اتریوم یکی از شبکه‌های بلاکچینی پیشرو بوده که نقش حیاتی در توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند ایفا کرده است. این شبکه از زمان راه‌اندازی رسمی خود در سال 2015 تا به امروز، بستر اصلی پروژه‌های دیفای و NFT بوده و بزرگ‌ترین جامعه توسعه‌دهندگان را در اختیار دارد. با این حال، در سال‌های اخیر شاهد ظهور رقبای تازه‌نفسی برای اتریوم هستیم که با هدف برطرف کردن نقاط ضعف اتریوم پا به عرصه فعالیت گذاشته‌اند.
این رقبا که از آن‌ها به عنوان بلاکچین قاتل اتریوم یاد می‌شود، تلاش می‌کنند تا با ارائه راهکارهای جدید، سهم بازار اتریوم را کاهش دهند. بررسی رقبای اتریوم از جهات مختلفی حائز اهمیت بوده و می‌تواند بر آینده صنعت امور مالی غیرمتمرکز تأثیراتی برجای بگذارد. به همین علت ما این مقاله از بلاگ کیف پول من را به معرفی بلاکچین قاتل اتریوم اختصاص داده‌ایم؛ پس با ما همراه باشید.
چرا به دنبال بلاکچین قاتل اتریوم هستیم؟
اتریوم با وجود امکانات گسترده خود دارای مشکلات و محدودیت‌هایی بوده که وجود این محدودیت‌ها موجب ظهور رقبا و مفهوم بلاکچین قاتل اتریوم شده است. یکی از اصلی‌ترین چالش‌های موجود در شبکه اتریوم به مسئله مقیاس‌پذیری پایین این شبکه اختصاص دارد؛ چراکه این بلاکچین در نهایت می‌تواند حدود 15 الی 30 تراکنش را در هر ثانیه پردازش نماید. این درحالی بوده که رقبای بلاکچین مثل شبکه سولانا، قادر به پردازش چند هزار تراکنش در ثانیه هستند!
این کندی در پردازش تراکنش‌ها موجب ازدحام در شبکه اتریوم شده و تأثیرات منفی بر کارمزدهای شبکه و هزینه گس (Gass Fee) برجای می‌گذارد. این طبیعی است که توسعه‌دهندگان و کاربران به دنبال گزینه‌ای کم‌هزینه‌تر و سریع‌تر برای انجام تراکنش‌های خود باشند و این مسئله سرآغازی برای فعالیت بلاکچین قاتل اتریوم خواهد بود. البته اتریوم نیز در مقابله با این چالش‌ها تغییراتی را ایجاد کرده است.
به عنوان مثال با تغییر الگوریتم اجماع خود از PoW به PoS، مصرف انرژی را تا 99 درصد کاهش داد و فناوری لایه دو اتریوم مثل آربیتروم موجب افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها شده است. از طرفی نیز ارتقاهایی مثل «Dencun Upgrade» در دستور کار قرار دارد که شامل راه‌حل‌های مثل Proto-danksfarding می‌شود و تأثیرات خوبی بر مقیاس‌پذیری این شبکه بر جای خواهد گذاشت.
با این وجود، رقبای اتریوم همچنان با قدرت بیشتری به مسیر خود ادامه می‌دهند و باید نگاهی عمیق‌تر به آن‌ها داشته باشیم.
معیارهای انتخاب بلاکچین قاتل اتریوم
برای این که یک شبکه بلاکچین بتواند در دسته رقبای اتریوم قرار بگیرد، باید در چند معیار کلیدی دست برتر را در مقایسه با اتریوم داشته باشد. این معیارهای کلیدی عبارتند از:
- سرعت پردازش تراکنش (TPS): اتریوم در حالت عادی قادر به پردازش حدود 15 الی 30 تراکنش در ثانیه بوده و این درحالیست که برخی از رقبای اتریوم مثل سولانا با پردازش بیش از 2600 تراکنش در ثانیه ثابت کرده‌اند که سرعت بهتری در مقایسه با اتریوم دارند. این سرعت بالا پردازش تراکنش، موجب کاهش تأخیر، پشتیبانی بهتر از برنامه‌های غیرمتمرکز و بهبود تجربه کاربری می‌شود.
