الگوهای بازگشتی (Reversal Pattern) در تحلیل تکنیکال

در دنیای پرنوسان بازارهای مالی، شناخت لحظات کلیدی تغییر جهت قیمت، می‌تواند تفاوت بین یک معامله موفق و یک تصمیم زیان‌آور باشد. الگوهای بازگشتی (Reversal Patterns) یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال هستند که به معامله‌گران امکان می‌دهند نقاط عطف بازار را شناسایی کنند. این الگوها، که نشان‌دهنده تغییر روند فعلی بازار به سمت مخالف هستند، به معامله‌گران هشدار می‌دهند که روند صعودی یا نزولی قیمت در حال پایان یافتن است و احتمالی قوی برای شروع یک حرکت جدید وجود دارد.
تصور کنید که در اوج یک روند صعودی قرار دارید و ناگهان تغییراتی در نمودار مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد قیمت در حال کاهش است. یا بالعکس، در انتهای یک روند نزولی قرار دارید و علائم صعودی شدن قیمت ظاهر می‌شود. الگوهای بازگشتی دقیقاً برای این مواقع به وجود آمده‌اند؛ آن‌ها به شما کمک می‌کنند تا از پایان روند فعلی مطلع شده و خود را برای موج بعدی بازار آماده کنید. در این مقاله از بلاگ کیف پول من به بررسی دقیق این الگوهای کلیدی و انواع آن‌ها خواهیم پرداخت تا بتوانید با دانش کافی، تصمیمات بهتری در معاملات خود اتخاذ کنید.

الگوهای بازگشتی (reversal patterns) چیست؟

الگوهای بازگشتی (Reversal Patterns) یکی از مفاهیم مهم در تحلیل تکنیکال هستند که به معامله‌گران و تحلیل‌گران کمک می‌کنند تا تغییرات احتمالی در روند قیمت را شناسایی کنند. این الگوها نشان‌دهنده آن هستند که قیمت پس از طی یک روند مشخص (چه صعودی و چه نزولی) به پایان نزدیک شده و آماده تغییر جهت است. به عبارت دیگر، زمانی که الگوهای بازگشتی در نمودار قیمت تشکیل می‌شوند، نشان‌دهنده این است که روند فعلی ممکن است متوقف یا معکوس شود و حرکت جدیدی در جهت مخالف آغاز گردد.
الگوهای بازگشتی معمولاً پس از یک روند طولانی (صعودی یا نزولی) در نمودارهای قیمتی ظاهر می‌شوند و نشان می‌دهند که فشار خرید یا فروش به تدریج کاهش یافته و ممکن است جهت حرکت قیمت تغییر کند. این الگوها به معامله‌گران هشدار می‌دهند که احتمالاً روند فعلی بازار در حال تغییر است و باید خود را برای حرکت جدید آماده کنند. در واقع، الگوهای بازگشتی سیگنال قوی برای معامله‌گران هستند که از پایان روند فعلی و آغاز یک روند جدید خبر می‌دهند.

بررسی انواع الگوهای بازگشتی

با وجود اینکه تصور می‌شود همه الگوهای برگشتی مشابه به هم می باشند اما باید گفت اینطور نیست. در ادامه این مقاله ، تعدادی از مهم‌ترین الگو های بازگشتی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders) یکی از معروف‌ترین و قابل اعتمادترین الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال است که نشان‌دهنده تغییر جهت بازار پس از یک روند صعودی یا نزولی است. این الگو معمولاً در پایان یک روند صعودی شکل می‌گیرد و به عنوان سیگنالی برای شروع یک روند نزولی جدید در نظر گرفته می‌شود. الگوی سر و شانه شامل سه قله یا سقف قیمتی است:

1. شانه اول: اولین قله که در روند صعودی شکل می‌گیرد، اما نسبت به سر ارتفاع کمتری دارد.
2. سر: بالاترین قله در میان سه قله که نشانه‌ای از قله نهایی و پایان روند صعودی است.
3. شانه دوم: یک قله دیگر که معمولاً به اندازه یا نزدیک به شانه اول است و نشانه‌ای از ضعف در قدرت خرید و عدم توانایی قیمت برای دستیابی به سطح قبلی است.

