید که احتمال وقوع زیان ناپایدار در بازارهایی با نوسانات پایین، بسیار کم است. در این مطلب از وبلاگ کیف پول من با مفهوم ضرر یا زیان ناپایدار آشنا شده و نحوه محاسبه، نحوه تخمین و راه‌های جلوگیری از این ضرر را بررسی کردیم. می‌توانید سوالات خود در این زمینه را در بخش نظرات با کارشناسان ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهند.

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید