اهرم معاملاتی چیست؟

آیا تاکنون این اتفاق برای شما نیز افتاده تا بارها این جمله را که ای کاش پول و سرمایه بیشتری برای خرید بیت کوین داشتم با خود تکرار کنید؟! اگر جوابتان به این سوال مثبت است، باید بگوئیم که احتمالاً آشنایی کافی با یکی از جذاب‌ترین ویژگی بازار مالی یعنی استفاده از لوریج و اهرم معاملاتی (Leverage) ندارید. این اهرم در یک عملکرد بسیار جالب و کاربردی به شما کمک می‌کند تا بدون هیچ ضمانت و بهره بانکی، بتوانید با مبلغی چند برابر بیشتر از آنچه در اختیار دارید، معاملات را انجام داده و سود بیشتری به دست آورید! اما چگونه؟! در این مقاله از بلاگ کیف پول من قصد داریم به طور جامع مفهوم لوریج و اهرم معاملاتی را در بازار ارز دیجیتال مورد بحث و بررسی قرار دهیم؛ اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید تا انتهای این مطلب از کیف پول من با ما همراه باشید.

لوریج به زبان ساده یعنی چه؟

در یک تعریف ساده از لوریج (Leverage) می‌توان آن را ابزار معاملاتی معرفی نمود که با هدف افزایش بازدهی در سرمایه‌گذاری کاربرد دارد. در واقع به هنگامی که یک معامله‌گر از لوریج استفاده می‌کند نیازی به این که کل سرمایه خود را وارد یک معامله کند، نخواهد داشت. برای درک بهتر مفهوم لوریج به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید قصد دارید هزار دلار بر روی خرید اتریوم سرمایه‌گذاری کنید، اگر صرفاً 500 دلار سرمایه در دسترس داشته باشید با صرف 100 دلار به راحتی می‌توانید به کمک لوریج این سرمایه‌گذاری هزار دلاری را کلید بزنید! در واقع تریدر به هنگام استفاده از لوریج و اهرم معاملاتی فقط بخشی از سرمایه معامله مورد نظر خویش را تامین می‌کند و مابقی از سوی صرافی تامین می‌گردد. البته توجه داشته باشید که با انجام چنین کاری سود یا در صورت خطا در معامله زیان چند برابر را تجربه خواهید کرد.
ابزار لوریج در معاملات فیوچرز، آپشن و مارجین کاربرد دارد. اهمیت موضوع استفاده از لوریج و اهرم زمانی برای‌تان مشخص خواهد شد که بدانید مثلاً اگر قیمت بیت کوین چیزی حدود 30 هزار دلار بوده و معامله‌گری صرفاً 10 هزار دلار در اختیار دارد، در بازار اسپات و در یک معامله عادی فقط می‌تواند 0.33 بیت کوین خریداری کند و این درحالیست که با استفاده از لوریج 3، دارایی خود را سه برابر کرده و به راحتی نسبت به خرید بیت کوین کامل اقدام کنید.

نحوه کار لوریج به چه صورت است؟

برای کسب سود از لوریج یک قانون ساده در پیش‌رو خواهیم داشت و این قانون عبارت است از این که اگر مجموع ارزش سرمایه‌گذاری معامله‌گر در یک ارز دیجیتال که شامل سرمایه اولیه خویش + پول قرض گرفته است از بهره‌ای که برای بازگرداندن مبلغ قرض گرفته بیشتر باشد، در این حالت گفته می‌شود که این معامله‌گر سود کرده است. به بیان بهتر، به هنگامی که فردی از لوریج و اهرم معاملاتی استفاده می‌کند، صرافی مبلغی را تحت عنوان لوریج به او قرض می‌دهد که در چنین حالتی سود عایدی شما متناسب با مجموع مبلغ سرمایه اولیه و قرضی که از صرافی دریافت کرده‌اید افزایش پیدا می‌کند.
البته توجه داشته باشید که صرافی در ازای مبلغی که به شما قرض می‌دهد، پس از پایان معامله مبلغی را تحت عنوان کارمزد از سود دریافتی‌تان کسر می‌کند. برای خواندن مقدار لوریج و اهرم معاملات در صرافی‌های ارز دیجیتال از عباراتی نظیر 1:10 (بخوانید 1 به 10) یا 5x، 20x و مواردی از این دست استفاده می‌شود که در اصل نشانگر مقدار لوریج قابل اعمال بر روی معاملات رمزارزی شما متناسب با موجودی داخل حساب‌تان است:

• 1:5 یا 5x که معادل 20 درصد یا یک پنجم سرمایه است.
• 1:10 یا 10x که معادل 10 درصد یا یک دهم سرمایه است.
• 1:20 یا 20x که معادل 5 درصد یا یک بیستم سرمایه است.
• 1:30 یا 30x که معادل 3.33 درصد یا یک سی‌ام سرمایه است.
• 1:100 یا 100x که معادل 1 درصد یا یک صدم سرمایه است.
• 1:125 یا 125x که معادل 0.8 درصد یا یک صد و بیست و پنجم سرمایه است.

هرچند استفاده از اهرم معاملاتی و لوریج موجب افزایش بالقوه سودآوری شما خواهد شد؛ اما نباید این نکته را فراموش کرد که این نوع از معاملات به هنگامی که بازار در وضعیت نوسانی شدید قرار دارد، مستعد ریسک بسیار بالایی خواهد بود و استفاده از این ابزار به دانش و مهارت بسیار بالایی نیاز دارد.

ارتباط مفهوم لوریج و مارجین

همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، برای شروع لوریج تریدینگ نیازمند مقداری سرمایه اولیه برای دریافت قرض از صرافی‌ها هستیم و این سرمایه اولیه نقش همان وثیقه را ایفا می‌کند که این سرمایه به میزان ارزش کل پوزیشن و اهرم انتخابی بستگی خواهد داشت. به ارزش کل پوزیشن مارجین اولیه (Initial Margin) گفته می‎شود. مثلاً اگر قصد خرید اتریوم به ارزش هزار دلار با لوریج 10 را دارید؛ برای باز کردن این پوزیشن، به تامین یک دهم (10 درصد) ارزش کل یعنی 100 دلار به عنوان وثیقه برای دریافت 900 دلار نیاز خواهیم داشت.
حال اگر از لوریج 20x استفاده کنید، میزان وثیقه‌ای که باید تامین کنید به 50 دلار کاهش پیدا می‌کند. البته توجه داشته باشید که هرچند با افزایش لوریج میزان وثیقه مورد نیاز اولیه کاهش پیدا می‌کند؛ اما از طرف دیگر ریسک و خطر لیکوئید شدن حساب افزایش می‌یابد. منظور از لیکوئید شدن این است که در صورت نوسان شدید بازار و حرکت قیمت برخلاف جهت پیش‌بینی شده، احتمال از دست دادن کل وثیقه تامین شده از سوی فرد وجود خواهد داشت.
ناگفته نماند که علاوه بر مارجین اولیه واریزی بایستی یک آستانه مارجین را به منظور باز نگه داشتن حساب نیز داشته باشید که به آن مارجین نگهداری (Maintenance Margin) گفته می‌شود.

کاربردهای لوریج در مارکت ارز دیجیتال

عموماً تریدرها و معامله‌گران با اهداف مختلفی به سراغ استفاده از لوریج می‌روند که این موضوع ریشه در کاربردهای مختلف لوریج داشته و این کاربردها به شرح زیر هستند:

• استفاده در DeFi: هنگام استفاده از لوریج میزان سرمایه‌ای که در دسترس تریدرها باقی می‌ماند افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و این موضوع سبب می‌شود تا فرد بتواند در حوزه‌هایی نظیر تامین نقدینگی برای صرافی‌های غیر متمرکز (DEX)ها و سرمایه‌گذاری بر روی NFTها ورود کرده و به توسعه دیفای منجر گردد.
• افزایش قدرت خرید: با کمک لوریج دیگر نگرانی خاصی از بابت کمبود سرمایه معاملاتی نخواهید داشت و به راحتی می‌توانید در معاملات بزرگ ورود کرده و سود کلانی به دست آورند.
• کارایی در معاملات مختلف: می‌توان از لوریج در معاملات متعددی همچون مارجین و قرارداد آتی کمک گرفت.

معامله اهرم در بازار ارز دیجیتال

لوریج در هر دو نوع از معاملات لانگ و شورت کاربرد دارد و در ادامه به طور مجزا نمونه‌هایی را از انجام این معاملات مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم:

معامله اهرم دار در پوزیشن لانگ

به هنگامی که یک تریدر پوزیشن لانگی را باز می‌کند یعنی منتظر است که قیمت ارز دیجیتال مورد نظر روند صعودی به خود بگیرد؛ در نقطه مقابل نیز اگر به سراغ پوزیشن شورت برود، این یعنی این که تحلیل‌های وی نشانگر یک سقوط قیمتی قریب‌الوقوع است. برای باز کردن یک پوزیشن لانگ و خرید 10 هزار دلاری بیت کوین با لوریج 10x، نیازمند تهیه هزار دلار سرمایه اولیه هستیم و اگر پس از خرید بیت کوین، قیمت آن 20 درصد افزایش پیدا کند؛ در چنین حالتی با کسر میزان کارمزد ناشی از لوریج صرافی، حدودا 2 هزار دلار سود خواهید که این سود در مقایسه با سود 200 دلاری اولیه (متناسب با سرمایه اولیه هزار دلاری) بسیار قابل توجه خواهد بود.
البته نباید از روی دیگر سکه نیز غافل شد! در صورتی که بیت کوین یک افت قیمتی 20 درصدی را تجربه کند، در چنین حالتی فرد 2 هزار دلار ضرر می‌کند و این در حالیست که فرد صرفاً هزار دلار مارجین اولیه تامین کرده است؛ این مسئله موجب فعال شدن فرآیند لیکوئیدیشن و رسیدن موجودی حساب به صفر خواهد شد که ضرر قابل توجهی را به تریدر تحمیل می‌کند. لازم به ذکر است که آستانه لیکوئید شدن در هر صرافی متفاوت بوده و در یک صرافی ممکن است با افت 10 درصدی قیمت ارز دیجیتال مدنظر نیز لیکوئید فعال گردد؛ بنابراین پس از شروع به کار با یک صرافی حتما جزئیات لوریج صرافی مورد نظر خود را به طور کامل بررسی نمائید.
در مثال یاد شده نیز فرد می‌تواند با واریز کردن 2 هزار دلار دیگر یا کاهش لوریج از 10x به 5x مانع لیکوئید شدن گردد که این کار عموما به هنگام صدور هشداری تحت عنوان مارجین کال (Margin Call) صورت می‌گیرد.

معامله اهرمی در پوزیشن شورت

در پوزیشن شورت نیز اگر به سراغ باز کردن یک لوریج 10x برای 10 هزار دلار ارز دیجیتال بروید، در این صورت به هزار دلار وثیقه نیاز خواهید داشت. فرض کنید که قیمت ارز دیجیتال مدنظر شما مثلا بیت کوین چیزی در حدود 40 هزار دلار است؛ در چنین حالتی برای باز کردن یک پوزیشن شورت 10 هزار دلاری باید به میزان هزار دلار بیت کوین (معادل 0.25 BTC) از صرافی قرض بگیرید. حال اگر قیمت بیت کوین با ریزش 20 درصدی مواجه شده و به قیمت 32 هزار دلار برسد شما به راحتی می‌توانید تنها با 8 هزار دلار دوباره آن 0.25 واحد بیت کوین را خریداری کنید که چنین امری سود 2 هزار دلاری برای شما در پی خواهد داشت.
البته درصورت افزایش 20 درصدی قیمت بیت کوین و رسیدن آن به ارزش 48 هزار دلار، به 2 هزار دلار دیگر برای خرید 0.25 BTC نیاز خواهید داشت که در چنین حالتی نیز پوزیشن شما به دلیل دارا بودن فقط هزار دلار، لیکوئید خواهد شد و برای جلوگیری از بروز این اتفاق باید پیش از رسیدن به قیمت لیکوئیدیشن مقدار سرمایه بیشتری را به حساب خود واریز نمائید.

نحوه مدیریت ریسک در معاملات لوریج

یک نکته کلیدی که همواره باید در استفاده از اهرم معاملاتی به آن توجه داشته باشید، به این موضوع مربوط می‌شود که هرچه لوریج در معاملات رمزارزی بیشتر باشد به همان میزان تلرانس و میزان تحمل خطای پوزیشن نیز کمتر خواهد بود؛ به عنوان مثال یک لوریج 10x دارای 10 درصد تلرانس جابه‌جایی بوده و این مقدار برای یک لوریج 100x صرفاً یک درصد خواهد بود. در مدیریت ریسک لوریج تریدینگ استفاده از سفارشات حد ضرر (Stop loss) و حد سود (Take Profit) کمک شایانی به تریدرها می‌کند. تریدر به کمک استاپ لاس و بستن خودکار پوزیشن‌ها، سرمایه خویش را از ضررهای سنگین ناخواسته مصون نگه می‌دارند که چنین امری در تعیین حد سود و همچنین تعیین نقطه خروج از معامله به خوبی دیده می‌شود.

مزایا و معایب استفاده از لوریج و اهرم معاملاتی

برای آن که ذهنیت درستی از لوریج به دست آورید، لازم است که با نقاط قوت و ضعف اهرم معاملاتی بیشتر آشنا باشید. به طور کلی این مزایا و معایب به شرح زیر هستند:
مزایا:

• قابل استفاده در استراتژی‌های معاملاتی کوتاه مدت  
• ایجاد فرصت بیشتر برای تجربه سرمایه‌گذاری‌های متعدد  

معایب:

• پیچیدگی و نیاز به صرف زمان بسیار زیاد
•  دارای کارمزدهای مختلف نظیر نرخ مارجین

 لوریج؛ فرصتی برای کسب سود حداکثری از سرمایه حداقلی

ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من تلاش کردیم تا به این سوال که لوریج یا اهرم معاملاتی چیست؟ پاسخ دهیم و همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، با استفاده اصولی و صحیح از لوریج می‌توانید با هر میزان سرمایه‌ای که در اختیار دارید در معاملات با حجم بزرگتر شرکت کرده و سود خوبی از انجام آن به دست آورید. البته باید توجه  داشته باشید که اهرم معاملاتی به همان میزان که موجب افزایش سود شما خواهد شد، به همان میزان می‌تواند موجب نابودی سرمایه شما گردد و به همین علت بهتر است از اهرم‌ها و لوریج‌های معاملاتی بالا استفاده نکنید. حال که با چیستی لوریج و اهرم معاملاتی بهتر آشنا شدید، آیا قصد استفاده از این ابزار کاربردی معاملاتی را دارید؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید