تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای

امروزه که سرمایه‌گذاری روی رمزارزها به یکی از منابع کسب سودهای نجومی تبدیل شده، آشنایی با نحوه عملکرد شبکه بلاکچین به عنوان بستری که تراکنش‌ها در آن انجام گرفته و به ثبت می‌رسند ضروری به نظر می‌رسد. مطمئنا خرید بیت کوین یا خرید اتریوم زمانی می‌تواند به قله خود نزدیک شود که آگاهی جمعی نسبت به نحوه عملکرد شبکه‌های بلاکچینی و به ویژه انواع تراکنش‌های انجام یافته در این شبکه‌های غیرمتمرکز افزایش یابد.
در واقع تریدرها همواره به دنبال روشی برای کاهش کارمزدهای پرداختی خود هستند و مقایسه تراکنش های درون زنجیره ای  و برون زنجیره ای نقش کلیدی در این ارتباط ایفا می‌نماید؛ چراکه میزان هزینه‌های دریافتی از سوی شبکه در دو نوع تراکنش یاد شده متفاوت بوده و این مورد تنها تفاوت تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای که گاها در مقالات از آن‌ها تحت عنوان تراکنش‌های آنچین و آفچین یاد می‌شود، نیست.
با توجه به اهمیت آشنایی با تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای این مقاله از بلاگ کیف پول من را به بررسی جامع این مفاهیم اختصاص داده‌ایم و اگر شما هم در این زمینه سوالاتی ذهنتان را به خود مشغول ساخته، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را به بیان ساده دریافت کنید.

آشنایی با تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای

با توجه به تفاوت های موجود میان تراکنش های درون زنجیره ای (On-Chain) و برون زنجیره ای (Off-Chain) ضرورت دارد که هر یک از این انواع تراکنش‌ها را به طور جداگانه مورد بررسی قرار دهیم:

منظور از تراکنش های درون زنجیره ای چیست؟

منظور از تراکنش های درون زنجیره ای که در مقالات آموزشی از آن‌ها تحت عنوان تراکنش‌های آنچین نیز یاد می‌شود، تراکنش‌هایی است که در درون خود بلاکچین انجام گرفته و در اصل کلیه تراکنش‌های معمولی بلاکچین که روزانه تریدرها و نودها با آن‌ها سروکار دارند، در دسته تراکنش های درون زنجیره ای جای می‌گیرند. با انجام این نوع خاص از تراکنش‌های کریپتویی، کل یک شبکه بلاکچینی تحت تاثیر قرار گرفته و به‌روزرسانی می‌گردد. در واقع برای تکمیل تراکنش درون زنجیره‌ای باید تعداد معینی از استخراج کنندگان بلاک‌ها یا همان ماینرها (Miners) درستی انجام تراکنش و صحت اطلاعات مندرج در آن را تائید نمایند. مدت زمان لازم برای تائید یک تراکنش درون زنجیره‌ای به میزان ازدحام و ترافیک شبکه بستگی دارد و در صورتی که ازدحام تراکنش‌ها در شبکه زیاد باشد، ممکن است تراکنش مورد نظر مدتی در صف تائید تراکنش منتظر بماند.
البته گاهی کاربران به منظور ارتقا سرعت تائید تراکنش خود و پیشی گرفتن از مابقی تراکنش‌های موجود در صف تائید، کارمزد بیشتری را پرداخت می‌کنند. ناگفته نماند که برای تائید تراکنش‌های درون زنجیره‌ای و آنچین لازم است حداقل 51 درصد از کاربران فعال در اعتبارسنجی بلاک‌ها، درستی آن را تائید نمایند و صرفا در چنین حالتی است که دفتر کل شبکه (Ledger) به‌روزرسانی می‌گردد. با چنین توضیحی روشن می‌شود که در تراکنش های آنچین کلیه کارها در درون خود شبکه بلاکچین صورت می‌گیرد و این دقیقا همان نکته‌ای است که به هنگام مقایسه تراکنش های درون زنجیره ای  و برون زنجیره ای  باید به آن توجه نمود.

مزایا و معایب تراکنش های درون زنجیره ای

مسلما بررسی نقاط قوت و ضعف هر ماهیتی در دستیابی به درک صحیح‌تر از آن ماهیت تاثیر چشمگیری دارد و آشنایی با تراکنش‌های درون زنجیره‌ای نیز از این قاعده مستثنی نیست. روند سنتی انجام و تائید تراکنش‌های درون زنجیره‌ای سبب شده این تراکنش‌ها به لحاظ امنیت و شفافیت در سطح خوبی قرار بگیرند و به همین علت هیچ فردی توان تحریف و تغییر اطلاعات تراکنش‌های یاد شده را نخواهد داشت.
به لحاظ تئوریک، عموما در این شیوه نیز تراکنش‌ها باید بی‌درنگ و سریع انجام بگیرند؛ اما در بررسی تراکنش های درون زنجیره ای ثابت شده که ممکن است تائید چنین تراکنش‌هایی مدت زمان زیادی به طول انجامد. در بررسی این نوع تراکنش‌ها از آنجایی که نودها و گره‌های حاضر در شبکه منطبق با مکانیسم و الگوریتم اجماع خاصی همچون الگوریتم اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) تراکنش‌های درون زنجیره‌ای را تائید می‌کنند، سرعت کاهش پیدا می‌کند و این مسئله تاثیر منفی بر مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاکچینی داشته است. با کاهش سرعت تائید تراکنش‌ها ازدحام و صف تراکنش‌های در انتظار تائید به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند که چنین امری مسلما نتیجه‌ای جز افزایش قابل توجه میزان کارمزد پرداختی از سوی کاربران نخواهد داشت.

منظور از تراکنش های برون زنجیره ای چیست؟

پس از معرفی تراکنش‌های درون زنجیره‌ای، نوبت به تراکنش های برون زنجیره ای که به آن تراکنش‌های Off-Chain نیز گفته می‌شود می‌رسد. در این نوع تراکنش‌های رمزارزی، همان طور که از نام آن پیداست، تراکنش‌ها در خارج از شبکه بلاک چین مورد پردازش قرار می‌گیرند و در اصل شخص ثالثی را درگیر ماجرای پردازش تراکنش‌ها می‌کنند که این فرد نقش ضامن را ایفا می‌کند. به بیان ساده، طرفین معامله در خارج از شبکه بلاک چین، قراردادی را میان خود منعقد می‌کنند که این قرارداد به منظور تسهیل اجرای توافق به شخص ثالثی گره می‌خورد و این شخص ثالث است که شرایط و ضوابط قرارداد یاد شده را تعیین می‌نماید. تراکنش‌های برون زنجیره ای هنگامی بر روی شبکه بلاکچین به ثبت می‌رسند که کلیه شرایط موجود در قرارداد اجرا و برآورده شوند.
منظور از شخص ثالث در این توضیح همان راه‌حل لایه 2 است که با هدف انجام مستقل معاملات طراحی شده و موجب کاهش حجم تراکنش‌ها بر روی شبکه‌های بلاکچینی می‌گردد. تراکنش های برون زنجیره ای را می‌توان با انجام چندین روش مختلف انجام داد که این شیوه‌ها به شرح زیر هستند:

• طرفین معامله می‌توانند کلیدهای خصوصی که دارای مقدار معینی ارز دیجیتال است با یکدیگر تبادل نمایند. بدین ترتیب رمزارزها هرگز از کیف پول خارج نشده و صرفا به یک مالک جدید در خارج از بلاکچین منتقل می‌گردند که این نوع تراکنش های برون زنجیره ای را می‌توان ساده‌ترین شیوه موجود به شمار آورد.
• حالت دیگر تراکنش‌های خارج از زنجیره به حضور یک شخص ثالث به عنوان ضامن اشاره دارد که این شخص مسئولیت و ضمانت انجام تراکنش را بر عهده می‌گیرد. پردازنده‌های پرداختی به این شکل عمل می‌کنند.
• مکانیسم پرداخت کوپنی نیز از حالات دیگری است که می‌توان برای تراکنش های برون زنجیره ای متصور بود. در چنین شیوه‌ای، خریدار کوپن را در ازای توکن رمزارزی خریداری می‌نماید و سپس این کد را به طرف دیگر می‌دهد و قادر خواهد بود که بعدا آن را به ارز دیجیتال تبدیل نماید. در صورت بازخرید کد و استفاده از آن، این کد قابلیت تبدیل به همان رمزارز اولیه یا متناسب با نوع ارائه خدمات، قابلیت تبدیل به رمزارزهای دیگر را خواهد داشت.

از نمونه های پروتکل آفچین نیز می‌توان به مواردی همچون شبکه لایتنینگ (Lightening Network) و شبکه لیکوئید (Liquid Network) اشاره کرد که هر دو برای شبکه بلاکچینی بیت کوین ساخته شده‌اند و امکان انجام تراکنش‌های سریع، ارزان و محرمانه را فراهم می‌آورند.

مزایا و معایب تراکنش های برون زنجیره ای

تراکنش‌های برون زنجیره‌ای نیز همچون تراکنش‌های On-Chain دارای مزایایی هستند که آشنایی با آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. این مزایا و معایب به شرح زیر هستند:

مزایای تراکنش‌های Off-Chain

• سرعت بالای انجام تراکنش‌ها: با توجه به این که تراکنش‌های برون زنجیره‌ای نیازی به منتظر ماندن برای تائید از سوی بلاکچین ندارند، از سرعت بالاتری برخوردارند و تقریبا فوری انجام می‌گیرند.
• پرداخت هزینه کمتر: در تراکنش‌های برون زنجیره‌ای برخلاف تراکنش‌های درون زنجیره‌ای، به دلیل پخش نشدن تراکنش‌ها در شبکه بلاکچینی نیاز به پرداخت کارمزدهای مزاحم موجود در استخراج بلاک‌های جدید وجود ندارد.
• حفظ حریم خصوصی ارتقا یافته: اگر به دنبال شیوه‌ای امن برای پنهان نمودن تراکنش‌های مالی خود می‌گردید، استفاده از تراکنش‌های برون زنجیره‌ای بهترین گزینه برای شما به شمار خواهند رفت؛ چراکه این تراکنش‌ها در بلاکچین عمومی به ثبت نمی‌رسند و سطح بالاتری از حریم خصوصی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

معایب تراکنش های Off-Chain

• مشکلات مرتبط با اعتماد به چنین تراکنش‌هایی: این تراکنش‌ها برای آن دسته از افرادی مفید هستند که سطح قابل توجهی از اعتماد در میان آن‌ها وجود دارد و به بیان بهتر این تراکنش‌ها یک سیستم مبتنی بر اعتماد هستند که بلاکچین نظارتی بر روی آن‌ها ندارد؛ بنابراین اگر یکی از طرفین بخواهد ناعادلانه کارها را پیش ببرد، ممکن است مشکلاتی ایجاد گردد.
• محدودیت در مقدار وجوه: هنگامی که قصد راه‌اندازی یک تراکنش برون زنجیره ای را دارید، باید از قبل در ارتباط با مقدار کل پول تصمیم‌گیری نمائید؛ چراکه بعدها قادر نخواهید بود از این مقدار اولیه تعیینی مبلغی بیشتری را در نظر بگیرید و این عدم انعطاف‌پذیری ممکن است محدودیت‌هایی برای کاربران ایجاد نماید.
• برگشت به بلاکچین: در پایان به منظور بستن کانال و نهایی کردن تراکنش انجام یافته باید به زنجیره بلاکچین بازگردید و این بدان معناست که در عمل نمی‌توان بلاکچین را به طور کلی کنار گذاشت.

مقایسه تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای

حال که با مفاهیم تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای بیشتر آشنا شدید، نوبت به تقابل این دو تراکنش می‌رسد. تقابل موجود در میان تراکنش‌های درون زنجیره‌ای و برون زنجیره‌ای به ماهیت آن‌ها مربوط می‌شود. در ادامه به طور جزئی‌تر تراکنش‌های درون زنجیره‌ای و برون زنجیره‌ای را با یکدیگر مورد مقایسه قرار می‌دهیم:

رویت پذیری

تراکنش‌های درون زنجیره‌ای را می‌توان به یک کتاب باز تشبیه کرد که در دید همه قرار داشته و در اصل این نوع از تراکنش‌ها به صورت عمومی در بلاکچین در دسترس هستند؛ در طرف مقابل تراکنش‌های برون زنجیره‌ای قرار می‌گیرند که می‌توان آن‌ها را به یادداشت‌های مخفی ردوبدل شده در یک کلاس اشاره کرد که کلیه دانش‌آموزان به آن دسترسی ندارند. طبیعتا با توجه به این که تراکنش‌های برون زنجیره‌ای خارج از شبکه بلاکچینی انجام می‌گیرند، خصوصی‌تر بوده و حریم خصوصی کاربران را بهتر تضمین می‌کنند.

سرعت

مطمئنا اگر یک مسابقه سرعت در میان تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای برگزار شود، این تراکنش‌های برون زنجیره‌ای هستند که به مدال طلا دست پیدا می‌کنند. طبیعتا با توجه به اینکه تراکنش‌های خارج از زنجیره اجباری برای منتظر تائید بلاکچین ماندن، ندارند از سرعت بالاتری برخوردارند و مثل این است که برای رسیدن به مقصد از یک راه میانبر استفاده کنید. در طرف مقابل نیز تراکنش‌های درون زنجیره‌ای قرار می‌گیرند که به دلیل پیروی از قوانین ترافیکی و نیازمند دریافت تائیدیه بودن از سوی شبکه بلاکچینی، دارای سرعت پایینی هستند.

هزینه

از آنجایی که تراکنش‌های برون زنجیره‌ای نقشی در در برگرفتن کل یک شبکه بلاکچینی ندارند، دارای کارمزدهای کمتری هستند؛ اما تراکنش‌های درون زنجیره‌ای به دلیل در برگرفتن کارمزدهای استخراجی هزینه‌های اضافه‌تری را بر روی دست تریدرها و سرمایه‌گذاران می‌گذارند. هنگامی که ازدحام در شبکه بیشتر باشد و ترافیک صف پردازش تراکنش‌ها روند صعودی به خود بگیرد، به تناسب آن کارمزد دریافتی برای پردازش تراکنش‌های درون زنجیره‌ای نیز افزایش پیدا می‌کند.

اعتماد

هنگامی که به تراکنش‌های درون زنجیره‌ای نگاه می‌کنیم مثل این است که به یک داور در بازی ورزشی نگاه کرده‌ایم! این نوع تراکنش‌ها نیازی به اعتماد ندارند و اصطلاحا «Trustless» هستند، به این معنا که طرفین نیازی به اعتماد به طرف مقابل ندارند و همه چیز تحت کنترل و نظارت شبکه بلاکچین قرار دارد. این در حالیست که تراکنش‌های برون زنجیره‌ای بیشتر به توافق‌های شفاهی (Handshake deal) شباهت دارند، به این معنا که برای انجام چنین تراکنش‌هایی نیاز به سطحی از اعتماد میان طرفین وجود دارد؛ چراکه این تراکنش‌ها خارج از دید شبکه‌های بلاکچینی اتفاق می‌افتند.

تراکنش های درون زنجیره ای یا برون زنجیره ای؟ کدام یک اولویت دارند؟

همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، هر یک از تراکنش های درون زنجیره ای و برون زنجیره ای دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و هر فرد متناسب با استراتژی‌های معاملاتی خود مختار است که یکی از این دو نوع تراکنش را انتخاب نماید. به طور کلی هر یک از تراکنش‌های یاد شده، نقش کلیدی در دنیای در حال تکامل شبکه‌های بلاکچینی ایفا می‌نمایند. تراکنش‌های درون زنجیره‌ای به دلیل آن که در درون شبکه‌های بلاکچینی انجام می‌گیرند دارای امنیت، شفافیت و البته هزینه بالایی هستند و در طرف دیگر تراکنش‌های برون زنجیره‌ای به دلیل آن که خارج از شبکه بلاکچینی انجام می‌گیرند دارای سرعت بالاتر و هزینه کمتری هستند. عموما باید میان طرفینی انجام شوند که سطح خوبی از اعتماد میان آن‌ها وجود دارد؛ چراکه این تراکنش‌ها خارج از دید شبکه‌های بلاکچینی انجام می‌گیرند. اگر به دنبال درک عمیق‌تری از نحوه عملکرد شبکه‌های بلاکچینی هستید، توصیه ما به شما این است که مطالعه سایر مقالات موجود در بلاگ کیف پول من را از دست ندهید.

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید