الگوی جهش گربه مرده در تحلیل تکنیکال

در دنیای بازارهای مالی، یکی از مفاهیم جذاب و گاهاً گمراه‌کننده، الگوی "جهش گربه مرده" است. شاید این نام در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما دقیقاً همان چیزی است که اتفاق می‌افتد: حتی گربه‌ای که مرده است، اگر از ارتفاع کافی بیفتد، می‌تواند به‌طور موقت جهشی از زمین داشته باشد، هرچند زندگی در آن باقی نمانده است. به‌طور مشابه، در بازارهای مالی نیز دارایی‌هایی که روند نزولی شدیدی را تجربه کرده‌اند، ممکن است پس از افت قیمتی، برای مدت کوتاهی افزایش داشته باشند؛ اما این افزایش موقت است و معمولاً به معنای بازگشت واقعی بازار نیست. این الگو برای معامله‌گران ماهر ابزاری برای تحلیل رفتار بازار است، اما ممکن است به‌راحتی سرمایه‌گذاران را به اشتباه بیندازد. در ادامه این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی دقیق‌تر این الگو و چگونگی تشخیص آن در نمودارهای مالی خواهیم پرداخت.

الگوی جهش گربه مرده در تحلیل تکنیکال چیست؟

الگوی جهش گربه مرده (Dead Cat Bounce) یکی از پدیده‌های جذاب در تحلیل تکنیکال است که در شرایط خاص بازارهای مالی، به‌ویژه در روندهای نزولی، مشاهده می‌شود. این الگو به این شکل رخ می‌دهد که پس از یک کاهش شدید قیمت، دارایی برای مدتی کوتاه با یک جهش موقتی (افزایش دروغین) مواجه می‌شود. در این زمان، بسیاری از معامله‌گران به اشتباه تصور می‌کنند که روند نزولی به پایان رسیده و بازار در حال تغییر به یک روند صعودی است، اما این افزایش به سرعت خاتمه می‌یابد و قیمت‌ها دوباره کاهش می‌یابند.
الگوی جهش گربه مرده در تحلیل تکنیکال، به دو مرحله‌ی کلیدی تقسیم می‌شود: نزول ابتدایی و افزایش ناگهانی.

نزول ابتدایی (Downtrend)

این مرحله از الگو با یک کاهش مداوم در قیمت دارایی آغاز می‌شود و اغلب پس از یک دوره صعودی شکل می‌گیرد. در این بخش:

شروع نزول: نزول ابتدایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت دارایی پس از رسیدن به نقطه قله‌ای (که نشان‌دهنده پایان یک روند صعودی است) به سرعت کاهش می‌یابد.

ایجاد نقاط پایینی: در طول این کاهش، دارایی به طور پیوسته نقاط کف جدیدی ایجاد می‌کند که نشان‌دهنده ضعف تقاضا و ادامه روند نزولی است.
این مرحله معمولاً اولین نشانه‌ی شروع الگوی جهش گربه مرده است. سرمایه‌گذاران باید در این مرحله از ورود به بازار پرهیز کنند، چرا که ممکن است فریب یک صعود موقتی را بخورند.

افزایش ناگهانی (Bounce)

افزایش ناگهانی، دومین بخش مهم از الگوی جهش گربه مرده است. این صعود موقت، پس از کاهش شدید در قیمت رخ می‌دهد و معمولاً معامله‌گران تازه‌کار را به اشتباه می‌اندازد:

شروع افزایش: در این بخش، قیمت به طور ناگهانی افزایش می‌یابد که می‌تواند نشان‌دهنده یک بهبود کاذب باشد. این صعود اغلب به همراه افزایش حجم معاملات اتفاق می‌افتد و در نمودارها به شکل یک شمع صعودی یا یک خط تیز به سمت بالا دیده می‌شود.

پایان افزایش: با این حال، این صعود تنها برای مدتی کوتاه دوام دارد و به زودی دوباره قیمت به روند نزولی خود بازمی‌گردد و حتی ممکن است پایین‌تر از کف قبلی خود برود.
این افزایش ناگهانی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های الگوی جهش گربه مرده است که بسیاری از سرمایه‌گذاران را به دام می‌اندازد، چرا که تصور می‌کنند بازار بهبود یافته است و وارد بازار می‌شوند

چرا معامله‌گران دچار خطا می‌شوند؟

هنگامی که در این الگو یک کندل صعودی سبز ایجاد می‌شود، معامله‌گران تازه‌کار به اشتباه تصور می‌کنند که بازار از روند نزولی خود خارج شده است. این در حالی است که افزایش قیمت تنها نتیجه‌ی حجم کوچک سفارش‌های خرید است و وقتی که این سفارش‌ها تمام می‌شوند، فروشندگان دوباره به بازار بازمی‌گردند و قیمت به سرعت سقوط می‌کند. در این شرایط، کندل‌های نزولی قرمز که نشان‌دهنده‌ی ادامه افت قیمت است، ظاهر می‌شوند و سرمایه‌گذارانی که بدون بررسی دقیق وارد شده‌اند، با زیان‌های بزرگی مواجه می‌شوند.
پیش‌بینی اینکه چه زمانی این الگو رخ می‌دهد، بسیار دشوار است. تحلیل‌گران بازار باید همواره حجم سفارش‌ها و نیروی بازار را به دقت زیر نظر داشته باشند تا بتوانند تشخیص دهند که آیا افزایش قیمت پایدار است یا تنها یک جهش کوتاه‌مدت است. وقتی که هیجان بازار به سرعت افزایش می‌یابد و خریداران به صورت موقت قدرت می‌گیرند، احتمال وقوع جهش گربه مرده بالا می‌رود. در این مواقع، معامله‌گران حرفه‌ای معمولاً ترجیح می‌دهند که از ورود به بازار خودداری کنند و منتظر تثبیت بازار باشند.

مطلب پیشنهادی: چه چیزی در سرمایه‌گذاری و معامله‌گری مهم تر است؟ 

چگونه از این الگو بهره‌مند شویم؟

در حالی که برخی از معامله‌گران حرفه‌ای و با تجربه تلاش می‌کنند از فرصت‌های کوتاه‌مدت این الگو برای کسب سود استفاده کنند، باید دانست که این نوع معاملات بسیار پرریسک است. این تریدرها معمولاً از ابزارهای مدیریت ریسک مانند سفارش‌های حد توقف (Stop Limit) و لوریج (اهرم) استفاده می‌کنند تا در صورت خطا، میزان ضرر خود را به حداقل برسانند. در عین حال، این نوع معاملات نیازمند تحلیل دقیق و سرعت عمل بالا است.

نحوه‌ تشخیص الگوی جهش گربه مرده و اجتناب از آن

تشخیص الگوی جهش گربه مرده در نمودارهای قیمتی یکی از چالش‌های تحلیل تکنیکال است که نیازمند دقت و استفاده از ابزارهای مناسب است. در ادامه به مراحل کلیدی و نکات مهم برای شناسایی این الگو پرداخته شده است:

1. بررسی نزول شدید قیمتی: در ابتدا باید به دنبال یک کاهش قابل‌توجه و ناگهانی در قیمت دارایی مورد نظر باشید. این نزول معمولاً نشانه‌ای از فشار فروش قوی و ترند نزولی غالب در بازار است. این کاهش باید نسبت به تغییرات قبلی، قابل ملاحظه باشد.
2. بررسی افزایش موقتی (Bounce): پس از این کاهش شدید، معمولاً یک افزایش کوتاه‌مدت و ناگهانی در قیمت مشاهده می‌شود. این جهش موقتی غالباً به اشتباه می‌تواند به عنوان بازگشت قیمت تلقی شود، در حالی که واقعیت آن است که یک واکنش کوتاه‌مدت به فروش‌های قبلی است.
3. حجم معاملات را ارزیابی کنید: حجم معاملات در کنار افزایش قیمت یکی از نشانه‌های مهم است. اگر این افزایش موقت با حجم معاملات کم‌تری همراه باشد، به احتمال زیاد جهش موقتی پایدار نخواهد بود. در مقابل، افزایش حجم معاملات می‌تواند نشانه‌ای از وجود معاملات احساسی باشد که ممکن است موقتاً قیمت را بالا ببرند.
4. تشخیص بازگشت به نزول (فاز پایانی): پس از جهش موقتی، قیمت به تدریج شروع به نزول دوباره می‌کند. این مرحله نشان می‌دهد که بازار همچنان تحت فشار فروش است و روند نزولی به پایان نرسیده است. این سقوط پس از افزایش موقتی معمولاً پایدارتر است و ممکن است به نقطه‌های پایین‌تری نسبت به نزول اولیه برسد.
5. تحلیل نقاط مقاومت و حمایت: استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند خطوط حمایت و مقاومت می‌تواند به شناسایی نقاط کلیدی کمک کند. اگر قیمت به نقطه‌ای از مقاومت برخورد کند و به آن نتواند غلبه کند، احتمال بازگشت به نزول و تأیید الگوی جهش گربه مرده بیشتر می‌شود.
6. استفاده از اندیکاتورها: اندیکاتورهایی مانند میانگین‌ متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و مکدی (MACD) نیز می‌توانند در تأیید الگو به شما کمک کنند. برای مثال، اگر RSI نشان‌دهنده وضعیت اشباع خرید باشد، این ممکن است نشانه‌ای از پایان جهش و بازگشت به نزول باشد.
7. تأیید نهایی الگو: برای اطمینان از شکل‌گیری الگوی جهش گربه مرده، بهتر است منتظر بمانید تا قیمت دوباره به نزول بازگردد و از حمایت‌های قوی خود عبور کند. در این صورت، می‌توانید مطمئن شوید که جهش قیمتی فقط یک واکنش موقتی بوده است.

چطور از این الگو اجتناب کنیم؟

برای جلوگیری از افتادن در دام این الگو، معامله‌گران باید به چند نکته توجه کنند:

1. تحلیل حجم معاملات: در طول روند نزولی و هنگام مشاهده افزایش ناگهانی قیمت، بهتر است به دقت حجم معاملات را بررسی کنید. افزایش ضعیف در حجم خریدها نشان‌دهنده این است که این جهش نمی‌تواند پایدار باشد.
2. تحلیل تکنیکال و روندهای کلی: از ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند میانگین متحرک و سطوح حمایت و مقاومت استفاده کنید تا بتوانید احتمال بازگشت واقعی یا جهش کاذب را تشخیص دهید.
3. صبوری و رعایت مدیریت ریسک: عجله در خرید ارز دیجیتال و سرمایه‌گذاری در بازارهای نزولی همیشه خطرناک است. بهتر است قبل از هرگونه اقدام، تحلیل دقیقی از شرایط بازار داشته باشید و به دنبال تثبیت قیمت‌ها باشید.

در نهایت، الگوی جهش گربه مرده معمولاً در بازارهای نزولی و ناپایدار رخ می‌دهد و تنها با دقت به شرایط بازار و تحلیل روند می‌توان از گرفتار شدن در این تله اجتناب کرد.

مثال از الگوی جهش گربه مرده

الگوی جهش گربه مرده نمونه‌های تاریخی و معاصر متعددی دارد که در بازارهای مالی مشاهده شده است. یکی از این مثال‌ها در مورد سهام شرکت Cisco Systems است. در دوران اوج حباب دات‌کام، در مارس 2000، قیمت سهام سیسکو به 82 دلار رسید. اما پس از ترکیدن این حباب، در مارس 2001، قیمت سهام به شدت سقوط کرد و به 15.8 دلار کاهش یافت. در ادامه، چندین جهش قیمتی موقتی رخ داد، اما هیچ‌کدام پایدار نبود. مثلاً در نوامبر 2001، قیمت به 20.44 دلار رسید و سپس دوباره تا سپتامبر 2002 به 10.48 دلار افت کرد. این نشان‌دهنده الگوی کلاسیک جهش گربه مرده بود که تنها به صورت موقت بهبود یافته و سپس روند نزولی ادامه پیدا کرده است.
مثال دیگری از این الگو را می‌توان در دوران بحران همه‌گیری کووید-19 مشاهده کرد. در فوریه 2020، بازارهای ایالات متحده به دلیل شوک ناشی از همه‌گیری، حدود 12 درصد سقوط کردند. هفته بعد از آن، بازارها حدود 2 درصد افزایش داشتند که این جهش باعث شد بسیاری تصور کنند بحران پایان یافته است. اما این افزایش موقتی بود و بازارها در طی دو هفته بعدی، نزدیک به 25 درصد دیگر سقوط کردند. این حرکت کاملاً با الگوی جهش گربه مرده همخوانی داشت، چرا که پس از یک افزایش موقتی، دوباره شاهد نزول عمیق‌تر بودیم.
این دو مثال نشان می‌دهند که الگوی جهش گربه مرده می‌تواند در بازارهای مختلف و تحت شرایط گوناگون رخ دهد و سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری این الگوها را بررسی و تحلیل کنند تا از سقوط‌های عمیق‌تر اجتناب کنند.

مزایا و معایب الگوی جهش گربه مرده

الگوی جهش گربه مرده یکی از شناخته‌شده‌ترین الگوهای تحلیل تکنیکال است که مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی این مزایا و معایب خواهیم پرداخت.

مزایای الگوی جهش گربه مرده

1. شناسایی تغییرات موقتی در بازار: این الگو به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا به طور موقت تغییرات در روند بازار را شناسایی کنند. الگوی جهش گربه مرده ممکن است نشان‌دهنده یک تغییر کوتاه‌مدت در قیمت باشد که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد نسبت به این تغییر واکنش نشان دهند.
2. ایجاد فرصت‌های سود کوتاه‌مدت: برخی از معامله‌گران حرفه‌ای از این الگو برای کسب سود در کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از افزایش موقت قیمت استفاده کرده و پس از فروش به سرعت از بازار خارج شوند. این استراتژی معاملاتی معمولاً به معامله‌گران ماهر اختصاص دارد.
3. تکرارپذیری و الگوهای قابل پیش‌بینی: الگوی جهش گربه مرده به دلیل تکرارپذیری در بازارها، به تحلیل‌گران تکنیکال این فرصت را می‌دهد که از آن برای پیش‌بینی حرکات قیمتی استفاده کنند. با تمرین و تسلط بر این الگو، معامله‌گران می‌توانند در بازارهای مشابه از آن بهره‌برداری کنند.

معایب الگوی جهش گربه مرده

1. الگوی تقلبی و فریبنده: یکی از بزرگ‌ترین معایب این الگو، ماهیت فریبنده آن است. افزایش ناگهانی قیمت در این الگو معمولاً کاذب است و به زودی جای خود را به یک روند نزولی دوباره می‌دهد. این ممکن است باعث شود بسیاری از سرمایه‌گذاران با تصور بهبود بازار، دچار ضرر شوند.
2. عدم قطعیت در تأیید الگو: تشخیص دقیق و به‌موقع این الگو کار آسانی نیست و نیاز به تجربه زیادی دارد. این الگو ممکن است با دیگر الگوهای صعودی اشتباه گرفته شود و در نتیجه منجر به تصمیمات نادرست مالی گردد. 
3. نیاز به ترکیب ابزارهای مختلف: تأیید نهایی این الگو نیاز به استفاده از ابزارهای مختلف تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال دارد. فقط بر اساس مشاهده قیمت نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که این الگو در حال رخ دادن است، بلکه نیاز به تحلیل جامع‌تر بازار است.
4. ریسک بالا برای معامله‌گران مبتدی: الگوی جهش گربه مرده بیشتر به معامله‌گران حرفه‌ای و با تجربه توصیه می‌شود. این الگو به دلیل عدم پیش‌بینی دقیق زمان نزول مجدد قیمت، می‌تواند برای افراد مبتدی پرخطر باشد و منجر به ضررهای سنگین شود.

سخن پایانی

در پایان، الگوی جهش گربه مرده به‌عنوان یکی از الگوهای مهم و گاه فریبنده در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود. این الگو به ما یادآوری می‌کند که هر افزایش قیمتی در بازارهای نزولی، لزوماً به معنای بازگشت به روند صعودی نیست و گاهی تنها یک واکنش موقتی به افت شدید قیمت‌ها است. شناخت و تحلیل دقیق این الگو می‌تواند برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ابزاری قدرتمند برای اجتناب از تصمیمات عجولانه و زیان‌آور باشد. با این حال، همواره توصیه می‌شود که در کنار این الگو، از دیگر شاخص‌ها و تحلیل‌های مالی بهره گرفته شود تا تصویری جامع‌تر و دقیق‌تر از رفتار بازار به‌دست آید.