مدتی است که تب فعالیت در بازار رمزارزها بالا گرفته و بسیاری از کاربران با اهداف مختلفی همچون کسب سود، حفظ ارزش سرمایه نقدی خود و مواردی از این دست وارد این بازار مالی نوظهور شده‌اند؛ اما سوال این است که آیا تا به حال به ماهیت این ارزهای دیجیتالی توجه کرده‌اید؟ رمزارز، پول است یا دارایی؟! در پاسخ به سوال یاد شده باید به تعریف ارزهای دیجیتالی رجوع کرد. رمزارز پولی بوده که با کمک الگوریتم‌های رمزنگاری میان کاربران مبادله می‌شود.
در ظاهر باید رمزارز را نوعی پول در نظر بگیرم؛ اما پولی که هیچ دولتی در پشت آن قرار ندارد! جمله اخیر شاید کمی موجب تردید کاربران در پول به حساب آمدن ارزهای دیجیتالی شود. به همین علت ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من به دنبال بررسی جامع پاسخ این سوال هستیم که رمزارز، پول است یا دارایی؟! پس با ما همراه باشید.
بررسی ماهیت رمزارزها
ریشه اصلی طرح این سوال که «رمزارز، پول است یا دارایی؟» را باید در این واقعیت جستجو کرد که نهادهای دولتی برداشت متفاوتی از رمزارزها دارند. شاید تعجب کنید اگر بدانید که IRS، SEC و CFTC، هر یک برداشت متفاوتی از ماهیت یک ارز دیجیتال دارند و هر یک به رمزارزها با دید دارایی، اوراق بهادار و حتی کالا نگاه می‌کنند! نحوه طبقه‌بندی رمزارزها مطمئناً تأثیر مستقیمی بر مالیات و قانون‌گذاری پیرامون آن‌ها خواهد داشت و به همین علت، پاسخ به این سوال که رمزارز، پول است یا دارایی؟ صرفاً جنبه تئوری ندارد.
در ادامه دیدگاه هر یک از نهادها را بررسی و به چالش می‌کشیم:
آیا رمزارز نوعی دارایی است؟
نظریه دارایی بودن رمزارزها دیدگاهی بوده که از سوی IRS مطرح شده است. این نهاد زیرمجموعه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده بوده که مسئولیت جمع‌آوری مالیات را در حکومت فدرال آمریکا برعهده گرفته است، کلیه ارزهای دیجیتال از جمله رمزارزها، توکن‌های غیرمثلی (NFT) و استیبل کوین‌ها را با اهداف مالیاتی به عنوان یک دارایی طبقه‌بندی کرده است.
این تصور مخالف با نظر آن دسته از افرادی است که به نظر آن‌ها، ارزهای دیجیتال نوعی پول هستند. از نظر این سازمان مالیاتی، رمزارزها دارایی‌هایی بسیار شبیه به املاک و سهام‌ها هستند. با چنین دیدگاهی، هر کاربر به هنگام فروش و خرید ارز دیجیتال به طور بالقوه یک رویداد مشمول مالیات ایجاد می‌کند!
مالیات بر رمزارز چگونه محاسبه می‌شود؟!
نهاد موسوم به IRS از تریدرهای آمریکایی می‌خواهد که درآمد خود هنگام دریافت ارز دیجیتال را گزارش کنند. در این گزارش فرقی میان رمزارزهای به دست آمده از طریق استخراج، استیکینگ یا حتی شیوه پرداخت برای ارائه خدمات وجود ندارد. از طرفی در صورتی که رمزارز خود را با قیمتی بیشتر از مبلغی که در ابتدا پرداخت کرده‌اید، به فروش برسانید، برای این سود مالیات در نظر گرفته خواهد شد.
به عنوان مثال در صورتی که بیت کوین را با قیمت 100 هزار دلار خریداری کرده باشید و سپس آن را با قیمت 110 هزار دلار به فروش برسانید، سود 10 هزار دلاری شما از این معامله مشمول مالیات خواهد شد.
آیا ارزهای دیجیتال نوعی اوراق بهادار هستند؟
به نظر کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) برخی از رمزارزها اوراق بهادار و برخی دیگر دارایی هستند. در واقع SEC دیدگاه ترکیبی را انتخاب کرده و به نظر مقامات این سازمان همه رمزارزها را نباید با یک دید مورد بررسی قرار داد. این مقامات معتقدند که بسیاری از رمزارزها (به ویژه آن‌هایی که در عرضه اولیه (ICO) دخیل هستند) باید به عنوان اوراق بهادار طبقه‌بندی شوند.
علت این موضوع را باید در این نکته جستجو کرد که ICOها غالباً به پروژه‌ها اجازه می‌دهند تا در ازای عرضه توکن، سرمایه مورد نیاز خود را جذب کنند که بسیار شبیه به نحوه انتشار سهام شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران است. SEC از چیزی به نام تست Howey برای تعیین این که یک رمزارز دارایی یا اوراق بهادار است، استفاده می‌کند.
براساس این تست با آیتم‌هایی مثل سرمایه‌گذاری پول، سرمایه‌گذاری در یک شرکت و انتظار سود از تلاش دیگران مواجه هستیم که بسیاری از ICOها از این تست سربلند بیرون آمده و باید از الزامات مربوط به ثبت و گزارش دقیق مثل سهام و اوراق قرضه پیروی کنند. با این حال استفاده از تست یاد شده برای پروژه‌های غیرمتمرکز مشکل بوده و با پیشرفت کریپتو، بسیاری از رمزارزها در منطقه خاکستری وارد می‌شوند که امکان طبقه‌بندی آن‌ها با چنین استدلالی وجود ندارد.
آیا ارزهای دیجیتال نوعی کالا هستند؟
در پاسخ به سوال رمزارز، پول است یا دارایی؟ نظریه سومی از سوی کمیسیون معاملاتی معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) پیرامون کالا بودن ارزهای دیجیتال مطرح شده است. از نظر کمیسیون معاملات آتی کالا، کلیه رمزارزها را باید در دسته کالاهایی همچون نفت، طلا و مواردی از این دست جای داد. هرچند که CFTC مستقیماً مسئولیت قانون‌گذاری درباره خرید و فروش ارز دیجیتال را ندارد؛ اما صلاحیت قضائی آن بر روی مشتقاتی نظیر قراردادهای فیوچرز است.
در نتیجه، زمانی که کمپانی‌ها شروع به راه‌اندازی قراردادهای آتی بیت کوین کردند، CFTC نیز درگیر ماجرای ماهیت رمزارزها شد. CFTC اطمینان حاصل می‌کند که این محصولات مطابق با مقررات هستند. البته CFTC علاوه بر تنظیم قراردادهای آتی و مشتقات، زمانی که در حوزه کریپتو با کلاهبرداری مواجه باشیم یا در مواقعی که صرافی‌های رمزارزی از رویه‌های مناسب پیروی نمی‌کنند، حرف برای گفتن دارد.
با چنین توضیحاتی مشخص می‌شود که هرچند سه نهاد IRS، SEC و CFTC تفاوت‌هایی در دیدگاه دارند؛ اما همگی آن‌ها در پول نبودن ارز دیجیتال به اجماع رسیده‌اند!
دیدگاه اتحادیه اروپا درباره ماهیت رمزارزها
در حالی که رگولاتورهای آمریکایی در تلاش براس کشف نحوه طبقه‌بندی رمزارزها هستند، اتحادیه اروپا با تصویب قانون بازارهای رمزارزی (MiCA)، رویکرد جامع‌تری را اتخاذ کرده است. این قانون چارچوب واضحی برای پلتفرم‌های معاملاتی ارز دیجیتال، تریدرها و صادرکنندگان استیبل کوین وضع کرده است. هدف از تصویب این قانون، افزایش شفافیت و محافظت از مصرف‌کنندگان در نظر گرفته شده است.
زمانی که از لفظ «مصرف‌کننده» استفاده می‌شود در طرف دیگر ماجرا کالا یا خدمات جای می‌گیرد و به نظر می‌رسد، مقامات اتحادیه اروپا نیز در پاسخ به این سوال که رمزارز، پول است یا دارایی؟ به سمت دارایی بودن ارزهای دیجیتالی حرکت کرده‌اند.
دیدگاه پول بودن ماهیت رمزارزها
هرچند که اتحادیه اروپا و نهادهای نظارتی آمریکایی در مواجهه با رمزارزها عمدتاً دیدگاه دارایی بودن را ترجیح داده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد که باید نگاهی عمیق‌تر به ارزهای دیجیتال داشت. اولاً در نام‌گذاری آن از کلمه «ارز» استفاده شده که یادآور ارزهای فیاتی همچون دلار، یورو، پوند و غیره است. ثانیاً یک ارز دیجیتال دارای 2 ویژگی کلیدی است که در ارزهای فیات نیز با آن‌ها مواجهیم، این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:
- وسیله‌ای برای مبادله هستند (دارنده بیت کوین، اتر، تتر و غیره می‌تواند از این رمزارزها برای خرید کالا یا دریافت خدمات استفاده کند).
- وسیله‌ای برای حفظ ارزش هستند.
در واقع به نظر طرفداران پول بودن رمزارزها، ارزهای دیجیتالی ادامه سیر تکامل پول در تاریخ هستند و همان طور که از دوران اسکناس کاغدی به کارت اعتباری و سپس پول الکترونیک گذر کردیم، حالا ارز دیجیتال را نیز باید نوعی پول تلقی کرد. این حالت جدید از پول مزایایی همچون امنیت بالا، جعل نشدن، سرعت بالای انجام تراکنش‌های بین‌المللی و مواردی از این دست را در بطن خود جای داده‌اند و در بررسی آن‌ها نباید به دایره قانون‌گذاری‌ها و مالیات‌ها محدود شد.
رمزارز، پول یا دارایی؛ مسئله این است!
هرچند که در بازه زمانی 2021 تا 2025 با تحولات خوبی در دنیای کریپتو مواجه بودیم و دیگر همچون روزهای اولیه ظهور این بازار مالی، بسیاری از کشورها در برابر استفاده از آن گارد بالایی ندارند؛ اما همچنان ماهیت ارزهای دیجیتالی موضوعی مورد بحث در میان جوامع مختلف است. بخش غالب دولت‌ها در مواجهه با ماهیت ارز دیجیتال آن را نوعی دارایی و کالای دیجیتال در نظر گرفته‌اند که معاملات آن مشمول مالیات است.
هرچند که به نظر کارشناسان ارز دیجیتال کلیه خصوصیات کاربردی ارز فیات نظیر وسیله مبادله بودن را داراست و در نظر گرفتن آن به عنوان نوعی کالا صحیح نیست. حال شما بگویید که به نظر شما رمزارز، پول است یا دارایی؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