بین این سه قله، یک خط به نام خط گردن (Neckline) وجود دارد که به‌طور معمول به عنوان خط حمایتی عمل می‌کند. وقتی قیمت از این خط عبور کند، تأییدیه‌ای از آغاز روند نزولی به‌دست می‌آید.

نحوه معامله با استفاده از الگوی سر و شانه

برای معامله با الگوی سر و شانه، باید چند مرحله را دنبال کنید:

1. شناسایی الگو: ابتدا باید الگوی سر و شانه را شناسایی کنید. با شکل‌گیری دو شانه و یک سر، روند صعودی به پایان می‌رسد.
2. انتظار برای شکست خط گردن: تا زمانی که قیمت از خط گردن عبور نکرده است، الگوی سر و شانه هنوز کامل نشده است. بنابراین، منتظر باشید تا قیمت خط گردن را به سمت پایین بشکند.
3. ورود به معامله: پس از شکست خط گردن و تأیید روند نزولی، معامله‌گر می‌تواند وارد موقعیت فروش (Short) شود.
4. هدف قیمتی: هدف قیمتی معمولاً به اندازه فاصله بین سر و خط گردن است که پس از شکست خط گردن محاسبه می‌شود.
5. تعیین حد ضرر: حد ضرر (Stop Loss) باید بالای شانه دوم یا خط گردن قرار گیرد تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.

الگوی سر و شانه کف یا معکوس (Inverse Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه کف یا معکوس (Inverse Head and Shoulders) برعکس الگوی سر و شانه کلاسیک عمل می‌کند و در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد. این الگو نشان‌دهنده تغییر جهت قیمت از نزولی به صعودی است و معمولاً سیگنال شروع یک روند صعودی جدید را می‌دهد. ساختار آن مشابه الگوی سر و شانه است، اما به جای قله، شامل سه کف یا دره است:

1. شانه اول: اولین کف که در روند نزولی شکل می‌گیرد.
2. سر: کف پایینی که نشان‌دهنده پایان روند نزولی و نقطه بازگشت است.
3. شانه دوم: کف دیگری که در سطح مشابه شانه اول شکل می‌گیرد.

در اینجا نیز خط گردن وجود دارد که به عنوان خط مقاومت عمل می‌کند. زمانی که قیمت از این خط به سمت بالا عبور کند، تأییدیه‌ای از آغاز روند صعودی به‌دست می‌آید.

الگوی سقف دو قلو (Double Top) / الگوی کف دو قلو (Double Bottom):

الگوی سقف دوقلو (Double Top) و الگوی کف دوقلو (Double Bottom) از الگوهای بازگشتی کلاسیک در تحلیل تکنیکال هستند که نشان‌دهنده پایان یک روند و شروع یک روند جدید در جهت مخالف می‌باشند. این الگوها به دلیل سادگی و اعتبار بالا، به طور گسترده توسط معامله‌گران استفاده می‌شوند.
الگوی سقف دو قلو در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده تغییر جهت قیمت به سمت نزولی است. این الگو شامل دو قله قیمتی است که تقریباً در یک سطح قرار دارند و به طور متوالی شکل می‌گیرند. بین این دو قله، قیمت کمی کاهش می‌یابد و پس از تشکیل قله دوم، وقتی قیمت از خط حمایتی که بین دو قله قرار دارد (خط گردن)، به سمت پایین عبور کند، تأییدیه بازگشت به یک روند نزولی به دست می‌آید.
الگوی کف دو قلو، برعکس سقف دوقلو، در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد و نشانه‌ای از تغییر جهت قیمت به سمت صعودی است. در این الگو، قیمت دو بار به یک سطح حمایتی برخورد می‌کند و هر بار نتوانسته آن را بشکند. پس از برخورد دوم و عبور از خط مقاومتی (خط گردن)، سیگنالی برای شروع روند صعودی صادر می‌شود.

نحوه معامله با الگوی سقف دوقلو / کف دوقلو:

برای معامله با الگوی سقف دوقلو، معامله‌گر باید ابتدا این الگو را شناسایی کند. پس از شکل‌گیری دو قله و عدم توانایی قیمت در عبور از قله دوم، معامله‌گر باید منتظر شکست خط گردن به سمت پایین باشد. پس از شکست این خط، می‌توان وارد موقعیت فروش (Short) شد. هدف قیمتی در این نوع معاملات معمولاً به اندازه فاصله بین سقف قله‌ها و خط گردن است. همچنین، حد ضرر باید کمی بالاتر از قله دوم قرار داده شود تا مدیریت ریسک شود.
برای معامله با الگوی کف دوقلو،پس از شناسایی دو کف و برخورد قیمت به خط حمایتی بدون شکست، معامله‌گر باید منتظر شکست خط گردن به سمت بالا باشد. پس از عبور قیمت از این خط، می‌توان وارد موقعیت خرید (Long) شد. هدف قیمتی در این الگو معمولاً به اندازه فاصله بین کف‌ها و خط گردن است و حد ضرر باید زیر کف دوم قرار گیرد تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.

الگوی سقف سه قلو (Triple Top) / الگوی کف سه قلو (Triple Bottom)

الگوی سقف سه قلو (Triple Top) و الگوی کف سه قلو (Triple Bottom) از الگوهای بازگشتی قوی و معتبر در تحلیل تکنیکال هستند که به پایان یک روند و تغییر جهت آن اشاره می‌کنند. این الگوها زمانی شکل می‌گیرند که قیمت سه بار به یک سطح حمایتی یا مقاومتی برخورد کرده و هر بار نتواند آن را بشکند.
الگوی سقف سه قلو در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده ضعف خریداران و احتمال بازگشت قیمت به سمت نزولی است. در این الگو، قیمت سه بار به یک سطح مقاومتی مشابه برخورد می‌کند و نتوانسته از آن عبور کند. پس از سومین برخورد، قیمت به سمت پایین حرکت می‌کند و وقتی خط حمایتی (خط گردن) بین سه سقف شکسته شود، تأییدیه برای آغاز روند نزولی صادر می‌شود.
الگوی کف سه قلو برعکس الگوی سقف سه قلو عمل می‌کند و در انتهای یک روند نزولی شکل می‌گیرد. در این حالت، قیمت سه بار به سطح حمایتی مشابه برخورد کرده و نتوانسته آن را بشکند. پس از برخورد سوم، قیمت به سمت بالا حرکت می‌کند و وقتی خط مقاومتی (خط گردن) شکسته شود، سیگنالی برای آغاز روند صعودی داده می‌شود.

نحوه معامله با الگوی سقف سه قلو / کف سه قلو

در معامله با الگوی سقف سه قلو،معامله‌گر باید ابتدا الگو را شناسایی کند. وقتی قیمت سه بار به سطح مقاومتی برخورد کرده و نتوانسته آن را بشکند، معامله‌گر باید منتظر شکست خط گردن به سمت پایین باشد. پس از شکست خط گردن، وارد موقعیت فروش (Short) می‌شود. هدف قیمتی معمولاً به اندازه فاصله بین سقف‌ها و خط گردن است و حد ضرر باید بالای سومین قله قرار گیرد تا از زیان‌های احتمالی جلوگیری شود.
برای معامله با الگوی کف سه قلو، معامله‌گر ابتدا باید این الگو را شناسایی کند. پس از تشکیل سه کف و عدم شکست سطح حمایتی، قیمت به سمت بالا حرکت می‌کند. هنگامی که خط گردن شکسته شود، معامله‌گر وارد موقعیت خرید (Long) می‌شود. هدف قیمتی به اندازه فاصله بین کف‌ها و خط گردن است و حد ضرر باید کمی پایین‌تر از سومین کف قرار گیرد تا ریسک معامله مدیریت شود.

الگوی نعلبکی (Saucer Pattern)

الگوی نعلبکی (Saucer Pattern) یا الگوی کف گرد، یکی از الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال است که به تدریج تغییر جهت قیمت از یک روند نزولی به روند صعودی را نشان می‌دهد. این الگو معمولاً در پایان یک روند نزولی شکل می‌گیرد و شبیه به یک نعلبکی است، به‌طوری که قیمت به‌آرامی کاهش یافته و سپس به‌آرامی بازگشت می‌کند. الگوی نعلبکی معمولاً در تایم‌فریم‌های بلندمدت مانند نمودارهای هفتگی یا ماهانه مشاهده می‌شود و یک نشانه قوی از بازگشت روند است.
در این الگو، قیمت پس از یک دوره نزولی به تدریج و بدون نوسان شدید به سمت پایین حرکت می‌کند. سپس، پس از مدتی ثابت ماندن در یک سطح، شروع به افزایش کرده و روند صعودی جدیدی را آغاز می‌کند. شکل کلی این الگو شبیه به یک U وارونه است. هرچه دوره تشکیل الگو طولانی‌تر باشد، روند بازگشتی قوی‌تر خواهد بود.

نحوه معامله با الگوی نعلبکی

برای معامله با الگوی نعلبکی، معامله‌گر ابتدا باید صبر کند تا این الگو به طور کامل شکل بگیرد. پس از آنکه قیمت در طول زمان به‌تدریج افزایش یافت و از سطح مقاومتی یا بالای نقطه شروع روند نزولی عبور کرد، این نشانه‌ای است که بازار از روند نزولی خارج شده و به یک روند صعودی وارد می‌شود. بهترین زمان برای ورود به معامله، زمانی است که قیمت از سطح مقاومت عبور کند. حد ضرر (Stop Loss) را می‌توان کمی پایین‌تر از کف نعلبکی قرار داد تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.

الگوی اسپایک (Spike Pattern)

الگوی اسپایک (Spike Pattern) یا الگوی سنبله، یک الگوی بازگشتی سریع و ناگهانی است که به شدت با الگوی نعلبکی متفاوت است. در حالی که الگوی نعلبکی به‌تدریج تغییر جهت را نشان می‌دهد، الگوی اسپایک نشان‌دهنده تغییر شدید و سریع در قیمت است. این الگو معمولاً زمانی رخ می‌دهد که حجم معاملات به شدت افزایش می‌یابد و باعث می‌شود قیمت به سرعت تغییر جهت دهد.
الگوی اسپایک در پایان یک روند صعودی یا نزولی شدید شکل می‌گیرد و به سرعت باعث معکوس شدن روند می‌شود. در یک اسپایک نزولی، قیمت به‌طور ناگهانی و سریع به سمت پایین حرکت می‌کند، اما به سرعت بازیابی شده و روند صعودی آغاز می‌شود. در اسپایک صعودی، قیمت با یک افزایش شدید مواجه شده و سپس به سرعت به سمت پایین باز می‌گردد و روند نزولی شکل می‌گیرد.

نحوه معامله با الگوی اسپایک

معامله با الگوی اسپایک نیازمند دقت و واکنش سریع است، زیرا این الگوها بسیار سریع شکل می‌گیرند. برای معامله‌گرانی که با اسپایک مواجه می‌شوند، بهتر است به محض شناسایی تغییر ناگهانی جهت قیمت، به دنبال نشانه‌هایی از بازگشت روند باشند. در اسپایک نزولی، پس از تشکیل یک قله و برگشت سریع قیمت، وارد موقعیت خرید (Long) می‌شوند. در اسپایک صعودی، پس از تشکیل یک کف و برگشت سریع قیمت به سمت پایین، معامله‌گر می‌تواند وارد موقعیت فروش (Short) شود. حد ضرر در اسپایک‌ها باید نزدیک به نقطه تغییر جهت باشد تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.

الگوی بازگشتی کنج (Wedge Pattern)

الگوی بازگشتی کنج (Wedge Pattern) یکی از الگوهای بازگشتی مهم در تحلیل تکنیکال است که نشان‌دهنده فشرده شدن قیمت بین دو خط همگراست. این الگو زمانی رخ می‌دهد که نوسانات قیمت به تدریج کاهش می‌یابد و خطوط حمایتی و مقاومتی به یکدیگر نزدیک می‌شوند. الگوی کنج می‌تواند به عنوان الگوی ادامه‌دهنده یا بازگشتی عمل کند، اما زمانی که به عنوان الگوی بازگشتی استفاده می‌شود، نشان‌دهنده پایان یک روند و شروع روند جدید است. این الگو به دو نوع کنج صعودی (Rising Wedge) و کنج نزولی (Falling Wedge) تقسیم می‌شود.

• کنج صعودی (Rising Wedge): این الگو نشان‌دهنده پایان یک روند صعودی است. در این الگو، قیمت بین دو خط روند صعودی که به تدریج به یکدیگر نزدیک می‌شوند، حرکت می‌کند. زمانی که قیمت از خط حمایتی پایین‌تر برود و آن را بشکند، سیگنال فروش صادر می‌شود و معمولاً یک روند نزولی آغاز می‌شود.
• کنج نزولی (Falling Wedge): برعکس کنج صعودی، این الگو نشان‌دهنده پایان یک روند نزولی است. قیمت بین دو خط روند نزولی فشرده می‌شود و پس از شکست خط مقاومتی بالایی، سیگنال خرید صادر می‌شود و معمولاً یک روند صعودی جدید شکل می‌گیرد.

نحوه معامله با الگوی کنج

برای معامله با الگوی کنج، معامله‌گر ابتدا باید الگو را شناسایی کند و سپس منتظر شکست یکی از خطوط روند باشد. در کنج صعودی، معامله‌گران زمانی وارد موقعیت فروش (Short) می‌شوند که قیمت خط حمایتی را به سمت پایین بشکند. در این حالت، حد ضرر معمولاً بالای آخرین قله قرار داده می‌شود و هدف قیمتی نیز معمولاً به اندازه ارتفاع کنج است.
در کنج نزولی پس از شکسته شدن خط مقاومتی به سمت بالا، معامله‌گر می‌تواند وارد موقعیت خرید (Long) شود. حد ضرر معمولاً زیر آخرین کف قرار می‌گیرد و هدف قیمتی به اندازه ارتفاع کنج تعیین می‌شود. این الگو معمولاً نشان‌دهنده یک حرکت صعودی قوی پس از پایان روند نزولی است.

سخن پایانی

در نهایت، الگوهای بازگشتی (Reversal Patterns) به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در تحلیل تکنیکال، به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا نقاط تغییر روند بازار را به درستی شناسایی کنند و تصمیمات هوشمندانه‌تری در زمان ورود یا خروج از معاملات بگیرند. شناخت و درک صحیح این الگوها می‌تواند تفاوت چشمگیری در میزان موفقیت و کاهش ریسک‌های معاملاتی داشته باشد، به ویژه در بازارهای پرنوسان. از الگوهای معروفی مانند سر و شانه، سقف و کف دوقلو، و الگوهای کنج می‌توان برای پیش‌بینی تغییرات آتی قیمت و بهبود استراتژی‌های معاملاتی بهره برد.
در پایان، تسلط بر الگوهای بازگشتی به شما این امکان را می‌دهد که نه تنها به عنوان یک معامله‌گر هوشیارتر عمل کنید، بلکه در زمان مناسب از تغییرات بازار بهره‌برداری کنید. با تمرین و تجربه، این الگوها می‌توانند ابزاری موثر برای موفقیت شما در دنیای پرچالش و پرنوسان بازارهای مالی باشند.