عمق بازار (DOM) چیست؟

عمق بازار (Depth Of Market) که اختصاراً به آن DOM گفته می‌شود، ابزاری است که از سوی معامله‌گران به منظور به دست آوردن درک صحیح از وضعیت روند عرضه و تقاضا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار سطح گسترده‌ای از سفارشات باز (Open Order) و پیشنهادات را مورد بررسی قرار می‌دهد تا تصویر واضحی از وضعیت ارز دیجیتال در اختیار تحلیل‌گر قرار دهد.
اینکه نقش عمق بازار در یک ترید موفق چیست و چرا باید در انجام تحلیل‌های تکنیکال به سراغ آن برویم؟ موضوعی بوده که پس از بررسی ماهیت عمق بازار در این مقاله از بلاگ کیف پول من مورد بررسی قرار خواهد گرفت. اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.

عمق بازار (DOM) چیست؟

در معاملات ارز دیجیتال، عمق بازار (Depth Of Market) توصیف کننده ظرفیت بازار برای مقاومت در برابر سفارشات بزرگ و سنگین آن هم بدون تأثیر محسوس بر روی قیمت  دارایی است. در واقع عمق بازار را می‌توان یک معیار نقدینگی به شمار آورد که نشان می‌دهد تعداد سفارش‌های خرید و فروش برای یک ارز دیجیتال در قیمت‌های مختلف چقدر است. اصولاً برای نمایش عمق بازار از نمودار استفاده می‌شود که در آن سفارشات خرید یک طرف و سفارشات فروش در طرف دیگر ترسیم می‌شوند.
به عنوان مثال، دفتر سفارش (Order Book) بیت کوین در صرافی‌هایی مثل بایننس را در نظر بگیرید. دفتر سفارش کلیه پیشنهادات و درخواست‌های معلق را به همراه مقادیر و قیمت‌های مربوطه نشان می‌دهد. اگر سمت پیشنهادات خرید دفتر سفارش به طور قابل توجهی بزرگتر و بیشتر از سمت درخواست فروش باشد، این موضوع نشان‌دهنده علاقه تریدرها به افزایش فشار تقاضا است و عمق بازار نیز در سمت خرید قرار خواهد گرفت. بالعکس، اگر بخش مربوط به درخواست فروش بزرگتر باشد یعنی فشار فروش بالاست و روند بازار نزولی خواهد بود.
توجه داشته باشید که یک بازار عمیق می‌تواند معاملات بزرگ را با تأثیر کم بر قیمت‌ها جذب کند و با افزایش ثبات، نوسانات را کاهش دهد. به عنوان مثال اگر سرمایه‌گذاری بخواهد 100 بیت کوین را در بازاری با عمق زیاد بفروشد، در این حالت قیمت ممکن است صرفاً کاهش جزئی تجربه کند؛ چراکه همچنان چندین سفارش خرید در نقاط مختلف قیمتی برای بیت کوین وجود دارد. از سوی دیگر از آنجایی که در بازار با عمق کم تعداد سفارش کمی برای جبران فروش وجود دارد، همین سفارش ممکن است موجب کاهش قابل توجه قیمت گردد.
به طور خلاصه، تریدرها برای ارزیابی میزان نقدینگی بازار، پیش‌بینی نوسانات قیمت و انجام معاملات سودآور باید عمق بازار را به خوبی درک کنند. معامله‌گران می‌توانند با مشاهده نمودارهای عمق و شاخص‌های عمق بازار تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.

عوامل موثر بر عمق بازار (DOM) در دنیای کریپتو

عوامل مختلفی بر میزان انعطاف‌پذیری بازار در برابر معاملات بزرگ و ثبات قیمت تأثیر می‌گذارند. این عوامل عبارتند از:

• نقدینگی: بازارهایی که حجم قابل توجهی از خریداران و فروشندگان در آن فعالیت دارند، تمایل بیشتری به نقدپذیری داشته و نتیجتاً دارای بازار عمیق‌تری هستند. از طرفی در بازارهای فاقد نقدینگی کلان، به دلیل نبود بازیگران زیاد، ثبت سفارش‌های بزرگ معاملاتی می‌تواند تأثیر بسزایی بر روی قیمت ارز دیجیتال داشته باشد.
• تفاوت قیمت خرید و فروش: تفاوت حداقلی قیمت میان بالاترین پیشنهاد خرید و پایین‌ترین درخواست فروش، نشان‌دهنده فعالیت تجاری قوی و ثبات بیشتر بازار است. تفاوت کم میان قیمت خرید و فروش اغلب نشان‌دهنده بازار عمیق است.
• محبوبیت صرافی و حجم معاملات: عمق بازار در صرافی‌های رمزارزی متفاوت است. از آنجایی که صرافی‌های اصلی مثل بایننس، کراکن و کوین‌بیس دارای کاربران فعال‌تر و حجم معاملات بزرگتری هستند، عموماً عمق بیشتری ارائه می‌دهند. صرافی‌های کوچک‌تر ممکن است این عمق را نداشته باشند که چنین موضوعی قیمت‌ها را در برابر ثبت سفارشات بزرگ آسیب‌پذیرتر می‌کند.
• اندازه و حجم سفارشات: وجود تعداد زیاد سفارشات با حجم و اندازه کوچک نشان‌دهنده بازار عمیق‌تری است. اصولاً سفارشات کوچک معاملات مداوم و ثبات قیمتی را تضمین می‌کنند. به یاد داشته باشید که عمق بازار ارز دیجیتالی که دارای تعداد زیادی سفارش کوچک است، بسیار عمیق‌تر از عمق بازاری است که صرفاً در آن چند سفارش بزرگ دیده می‌شود.
• فعالیت بازارسازها: حضور بازارسازها برای اطمینان از اینکه سفارشات به طور مداوم و پیوسته در هر دو طرف خرید و فروش در دسترس هستند، به عمق بازار کمک می‌کند. بازارسازها به طور مرتب سفارشات خرید و فروش یک رمزارز را به طور مرتب ثبت می‌کنند و با در دسترس قرار دادن این سفارشات بازار موجب عمیق‌تر شدن بازار می‌شوند.
• شاخص‌های اقتصادی و قانون‌گذاری‌ها: اخبار مرتبط با اقتصاد کلان بر عمق بازار تاثیر می‌گذارند. این عمق با انتشار اخبار مثبت عمیق‌تر شده و با انتشار اخبار منفی به دلیل کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران کاهش پیدا می‌کند. از طرفی اگر مقرراتی در جهت حمایت از ارز دیجیتال وضع شود با افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران عمق بازار این ارز دیجیتالی را دستخوش تحولاتی مثبت می‌کند.

عمق بازار (DOM) چه کاربردی دارد؟

با کمک عمق بازار (DOM) معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌توانند تغییرات فوری قیمتی را به راحتی پیش‌بینی کنند. به عنوان مثال یک ارز دیجیتال در حال حاضر با قیمت 50.00 دلار مورد معامله قرار می‌گیرد. حالا با نگاهی به بخش عمق بازار داده‌های زیر را به دست می‌آورید:

روند فوق نشان می‌دهد که به احتمال زیاد قیمت ارز دیجیتال در این بازار روند صعودی به خود گرفته و افزایش خواهد یافت. حال معامله‌گر با نگاهی به این داده‌ها می‌تواند متوجه بشود که آیا زمانی خوبی برای خرید یا فروش ارز دیجیتال موردنظر است یا خیر!

نحوه استفاده تریدرها از عمق بازار (DOM) در تحلیل تکنیکال

احتمالاً با مطالعه جملات فوق متوجه شده‌اید که عمق بازار یک ابزار مفید برای تحلیل تکنیکال قیمت است. تحلیل‌گران اصولاً از عمق بازار به منظور ارزیابی نقدینگی بازار، مشخص کردن سطوح مقاومت، سطوح حمایت و درنهایت تصمیمات معاملاتی آگاهانه کمک می‌گیرند. این ابزار تریدرها را قادر می‌سازد تا تغییرات بازار را پیش‌بینی و متناسب با سفارش‌های باز خرید و فروش در مقاطع قیمتی مختلف در دفتر سفارش، استراتژی معاملاتی خود را تنظیم کنند.
به عنوان مثال تریدری را در نظر بگیرید که عمق بازار بیت کوین را در صرافی کیف پول من تحلیل می‌کند. در این حالت این شخص ممکن است متوجه تعداد قابل توجهی سفارش خرید شود که همگی در یک سطح قیمتی خاص جمع شده‌اند که این موضوع نشان‌دهنده حمایت قوی است. این امر نشان می‌دهد که اگر قیمت به این سطح کاهش پیدا کند، علاقه خرید موجود در بازار قیمت را به طور بالقوه باز می‌گرداند و موجب ایجاد روند صعودی می‌شود. در مقابل، وجود تعداد قابل توجهی سفارش فروش در سطح قیمت بالاتر از قیمت فعلی نشان‌دهنده سطح مقاومت بوده و در این سطح فشار فروش افزایش یافته و مانع از رشد قیمتی رمزارز خواهد شد.

نقش عمق بازار در استراتژی‌های معاملاتی مختلف

برخی از استراتژی‌های معاملاتی تحت تاثیر عمق بازار قرار دارند که در ادامه به برخی از مهم‌ترین نمونه‌های آن اشاره می‌کنیم:

• معاملات نوسانی: معامله‌گران استفاده‌کننده از این استراتژی معاملاتی اصولاً برای چند روز تا چند هفته، موقعیت‌های معاملاتی خود را حفظ می‌کنند تا از نوسان کوتاه تا میان‌مدت بازار سود ببرند. عمق بازار (DOM) به این معامله‌گران کمک می‌کند تا از این که می‌توانند با قیمت سودمند وارد موقعیت موردنظر شده یا از آن خارج شوند، اطمینان پیدا کنند. در صورتی که بازار عمق بیشتری داشته باشد این قبیل از تریدرها به راحتی معاملات خود را انجام دهند؛ اما اگر نقدینگی بازار ناکافی باشد، در این حالت ممکن است قیمت زمان اجرای استراتژی با قیمت موردنظر تفاوت‌های زیادی داشته باشد.
• آربیتراژ: معامله‌گران آربیتراژ از تفاوت قیمت یک دارایی رمزارزی در صرافی‌ها و بازارهای مختلف برای کسب سود بهره می‌برند. از آنجایی که عمق بازار بر سادگی و هزینه انجام معاملات در صرافی‌های مختلف تاثیر می‌گذارد، توجه به آن در استراتژی معاملاتی آربیتراژ بسیار ضروری است.
• استراتژی پوزیشن تریدینگ: معامله‌گران استفاده‌کننده از این استراتژی معاملاتی غالباً بیشتر از نوسانات کوتاه‌مدت بر روندهای بلندمدت متمرکز هستند و حتی ممکن است دارایی دیجیتال را برای دوره‌های زمانی طولانی مثل ماه‌ها و یا حتی سال‌ها هولد کنند. عمق بازار بر توانایی ورود و خروج تریدرها در معاملات بزرگ آن هم بدون ایجاد اثر قابل توجه بر قیمت آن، تاثیر می‌گذارد. این معامله‌گران در بازارهای دارای عمق بالا این اطمینان خاطر را دارند که فروش آن‌ها تاثیر قابل توجهی بر قیمت برجای نخواهد گذاشت.
• اسکالپینگ (Scalping): این استراتژی معاملاتی در اصل نوعی انجام معاملات فرکانس بالا (HFT) است که بر روی تغییرات قیمتی یک دارایی دیجیتالی در هر دقیقه و ثانیه متمرکز است. معامله‌گران با کمک این استراتژی می‌توانند به سودهای کوچک ولی مداوم و پیوسته دست پیدا کنند. طبیعتاً ویژگی خاص این استراتژی بازاری عمیق را می‌طلبد؛ چراکه فقط یک بازار عمیق است که می‌تواند بستری را فراهم کند تا تریدرها بتوانند سریعاً و بدون تغییر قیمت، به موقعیت‌ها پیوسته و آن‌ها را ترک کنند.

ریسک های استفاده از عمق بازار در معاملات رمزارزی

استفاده از عمق بازار برای تنظیم استراتژی معاملاتی با چندین ریسک بالقوه از قبیل احتمال دستکاری بازار و جعل مواجه است که می‌تواند موجب گمراهی تریدر شود. طبیعتاً تنظیم استراتژی معاملاتی با یک عمق بازار دستکاری شده عایدی جز ضرر نمی‌تواند در پی داشته باشد. این احتمال دستکاری در بازار رمزارزهایی که دارای نقدینگی کمتری هستند بیشتر به چشم می‌خورد.
در چنین بازارهایی، معامله‌گران بزرگ که اصطلاحاً به آن‌ها نهنگ گفته می‌شود، می‌توانند سفارش‌های خرید یا فروش بزرگی را برای ایجاد تصور نادرست از احساسات بازار ارسال کنند. به عنوان مثال یک نهنگ ممکن است یک سفارش خرید بزرگ را برای شبیه‌سازی تقاضای قوی، تشویق دیگران به خرید و در نهایت لغو سفارش و فروش دارایی‌های خود با قیمت بالاتر، ارسال کند.
جعل نیز از دیگر ریسک‌های موجود درباره استفاده از عمق بازار برای تنظیم استراتژی است. در این حالت، هدف فریب معامله‌گران درباره میزان واقعی عرضه و تقاضا است. این امر زمانی رخ می‌دهد که یک معامله‌گر یک دارایی را بارها مورد خرید و فروش قرار می‌دهد تا بدین شکل باعث افزایش حجم معاملات گردد. انجام چنین کاری مسلماً موجب منحرف شدن داده‌های عمق بازار شده و سایر معامله‌گران را گمراه خواهد کرد.
در نتیجه معامله‌گران به هنگام استفاده از عمق بازار برای انجام معاملات خرید و فروش ارز دیجیتال باید محتاطانه عمل کرده و نگاهی به سایر اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال نیز داشته باشند.

عمق بازار (DOM)؛ ابزاری مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال

عمق بازار ابزاری برای شناسایی حجم معاملات و سفارشات خرید و فروش است تا تصویر واضح و روشنی از وضعیت میزان عرضه و تقاضا در اختیار تحلیل‌گران و معامله‌گران قرار گیرد. معامله‌گران با کمک این ابزار می‌توانند داده‌های کاربردی درباره فرصت طلایی فروش و خرید ارز دیجیتال خود به دست آورند. البته طبیعتاً هیچ چیز در دنیای بازارهای مالی قطعی نبوده و برای اطمینان از صحت انتخاب نقاط ورود به بازار و خروج از آن بهتر است نتایج چند اندیکاتور را باهم ترکیب کنید. حال شما بگویید که نظرتان درباره عمق بازار چیست؟