- امنیت و تمرکززدایی: امنیت شبکه را نیز به هنگام انتخاب بلاکچین قاتل اتریوم نباید فراموش کرد. بلاکچین موردنظر باید از مکانیزم اجماع امن استفاده کند و از تمرکززدایی خوبی برخوردار باشد تا از حملات احتمالی و تحریف داده‌ها در امان بماند.
- پذیرش بازار و جامعه توسعه‌دهندگان: پذیرش گسترده شبکه بلاکچین قاتل اتریوم شرط لازم برای مقابله با شبکه ملکه رمزارزهاست؛ چراکه اتریوم دارای غنی‌ترین جامعه توسعه‌دهنده بوده و از اکوسیستم قدرتمندی برخوردار است. هرچه شبکه‌ای جامعه پویا و شرکای تجاری فعال‌تری داشته باشد، به همان میزان در میدان رقابت با اتریوم نیز شانس بهتری خواهد داشت.
- هزینه تراکنش و کارمزدها: هزینه پردازش تراکنش و اجرای قراردادهای هوشمند در بلاکچین قاتل اتریوم باید به مراتب پایین‌تر از خود اتریوم باشد. این هزینه بالای گس در اتریوم بود که بسیاری از کاربران را به سمت شبکه‌های بلاکچینی جایگزین هدایت کرد؛ حال اگر رقبای اتریوم نیز وضعیت هزینه‌ای مشابهی با آن داشته باشند، این مهاجرت بی‌معنی تلقی خواهد شد.
- پشتیبانی از قراردادهای هوشمند: بلاکچین قاتل اتریوم باید از قابلیت اجرای اسمارت کانترکت برخوردار باشد و از توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) به خوبی پشتیبانی کند. در نتیجه سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) و ارائه ابزارهای توسعه مشابه لازم و ضروری است تا انتقال پروژه‌ها از شبکه اتریوم به بلاکچین جایگزین راحت‌تر صورت بگیرد.
معرفی بهترین رقبای اتریوم
متناسب با معیارهای اعلامی برای تشخیص بلاکچین قاتل اتریوم می‌توان لیستی جامع از رقبای اتریوم ارائه کرد. به طور کلی، رقبای اتریوم به شرح زیر هستند:
بلاکچین سولانا (Solana)
سولانا را باید یکی از شناخته‌شده‌ترین رقبای اتریوم به شمار آورد که به دلیل سرعت بالا و کارمزد حداقلی خود صفت بلاکچین قاتل اتریوم را به خود اختصاص داده است. توان پردازش تراکنش‌ها در سولانا حدود 2600 الی 65 هزار تراکنش در ثانیه بوده و کارمزد انجام تراکنش در این شبکه بلاکچینی نیز معمولاً هزینه‌ای کمتر از 1 سنت دارد. سولانا در انتخاب مکانیزم اجماع نیز دست به نوآوری زده و از الگوریتم اثبات تاریخ استفاده می‌کند.
الگوریتم اجماع مورد استفاده شبکه سولانا، با ایجاد یک ساعت رمزنگاری‌شده برای این بلاکچین، ترتیب تراکنش‌ها را بدون نیاز به اجماع سنتی تعیین می‌نماید. کاهش چشمگیر تأخیر در تأیید تراکنش‌ها و بهبود مقیاس‌پذیری شبکه از نتایج استفاده از این مکانیزم اجماع جالب است. ناگفته نماند که سولانا زیرساخت خوبی برای پشتیبانی از بازی‌های بلاکچینی و اپلیکیشن‌های Web3 ارائه کرده و از این جهت نیز عملکردی مشابه اتریوم دارد.
در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌های موجود میان سولانا و اتریوم را بهتر مشاهده کنید:
اتریوم | سولانا | |
سرعت پردازش تراکنش | 15 الی 30 تراکنش در ثانیه | بیش از 2600 تراکنش در ثانیه |
الگوریتم اجماع | PoS | PoH + PoS |
سطح تمرکززدایی | بالاتر | پایین‌تر |
کارمزد تراکنش | متغیر (تا 10 دلار) | تقریباً 0.0002 دلار |
پایداری شبکه | بالا | متوسط (قطع مکرر) |
اتریوم در مقایسه با سولانا اکوسیستم بالغ‌تری به نظر می‌رسد و امنیت بهتری دارد؛ اما سرعت بالای سولانا که عامل کلیدی در رشد دیفای و NFT است را نیز نباید دست کم گرفت.
بلاکچین کاردانو (Cardano)
کاردانو را باید یکی از معدود شبکه‌های بلاکچینی معرفی کرد که رویکرد کاملاً علمی و آکادمیک در پیش گرفته است. طرح این شبکه بلاکچینی از سوی یکی از بنیان‌گذاران شبکه اتریوم به نام چارلز هاسکینسون ارائه و تنظیم شده و هر کدام از به‌روزرسانی‌های انجام گرفته در آن با مقالات تحقیقاتی همراه است. این شبکه بلاکچینی در انتخاب الگوریتم اجماع نیز به سراغ نسخه‌ای نوآورانه از مکانیزم اثبات سهام (PoS) به نام الگوریتم اجماع Ouroboros رفته که به دلیل ویژگی‌های خاص خود قادر است مقایس‌پذیری، امنیت و بهره‌وری انرژی را به شکلی همزمان حفظ کند.
کاردانو مدتی است که رویای پردازش 1 میلیون تراکنش در ثانیه را در ذهن خود می‌پروراند و به همین علت از یک راه‌حل لایه دو به نام Hydra رونمایی کرده است. امنیت مبتنی بر تحقیقات علمی، مصرف انرژی حداقلی و سرعت بالا از جمله دلایلی بوده که موجب شده تا کاردانو لقب بلاکچین قاتل اتریوم را دریافت کند. در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌های موجود میان این دو بلاکچین را بهتر مشاهده کنید:
اتریوم | کاردانو | |
سرعت پردازش تراکنش | بین 15 الی 30 تراکنش در ثانیه | 250 الی هزار تراکنش در ثانیه |
توسعه | جامعه‌محور | آکادمیک و رسمی |
الگوریتم اجماع | PoS | Ouroboros PoS |
پشتیبانی از قرارداد هوشمند | دارد | دارد |
کارمزد انجام تراکنش | بالا | بسیار پایین |
کاردانو با رویکرد علمی خود ثابت کرده که همواره آینده‌نگری خوبی دارد؛ اما اتریوم همچنان در بحث پذیرش دست برتر را داشته و اجرای قراردادهای هوشمند در آن پایدارتر است.
بلاکچین پولکادات (Polkadot)
پولکادات برخلاف سایر رقبای اتریوم، یک لایه صفر بوده که بستری را برای ایجاد چندین بلاکچین مستقل فراهم می‌کند. این بلاکچین‌ها که از آن‌ها با نام پاراچین (Parachain) یاد می‌شود، قادرند به شکل موازی کار کنند و هر یک کاربرد منحصربه‌فردی داشته باشند. هدف اصلی که پولکادات به عنوان بلاکچین قاتل اتریوم به دنبال دستیابی به آن است، چیزی جز ایجاد بستر تعامل‌پذیری میان شبکه‌های بلاکچین مختلف نیست.
البته پاراچین Moonbearm که سازگاری خوبی با EVM دارد، روند مهاجرت پروژه‌های اتریومی به اکوسیستم پولکادات را تسهیل بخشیده و به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهد تا اپلیکیشن‌های اتریومی خود را بدون نیاز به اصلاحات و تغییرات زیاد، روی شبکه پولکادات پیاده‌سازی کنند. به طور خلاصه، میان اتریوم و پولکادات تفاوت‌های زیر برقرار است:
اتریوم | پولکادات | |
پشتیبانی از قرارداد هوشمند | به شکل بومی | از طریق Moonbeam |
نوع شبکه | لایه 1 | لایه صفر + پاراچین |
سطح تمرکززدایی | بالا | بالا |
نحوه تعامل‌پذیری با بلاکچین‌های دیگر | از طریق پل‌ها و Roullup | بومی |
سرعت پردازش تراکنش در ثانیه | بین 15 الی 30 تراکنش | تقریباً بیش از هزار تراکنش |
در واقع پولکادات گزینه خوبی برای پروژه‌های نیازمند تعاملات میان زنجیره‌ای است؛ اما اتریوم رویکرد ساده‌تری برای توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز دارد.
بلاکچین بایننس اسمارت چین (BSC)
از دیگر رقبای اتریوم می‌توان به شبکه بلاکچین بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) اشاره کرد که از الگوریتم اجماع Proof of Staked Authority (PoSA) استفاده می‌کند. این الگوریتم اجماع را باید ترکیبی از اثبات سهام و اثبات اعتبار به شمار آورد که موجب شده تا میانگین زمان لازم برای تولید بلاک جدید در این شبکه بلاکچینی به 3 ثانیه برسد! کارمزد حداقلی از یکسو و رابط کاربری شبیه به اتریوم از سوی دیگر موجب شده تا این شبکه به عنوان بلاکچین قاتل اتریوم شناخته شود.
این شبکه بلاکچینی را باید بهترین گزینه برای آن دسته از کاربرانی دانست که از شلوغی شبکه اتریوم خسته شده‌اند. لازم به ذکر است که بلاکچین BSC سازگاری کاملی با ماشین مجازی اتریوم EVM داشته و در نتیجه همچون پولکادات، توسعه‌دهندگان اتریومی می‌توانند بدون انجام تغییرات اساسی در قراردادهای هوشمند و dApps خود، آن‌ها را بر روی بلاکچین بایننس اسمارت چین نیز اجرا کنند.
به طور خلاصه تفاوت‌های موجود میان شبکه BSC و اتریوم به شرح زیر است:
اتریوم | بایننس اسمارت چین | |
تعداد تأییدکنندگان | بیش از 800 هزار | 21 |
سطح تمرکززدایی | بالا | پایین |
زمان تولید بلاک جدید | 12 ثانیه | 3 ثانیه |
الگوریتم اجماع | PoS | PoSA |
هزینه انجام تراکنش | چند دلار (بسته به ترافیک شبکه) | زیر 1 سنت |
با چنین اوصافی روشن است که شبکه بایننس اسمارت چین عملکرد خوبی در حوزه سرعت و هزینه تراکنش از خود نشان داده؛ اما در برابر حملات و سانسورپذیری، آسیب‌پذیرتر از اتریوم است.
بلاکچین آوالانچ (Avalanche)
آوالانچ، شبکه بلاکچینی با سرعت نهایی شدن تراکنش‌ها در 2 ثانیه از دیگر رقبای اتریوم بوده که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. این شبکه بلاکچینی با مکانیزم اجماع منحصربه‌فرد خود که Avalanche Consensus نام دارد، توانسته سرعت، مقیاس‌پذیری و امنیت را در کنار هم داشته باشد. این بلاکچین از زنجیره C-Chain استفاده می‌کند که سازگاری خوبی با ماشین مجازی اتریوم دارد و عملاً توسعه‌دهندگان برای انتقال dAppهای خود از اتریوم به آوالانچ نیازی به یادگیری زبان جدید ندارند.
در واقع، بلاکچین آوالانچ دارای معماری سه زنجیره‌ای بوده و از X-Chain (برای مبادله دارایی‌ها)، C-Chain (برای قراردادهای هوشمند مبتنی بر EVM) و P-Chain (برای مدیریت شبکه و اعتبارسنجی) شکل گرفته است. این ساختار انعطاف‌پذیری خوبی را برای طراحی زیرشبکه‌ها (Subnetworks) فراهم کرده است. در یک مقایسه کلی میان آوالانچ و اتریوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اتریوم | آوالانچ | |
هزینه تراکنش | بالا (به طور میانگین 5 دلار) | پایین (تقریباً 0.1 دلار) |
سرعت نهایی‌شدن تراکنش (TTF) | 1 دقیقه | 2 ثانیه |
معماری شبکه | تک‌زنجیره‌ای | سه‌زنجیره‌ای + زیرشبکه |
نحوه سازگاری با EVM | بومی | با کمک C-Chain |
در یک بحث تحلیلی باید گفت که ثبات اکوسیستم و پذیرش اتریوم در مقایسه با آوالانچ بیشتر بوده و هرچند آوالانچ گزینه‌ای قدرتمند در حوزه مقیاس‌پذیری است؛ اما از لحاظ نقدینگی و کاربردپذیری دست پایین‌تر را در مقایسه با اتریوم دارد.
چشم‌انداز آتی در بحث بلاکچین قاتل اتریوم
به نظر کارشناسان، بلاکچین قاتل اتریوم وجود ندارد؛ چراکه هرچند بلاکچین‌هایی مثل سولانا، پولکادات و مواردی که در فوق به آن‌ها اشاره شده، در برخی زمینه‌ها عملکرد بهتری در مقایسه با اتریوم دارند ولی اتریوم همچنان بزرگ‌ترین اکوسیستم قرارداد هوشمند را در اختیار دارد. این روزها، راهکارهای لایه 2 اتریوم مثل آربیتروم، Optimism و zkSync بسیاری از محدودیت‌های این شبکه بلاکچینی را برطرف کرده‌اند. در نتیجه، نگاه‌ها باید از رقابت صرف به سمت همکاری و هم‌زیستی میان شبکه‌های بلاکچینی تغییر پیدا کند.
به بیان بهتر، اکوسیستم بلاکچین به سمت مدل چندزنجیرهای (Multi-Chain) در حرکت است و در آینده هر شبکه بلاکچین وظیفه مشخصی را برعهده خواهد گرفت؛ در نتیجه، توسعه‌دهندگان خواهند توانست پروژه‌هایی را طراحی کنند که قادر است به شکل همزمان بر روی چند شبکه بلاکچین فعالیت کند. در یک کلام، در آینده خبری از غالب شدن یک شبکه بلاکچین بر دیگران وجود ندارد و با ترکیبی از چند بلاکچین تخصصی مواجه خواهیم بود.
بلاکچین قاتل اتریوم یا شریک آینده، مسئله این است!
اتریوم همچنان شبکه بلاکچین پیشگام در عرصه قراردادهای هوشمند بوده و ظهور رقبایی مثل سولانا، پولکادات، BSC و غیره، آینده اکوسیستم بلاکچین را به سمت ایجاد یک فضای چندزنجیرهای و تخصصی سوق داده است. هر یک از شبکه‌های بلاکچین قاتل اتریوم دارای نوآوری‌های فنی و رویکرد متفاوتی هستند و به طریقی می‌خواهند مسئله هزینه کارمزدها، تعامل‌پذیری و مقیاس‌پذیری را برطرف کنند.
در چنین فضای رقابتی-تعاملی، انتخاب بهترین شبکه کاملاً به نیازهای کاربران و اهداف توسعه‌دهندگان بستگی خواهد داشت. نظر شما درباره رقبای اتریوم چیست؟ کدام شبکه بلاکچین می‌تواند آینده درخشان‌تری داشته باشد؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
