توکن سهامی (Equity Token) را باید یک مفهوم نوآورانه به شمار آورد که در تلاقی دنیای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی سنتی و فناوری بلاکچین ایجاد شده است. توکن سهامی در اصل نماینده دیجیتالی سهام کمپانی‌ها هستند که بر بستر شبکه بلاکچین راه‌اندازی و همچون سهام سنتی، بستری را برای دریافت سود و حق رأی به دارندگان سهام اعطا می‌کنند. البته تفاوت کلیدی توکن سهامی با یک سهام سنتی در شیوه نگهداری، انتقال و همچنین فراهم شدن دسترسی جهانی به آن‌هاست. در واقع، نمی‌توان این واقعیت را کتمان کرد که دنیای ما با سرعت بسیار بالایی به سمت دیجیتالی شدن حرکت می‌کند و توکن سهامی می‌تواند نقش پلی را داشته باشد که بازارهای مالی سنتی را به زیرساخت‌های نوین غیرمتمرکز پیونده زده و جذب سرمایه برای شرکت‌ها را راحت‌تر می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع، این مقاله از بلاگ کیف پول من به معرفی جامع توکن سهامی اختصاص پیدا کرده؛ پس با ما همراه باشید.
توکن سهامی چیست؟
توکن سهامی را باید نوعی دارایی دیجیتال معرفی کرد که نماینده مالکیت سهام یک کمپانی یا نهاد اقتصادی بر بستر شبکه بلاکچین است. توکن‌های سهامی عملکردی مشابه سهام سنتی دارند و فقط به جای ثبت در دفاتر فیزیکی و سامانه‌های متمرکز بورسی، روی بلاکچین که بستری غیرمتمرکز و شفاف است، ذخیره و معامله می‌شوند. توکن سهامی همان حقوقی را به دارندگان خود اعطا می‌کنند که یک سهام سنتی به معامله‌گر بورس می‌دهد. در نتیجه با خرید توکن سهامی شما حق مالکیت بخشی از شرکت را به دست آورده و می‌توانید سود سهام را در صورت توزیع، دریافت کنید. جالب است بدانید که همچون سهام سنتی، دارندگان توکن سهامی نیز امکان شرکت در رأی‌گیری‌ها و تصمیم‌گیری‌های شرکتی را دارند. به لطف فناوری قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) توکن‌های سهامی به صورت خودکار قادرند فعالیت‌هایی نظیر ثبت رأی، توزیع سود یا پیاده‌سازی تغییرات شرکتی را اجرا کنند. به همین علت است که سرمایه‌گذاری در توکن سهامی در عصر حاضر به ابزاری منعطف و جدید برای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی تبدیل شده است.
نحوه عملکرد توکن سهامی به چه صورت است؟
عملکرد توکن سهامی شباهت بسیار زیادی به همان فرآیندی دارد که در خرید و نگهداری سهام سنتی با آن مواجه هستیم؛ تنها تفاوت آن‌ها در این است که در بحث توکن سهامی همه چیز در بستر شبکه بلاکچین صورت می‌پذیرد و بخش اعظمی از مراحل به شکل خودکار و دیجیتالی پیاده‌سازی می‌شوند. در شیوه سنتی، شخص به هنگام مشارکت در عرضه اولیه سهام شرکتی در بورس، سهم خریداری‌شده به حساب دیجیتالی در سامانه‌های سنتی مثل اکانت دمت (Demat) انتقال پیدا می‌کند و این در حالیست که در توکن سهامی، همان سهام به شکل رمزنگاری‌شده به ولت بلاکچینی شخص منتقل می‌شود. از طرفی توکن سهامی از قابلیت معامله در بازارهای ثانویه مبتنی بر بلاکچین نیز برخوردار است. در توکن سهامی همه چیز بر عهده قراردادهای هوشمند گذاشته شده است؛ به عنوان مثال در صورت تصویب سود، این قرارداد هوشمند است که سود مصوب را به شکل خودکار میان ولت دارندگان توکن سهامی توزیع می‌کند. در مثالی دیگر می‌توان به رأی‌گیری‌ها اشاره کرد؛ در زمان برگزاری رأی‌گیری‌های شرکتی، هولدرهای توکن سهامی می‌توانند با کمک سیستم رأی‌گیری بلاکچینی، نظر و رأی خود را به ثبت برسانند. در یک کلام، توکن سهامی نه‌تنها موجب ساده‌تر شدن فرآیندهای مالی می‌شود، بلکه امنیت و شفافیت بیشتری را نیز برای سرمایه‌گذاری‌ها به ارمغان می‌آورد.
تاریخچه و روند تکاملی توکن سهامی
در سال‌های اولیه ظهور فناوری بلاکچین، این شبکه غیرمتمرکز صرفاً بستری برای انتقال دارایی‌های دیجیتالی ساده مثل بیت‌کوین بود؛ اما با ظهور قرارداد هوشمند همه چیز تغییر یافت و حالا امکان پیاده‌سازی ابزارهای مالی پیچیده‌تری در این فناوری نوظهور و شفاف وجود دارد. یکی از این ابزارهای مالی پیچیده، توکن‌هایی هستند که نمایندگی واقعی مالکیت سهام کمپانی‌ها را بر عهده دارند. یکی از پروژه‌های پیشگام در این مسیر، کمپانی NYALA آلمانی بود که توانست توکن‌سازی رسمی سهام شرکت خود را تحت چارچوب قانونی eWpG به ثمر رساند. این اولین گام در توکنیزاسیون سهام در قاره اروپا بود و مسیر را برای همگرایی و ادغام مقررات سنتی با فناوری بلاکچین هموار کرد. البته باید توجه داشت که توکن سهامی فقط برای شرکت‌های نوپا و استارت‌اپی نیست و حوزه‌های مختلفی را در برگرفته است. به عنوان مثال، در حال حاضر شرکت «Quadrant Biosciences» از توکن سهامی به منظور جذب سرمایه در بازار جهانی استفاده می‌کند. در یک نگاه کلی می‌توان به این واقعیت اقرار کرد که ظهور توکن سهامی تغییری بنیادین در نحوه تأمین مالی ایجاد کرده است.
مقایسه توکن سهامی با اوراق بهادار سنتی
تا اینجای کار متوجه شدیم که توکن سهامی و اوراق بهادار سنتی هر دو نماینده میزان مالکیت شخص در یک شرکت هستند؛ اما این دو را می‌توان از جهت ساختاری و عملکردی با هم دیگر مورد مقایسه قرار داد:
تفاوت ساختاری توکن سهامی و اوراق بهادار سنتی
به لحاظ ساختاری 2 تفاوت کلیدی میان توکن سهامی و اوراق بهادار سنتی وجود دارد:
- سیستم غیرمتمرکز در برابر متمرکز: یک توکن سهامی تماماً در فضای غیرمتمرکز متولد می‌شود و معاملات آن نیز به صورت غیرمتمرکز انجام می‌پذیرد. این در حالی بوده که تبادل اوراق بهادار سنتی از طریق بورس‌های متمرکز که تحت نظارت مستقیم نهادهای مالی هستند، انجام می‌گیرد. فضای غیرمتمرکز موجب شده تا نیاز به واسطه‌ها در معاملات توکن سهامی به طور کامل حذف شود و شاهد شفافیت بیشتری در معاملات آن باشیم.
- حذف محدودیت‌های جغرافیایی و دسترسی جهانی: توکن سهامی به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود بستری جهانی را برای دسترسی به سهام شرکت‌ها فراهم کرده است و سرمایه‌گذاران از هر نقطه جهان می‌توانند به خرید سهام شرکت موردنظر دسترسی داشته باشند. این درحالیست که بازار اوراق بهادار سنتی محدود به قوانین کشورها بوده و محدودیت‌هایی در سطح دسترسی به سهام شرکت‌ها ایجاد می‌کند.
تفاوت عملکردی توکن سهامی و اوراق بهادار سنتی
تنها تفاوت موجود میان توکن سهامی و اوراق بهادار سنتی فقط در ساختار این دو خلاصه نشده و در عملکردهای آن‌ها نیز با تفاوت‌های زیر مواجه هستیم:
- انتقال راحت: تراکنش‌های مرتبط با توکن سهامی بلافاصله و به شکل خودکار از طریق اسمارت کانترکت انجام می‌پذیرد؛ اما در بازارهای سنتی این احتمال وجود دارد که تسویه معاملات روزها به طول انجامد.
- امکان انتقال مالکیت جزئی: توکن سهامی از قابلیت تقسیم‌پذیری خوبی برخوردار است و شخص می‌تواند متناسب با میزان بودجه‌ای که در اختیار دارد، بخشی از یک توکن سهامی را خریداری کنند؛ در نتیجه خرید سهام با مبالغ اندک نیز امکان‌پذیر است؛ این در حالیست که در بازار سنتی چنین ویژگی به سادگی قابل پیاده‌سازی نیست.
- حذف واسطه‌هایی مثل کارگزاری‌ها: بستر غیرمتمرکز بلاکچین موجب شده تا معاملات توکن سهامی بدون نیاز به وجود واسطه‌ها انجام پذیرد. این موضوع هزینه‌های معاملاتی مشارکت در بازار سهام را به شدت کاهش می‌دهد و فرایند سرمایه‌گذاری را ساده‌تر می‌کند.
روش‌های جذب سرمایه با توکن سهامی
شرکت‌ها از توکن سهامی برای جذب سرمایه کمک می‌گیرند. عرضه توکن سهام (Equity Token Offering) که اختصاراً از آن با نام ETO یاد می‌شود، روشی بوده که شرکت‌ها در آن با انتشار توکن‌های نماینده سهام خود، سرمایه مورد نیاز را از طریق فروش دیجیتال این توکن سهامی جمع‌آوری می‌کنند. برخلاف عرضه‌های اولیه سهام (IPO) سنتی که هزینه‌بر هستند و با کمک واسطه‌هایی مثل بانک‌ها و کارگزاری‌ها انجام می‌شوند، ETOها از پیچیدگی فرآیند جذب سرمایه کاسته‌اند.
فرآیند اجرای گام به گام ETO
فرآیند عرضه توکن سهامی را باید ترکیبی از فناوری بلاکچین و الزامات قانونی بازار سرمایه دانست. اجرای موفق یک عرضه توکن سهامی (ETO) نیازمند طی مراحل مشخص است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم:
- ایجاد توکن سهامی: در قدم اول، شرکت باید تعیین کند که به دنبال عرضه چه مقدار سهام از سهام شرکت به صورت توکنیزه شده است. در قدم بعدی، با کمک پلتفرم‌هایی نظیر Bitbond و Token Tool، توکن سهامی را روی شبکه‌های بلاکچینی مثل اتریوم و BNB Chain راه‌اندازی می‌کند. ناگفته نماند که پلتفرم‌های یاد شده امکان ساخت توکن و قرارداد هوشمند را بدون نیاز به دانش کدنویسی فراهم می‌کنند.
- تطابق دادن با مقررات: قبل از عرضه عمومی توکن سهامی، شرکت عرضه‌کننده باید عملکرد خود را با قوانین اوراق بهادار در کشور هدف هماهنگ سازد. این موضوع در برگیرنده اجرای فرآیندهای KYC، AML و دریافت مجوزهای لازم است. برخی کشورها مثل آلمان با در نظر گرفتن چارچوب قانونی مشخصی، این فرآیند را تسهیل کرده‌اند.
- عرضه عمومی توکن سهامی: در این مرحله توکن سهامی در دسترس سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. شرکت‌ها با کمک پلتفرم‌هایی نظیر Bitbond قادرند مخاطبان جهانی را هدف قرار داد و سرمایه‌گذاران خرد یا نهادی را به سمت خود جذب کنند. پرداخت هزینه خرید توکن سهامی از طریق رمزارز یا ارزهای فیات صورت می‌پذیرد و اطلاعات تراکنش نیز با جزئیات در بلاکچین به ثبت می‌رسد.
- فروش توکن سهامی و جمع‌آوری سرمایه: سرمایه‌گذاران پس از احراز هویت قادر خواهد بود در فرآیند عرضه مشارکت و توکن سهامی دریافت کنند.
مزایای توکن سهامی برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها
یکی از دلایل اصلی رشد چشمگیر توکن سهامی در بازار سرمایه، مزیت‌های قابل توجه این توکن برای هر دو طرف ماجرا (یعنی هم شرکت‌ها و هم سرمایه‌گذاران) است. این مزایا به شرح زیر هستند:
مزایای توکن سهامی برای سرمایه‌گذاران | مزایای توکن سهامی برای شرکت‌ها |
تسویه سریع و نقدشوندگی بالا | انعطاف در توزیع مالکیت و مدل‌های کسب‌وکار |
شفافیت و امنیت ارتقا یافته | دسترسی به سرمایه‌گذاران جهانی |
حذف محدودیت جغرافیایی | تأمین سرمایه با هزینه کمتر |
در صرافی کیف پول من شما می‌توانید به راحتی و با تومان خرید رسمی سهام های بورسی آمریکا را داشته باشید!
همین حالا برای خرید سهام شرکت‌های بزرگ با تومان در صرافی کیف پول من اقدام کن
چالش‌ها و ملاحظات قانونی توکن سهامی
با وجود مزایای قابل توجه توکن سهامی، ورود به این حوزه بدون داشتن درک کاملی از چالش‌های قانونی و امنیتی می‌تواند پرخطر باشد. چالش‌ها و ملاحظات قانونی و فنی که توکن سهامی با آن‌ها روبروست عبارتند از:
- تفاوت قوانین در کشورهای مختلف: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های توکن سهامی به تفاوت در چارچوب‌های قانونی کشورها مربوط می‌شود. برخی از کشور محیطی شفاف برای توکنیزاسیون فراهم کرده‌اند و برخی حتی قوانین روشنی درباره استفاده از رمزارزها ندارند!
- الزامات ثبت و انطباق با قوانین اوراق بهادار: توکن سهامی برخلاف سایر توکن‌های رمزارزی تحت نظارت قوانین اوراق بهادار قرار دارد. این بدان معناست که شرکت برای عرضه توکن سهامی ملزم به انجام فرآیندهایی مثل ثبت قانونی، افشای اطلاعات، احراز هویت و رعایت مقررات مقابله با پولشویی است.
- نوسانات بالا و ریسک از بین رفتن دارایی: بازارهای نوظهور مثل بازار رمزارزها در معرض نوسانات قیمتی شدیدی قرار دارند. در مراحل اولیه پذیرش توکن سهامی این احتمال وجود دارد که سرمایه‌گذاران با ریسک‌هایی نظیر افت شدید قدرت نقدشوندگی یا عدم موفقیت پروژه مواجه شوند.
آینده توکن‌های سهامی
توکن سهامی به مرور زمان به یکی از ستون‌های کلیدی بازارهای مالی تبدیل خواهد شد. یکی از تحولات مهم که در ترسیم چشم‌انداز آتی توکن سهامی نباید از آن غافل شد، ورود سرمایه‌گذاران نهادی به این عرصه است؛ به عنوان مثال، شرکت‌هایی مثل بلک‌راک با راه‌اندازی پروژه‌هایی نظیر BUIDL به دنبال بهره‌برداری از مزایای توکنیزاسیون در بازارهای مالی رسمی هستند. این روند می‌تواند اعتماد عمومی نسبت به سرمایه‌گذاری در بخش توکن سهامی را تقویت کند. ظهور توکن سهامی خود به معنای حرکت تدریجی بازارهای مالی به سمت پذیرش تدریجی دارایی‌های دیجیتالی است و در آینده نزدیک شاهد بازتعریف سازوکارهای جذب سرمایه و دموکراتیزه شدن دسترسی به بازارها خواهیم بود. این تغییرات فرصت‌های خوبی را برای کسب‌وکارهای کوچک و نوپا فراهم می‌کند تا از سرمایه‌گذاران خرد و بین‌المللی برای توسعه کسب‌وکار خود کمک بگیرند. در صورت ادامه‌دار شدن این روند، توکن سهامی به ابزاری رایج برای جذب سرمایه و توزیع مالکیت تبدیل خواهد شد.
توکن سهامی؛ پلی میان بلاکچین و بازار بورس
توکن سهامی با ایجاد مالکیت دیجیتال، شفافیت بالا، تسویه سریع و دسترسی جهانی قادر است بسیاری از چالش‌های بازار سرمایه سنتی را برطرف سازد. عرضه توکن سهامی شیوه‌ای کم‌هزینه برای تأمین سرمایه شرکت‌هاست و تاکنون نیز توجهات زیادی را به سمت خود جلب کرده است. به طور خلاصه، توکن سهامی می‌تواند بخشی جدایی ناپذیر از آینده بازارهای مالی باشد و روند دیجیتالی شدن مراودات تجاری را سرعت ببخشد. نظر شما درباره توکن سهامی چیست؟ آیا این توکن‌ها ارزش سرمایه‌گذاری دارند؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
