شاخص ترس و طمع؛ چراغ راهنمایی دنیای ارزهای دیجیتال

اگر تا به حال درگیر معاملات بازارهای مالی نظیر بازار ارزهای دیجیتال و فارکس شده باشید، حتما نام شاخص ترس و طمع به گوشتان خورده است. شاخص ترس و طمع در واقع به میزان ترس یا طمعی که فعالان و سرمایه‌گذاران یک بازار در طول معامله حس می‌کنند، گفته می‌شود. انسان همواره در موقعیت‌های زیادی از زندگی خود تسلیم قوه احساسات خویش است و درآمدزایی و حضور در بازارهای مالی برای معامله و ترید از این قاعده مستثنی نیست. شاخص ترس و طمع می‌تواند برای کاربران بازارهای مالی مخصوصا کریپتوکارنسی، راهنمای خوبی باشد تا تصمیم بگیرند که در چه زمانی وارد بازار شده و در چه زمانی از آن خارج شوند.

کسب آشنایی با مفهوم شاخص ترس و طمع و همچنین مهارت استفاده از آن در شرایط گوناگون می‌تواند سرمایه‌گذاران را از ضررهای هنگفت نجات دهد. اگر شما نیز به‌عنوان یکی از اعضای دنیای بازارهای مالی به دنبال این هستید که بدانید کاربران دیگر چه نوع احساساتی را در طول ترید تجربه می‌کنند و این احساسات چه نقشی بر سلامت اکوسیستم دارد، با این مقاله از وبلاگ کیف پول من همراه شوید.

شاخص ترس و طمع چیست؟

بازارهای مالی در طول سالیان سال با پیشرفت‌های بسیار زیادی رو‌به‌رو بوده‌اند و هر کاربر برای اینکه بتواند در یک اکوسیستم تجاری پیچیده و ریسک پذیر، با سلامت کامل سرمایه فعالیت کند، نیاز دارد تا شاخص‌ها و ویژگی‌های تاثیرگذار بر این نوع بازارها را بشناسد. انسان در زمان تصمیم‌گیری از دو قوه احساس و منطق بهره می‌برد، اما به نظر می‌رسد بسیاری از افراد در زمان مواجهه با موقعیت‌های استرسی و تنش‌زا از احساسات خود بیشتر تاثیر می‌پذیرند. در زمان ترید و معامله در بازار، مهم‌ترین احساساتی که می‌توانند بر روی تصمیمات تردیدرها موثر باشند، احساساتی نظیر ترس و طمع هستند.

مطلب پیشنهادی : کنترل احساسات در ترید ارز دیجیتال

 با مرور زمان، توسعه‌دهندگان این اکوسیستم پولساز متوجه شدند که کاربران در شرایط مختلف، وابسته به ترس و طمع به معامله می‌پردازند؛ از این رو شاخص ترس و طمعFear and Greed به‌عنوان یکی از شاخص‌هایی که باعث شناخت بازار می‌شود معرفی شد. شاخص ترس درواقع به این معناست که یک کاربر از ماندن در بازار و نگه‌داری سرمایه خود بترسد و بخواهد با فروش دارایی، از بازار خارج شود. از طرفی، در شرایط مخالف، شاخص طمع یعنی یک کاربر با توجه به عطش همگانی برای خرید، طمع کند و بخواهد دارایی بیشتری از بازار را از آن خود کند. 

چه عواملی در شاخص ترس و طمع نقش دارند؟

ارتباطات موجود در دنیای بازارهای مالی مخصوصا ارزهای دیجیتال بسیار تنگاتنگ است و احساسات افراد به راحتی می‌توانند از محیط اطراف و اتفاقات گوناگون تاثیر بپذیرند. همین گوناگونی باعث می‌شود شاخص ترس و طمع در هر بازه زمانی، نسبت به مقدار قبلی خود تغییر کند و بتواند نتایج متفاوت‌تری را برای بازار و تصمیمات معامله‌گران به همراه داشته باشد. 

فومو؛ ترس باعث طمع می‌شود!

از مهم‌ترین عواملی که باعث تغییرات در شاخص ترس و طمع می‌شود، فومو یا پنیک سل است. فومو به حالتی در تریدر گفته می‌شود که او برای اینکه از بازار عقب نیفتد و بتواند از فرصت خرید استفاده کند، دچار ترسی می‌شود که منجر به طمع می‌گردد. به عبارت ساده‌تر، زمانی که یک رمزارز قیمتی کمتر از قیمت اصلی خود را اتخاذ می‌کند، کاربران کریپتوکارنسی تلاش می‌کنند که با هجوم بردن به سمت خریدهایی در حجم بالا، دارایی را در قیمت پایین بخرند تا در آینده از آن سود کسب کنند. در چنین شرایطی، هر کاربر احساس می‌کند که اگر عمل خرید را انجام ندهد، از قافله جا می‌ماند؛ به این ترتیب، دچار ترس یا فومو می‌شود. این ترس می‌تواند شاخص را تغییر دهد.

فاد؛ تردید همیشه مشکل ساز است!

فاد نقطه مقابل فومو است و ارتباطی زیادی با عاطفه انسان دارد. این معیار نیز می‌تواند به شدت شاخص ترس و طمع را تحت تاثیر قرار دهد. در شرایطی برعکس، اگر بازار روند نزولی را برای یک رمزارز تجربه کند، تمام کاربرانی که از آن دارایی خرید کرده‌اند در تلاشند تا قبل از متحمل شدن ضررهای هنگفت، دارایی خود را بفروشند و از بازار خارج شوند. در این شرایط، کاربران در تمام مدت رکود و نزول قیمت، دچار شک و تردید هستند که آیا روند دوباره بازیابی می‌شود یا قرار است سرمایه‌شان با شیب تندتری رو به نابودی برود؟ این تردید می‌تواند ترس را در آن‌ها تقویت کرده و شاخص ترس و طمع را دگرگون کند. 

نوسانات بازار؛ تریدرها نسبت به تغییرات حساسند!

می‌دانیم که بازارهای مالی نوساناتی را تجربه می‌کنند و این نوسانات می‌توانند بر روی موارد بسیار از جمله احساسات انسانی تاثیرگذار باشند. وقتی نوسان قیمت در یک بازار و یک نوع از دارایی زیاد می‌شود، افراد احساس خطر می‌کنند و چنین تصوری در ذهنشان ایجاد می‌شود که نگه‌داری از دارایی که نوسانات قیمت زیادی تجربه می‌کند و امن نیست، میتواند آسیب‌زا باشد. چنین تفکراتی می‌تواند شاخص ترس و طمع را تا حد زیادی برای مثال، 25 درصد افزایش دهد. 

مطلب پیشنهادی : چگونه یک تریدر موفق بشیم ؟

حجم معاملات؛ میزان دارایی در گردش مهم است!

حجم معاملات در بازارهای مالی بر اساس میزان پولی که برای خرید و فروش یک نوع دارایی صرف شده است، بررسی می‌شود. وقتی حجم معاملات برای نوعی از دارایی بسیار بالا یا بسیار پایین می‌رود، کاربران دچار ترس یا طمع می‌شوند؛ چرا که یک علامت سوال بزرگ در ذهن آن‌ها درباره دلایل این اتفاقات ایجاد می‌شود. حجم معاملات بالا می‌تواند به کاربران حس طمع القا کند تا آن‌ها نیز در این آمار شریک باشند؛ در حالیکه حجم معاملات پایین باعث می‌شود تریدرها حس کنند در زمینه خوبی سرمایه‌گذاری نکرده‌اند و با ترس از بازار خارج شوند. 

رسانه‌ها؛ موثر بر روی تفکر فعالان بازار

رسانه‌ها از قدرتمندترین عواملی هستند که می‌توانند بر روی شاخص حرص و طمع افراد بازار تاثیر بگذارند. گاهی یک خبر و یا یک رسانه خاص می‌تواند کاری کند که جریان بسیار قوی از خرید یا فروش برای یک بازار سرمایه و یک نوع دارایی اتفاق بیفتد. یکی از بازرترین مثال‌های این موضوع توییت‌های ایلان ماسک درباره رمزارز دوج کوین (DOGE) است که باعث شد یک موج عظیم از احساس طمع کاربران را فرا بگیرد و خریدهایی که آن‌ها انجام می‌دادند باعث بالا رفتن قیمت رمزارز شود. 

تسلط یک نوع دارایی باعث تغییر شاخص می‌شود!

یکی از عواملی که بر روی میزان شاخص ترس و طمع تاثیر دارد اما کمتر به آن توجه می‌شود، میزان تسلط یک نوع از دارایی بر روی بازار است. برای مثال، پرقدرت‌ترین رمزارز موجود در دنیای کریپتوکارنسی امروزه بیت کوین است. تسلط این رمزارز می‌تواند به دلیل قیمت بالای آن باشد؛ ولی به هر حال با تسلطی که روی بازار دارد، می‌تواند باعث شود که با یک نوسان کوچک کاربران و معامله‌گرانی که مشغول خرید و فروش رمزارزهای دیگر هستند، از مسیر خود منحرف شوند. به بیان ساده‌تر، با توجه به بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت بیت کوین و تاثیری که می‌تواند بر رمزارزهای دیگر بگذارد، کاربران می‌توانند احساس ترس و طمع بیشتری را نسبت به ترک بازار یا ماندن در آن تجربه کنند. 

ضریب محبوبیت و ترند شدن یک دارایی

ترند شدن یک موضوع و یا یک مسئله درباره یک نوع از دارایی می‌تواند باعث شود که شاخص ترس و طمع برای آن بازار، افزایش یا کاهش داشته باشد. مثلا یک اتفاق خاص درباره توسعه دهندگان پروژه یک رمزارز یا تغییراتی در روند پروژه می‌تواند باعث شود نام دارایی در سطح اینترنت وایرال شود. چنین اتفاقی وابسته به مثبت یا منفی بودن جریان می‌تواند معامله‌گران را به سمت خرید بیشتر یا فروش کل سرمایه بکشاند. 

درجات مختلف شاخص ترس و طمع

شاخص ترس و طمع مانند تمام شاخص‌های دیگر دارای یک رنج و اندازه است که با استفاده از آن می‌توان وضعیت و میزان ترس و طمعی که در بازار وجود دارد را اعلام کرد. عموما این شاخص از صفر تا صد نمره‌دهی می‌شود و یا به صورت درصد بیان می‌شود. درجات مختلف شاخص ترس و طمع را می‌توان به پنج دسته‌بندی عمده تقسیم کرد و به صورت زیر گفت:

• ExtremeFear یاترسفزاینده؛ این درجه از شاخص ترس و طمع در بازار می‌تواند نمایانگر یک وضعیت بحرانی باشد؛ چرا که در این حالت ترس بسیار زیادی، جمعیتی از کاربران را تحت تاثیر قرار داده و تریدرها با فشار هر چه بیشتر، در صدد این هستند که بتوانند دارایی مذکور را فروخته و از بازار خارج شوند. در این درجه از بحران، عدد شاخص زیر 20 قرار دارد. 

• Fear یاترس؛ به نظر می‌رسد در این وضعیت، شرایط کمی بهتر است؛ اما همچنان بوی ترس اعضای بازار به شامه ما می‌رسد. در مرحله ترس، با داشتن نمره بین 20 تا 40، اعضای بازار به صورت آماده باش هستند و بسیاری از آن‌ها که روحیه ضعیف‌تری دارند بر روی موقعیت‌های فروش دارایی تمرکز می‌کنند تا از بازار خارج شوند. 

• Neutral یاخنثی؛ این وضعیت را می‌توان بهترین وضعیت بازار دانست؛ چرا که در این حالت، کاربران در آرامش کامل قرار دارند و بدون اینکه احساس ترس یا طمع کنند، به ترید‌خود ادامه می‌دهند. این شاخص نمره‌ای بین 40 تا 50 را دارد. 

• Greed یاطمع؛ در این وضعیت به نظر می‌رسد بازار به سمتی حرکت می‌کند که در آن کاربران دوست دارند سهم‌های بزرگتری از یک دارایی را از آن خود کنند؛ چرا که باور دارند یک روند صعودی برای یک دارایی در پیش رویشان است. نمره شاخص ترس و طمع در این حالت بین 50 تا 70 است.

• Extreme Greed یاطمعفزاینده؛ در این حالت مانند حالت اول، یک نوع جنون و فشار برای خرید حس می‌شود چون کاربران احساس طمع را تجربه می‌کنند و قصد دارند با خرید‌های بیش از حد، از قافله سود و کسب درآمد جا نمانند. در این مرحله، عقربه شاخص ترس و طمع جایی در بین 70 الی 100 ایستاده است. 

شاخص ترس و طمع چگونه بر بازار تاثیر می‌گذارد؟

درواقع شاخص ترس و طمع یکی از شاخص‌هایی است که می‌تواند به طور نسبتی بر روی رفتار کاربران تاثیر بگذارد. این تاثیر شاید به طور آنچنان زیاد نتواند نتایج دلخواه را تغییر دهد؛ اما به صورت کلی، به‌عنوان یک محرک هرچند ضعیف، بازار را تکان می‌دهد. وقتی کاربران شروع به خریدهای پی‌درپی می‌کنند، شاخص ترس و طمع به سمت عدد بالای 70 می‌رود. مشاهده این عدد برای کاربران دیگر به‌عنوان یک سیگنال در ذهن آن‌ها عمل می‌کند و به صورت غیر مستقیم می‌گوید که الان وقت مناسبی برای ورود به بازار و خرید دارایی است.

به این صورت، حجم بیشتری از خریدها انجام می‌شود و با بالا رفتن تقاضا برای یک دارایی، قیمت آن هم افزایش می‌یابد. در مقابل، وقتی بر اثر عوامل متفاوت معامله‌گران شروع به فروش دارایی‌هایشان می‌کنند، شاخص ترس و طمع پایین می‌آید و این برای کاربران دیگر به‌عنوان زنگ خطری به گوش می‌رسد. سپس تریدرهای دیگر نیز شروع به فروش دارایی‌هایشان می‌کنند و به این ترتیب، ارزش یک نوع سرمایه با شیب بیشتری سقوط می‌کند. 

مزیت شاخص ترس و طمع برای تریدرها چیست؟

همان طور که گفتیم، شاخص ترس و طمع به صورت ناخودآگاه بر روی ذهن کاربران یک بازار مالی اثر میگذارد و می‌تواند ترندهای صعودی و نزولی بازار را تقویت کند. یک تریدر حرفه‌ای و باهوش در کنار اهمیت دادن به مسائل مهم دیگر و مهارت‌های معاملاتی خودش، به شاخص ترس و طمع نیز توجه دارد و از آن در جهت اطلاع یافتن از رفتار دیگر کاربران کمک می‌گیرد. از مزیت‌های شاخص ترس و طمع همین است که یک سرمایه‌گذار می‌تواند به راحتی، با بررسی این شاخص جریان‌های حاضر در بازار را بفهمد و زمان مناسب برای ورود به بازار هر دارایی را دریابد. 

چگونه می‌توان از شاخص ترس و طمع اطلاع پیدا کرد؟

برای اینکه شما بتوانید از شاخص ترس و طمع بازار اطلاع پیدا کنید، منابع زیادی وجود دارد. ناگفته نماند که شاخص ترس و طمع می‌تواند برای هر دارایی به صورت جداگانه اندازه‌گیری شود؛ هرچند در بسیاری از منابع، شاخص ترس و طمع یک بازار مالی به صورت کلی اعلام می‌شود. برای مثال، شما می‌توانید از سایت‌های Alternative.com و btctools، شاخص ترس و طمع مربوط به رمزارز بیت کوین (BTC) را مشاهده کنید؛ اگرچه وبسایت cryptocurrencytracker اطلاعات کاملی از شاخص ترس و طمع کل بازار کریپتوکارنسی را ارائه کرده است. پیشنهاد می‌کنیم حتما قبل از نهایی کردن تریدهای خود، بعد از به‌کارگیری مهارت و شاخص‌های علمی، نگاهی به شاخص ترس و طمع نیز بیندازید تا از تصمیم خود مطمئن شوید. 

با در نظر گرفتن شاخص ترس و طمع، عاقلانه تصمیم بگیرید!

شاخص ترس و طمع امروزه به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر روی روند بازار شناخته می‌شود که اتفاقا ریشه خودش هم به رفتار کاربران در سطح بازار برمی‌گردد. این شاخص در اصل وسیله‌ای است که می‌توان با آن میزان ترس یا طمعی که سرمایه‌گذاران در زمان ترید احساس می‌کنند را بررسی کرد. نمره این شاخص، بین 0 تا 100 است؛ به صورتیکه طماع‌ترین حالت بازار نمره‌ای برابر 70 به بالا دارد و ترسو‌ترین حالت بازار، نمره‌ای بین 0 تا 20 را از آن خود کرده است.

در تغییرات شاخص ترس و طمع می‌تواند عوامل بسیاری تاثیرگذار باشند که از میان آن‌ها می‌توان به رسانه‌ها، نوسانات بازار، حجم معاملات، فومو و فاد و بسیاری از موارد دیگر اشاره داشت.  همچنین این شاخص می‌تواند بر روی تصمیمات سرمایه‌گذاران زیادی اثر بگذارد، اما همواره باید در نظر داشت که برای تصمیم گیری درباره انجام یک معامله لازم است به موارد تخصصی‌تر توجه شود. 

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید