از سال 2009 و ظهور بیت کوین تا به امروز صنعت بلاکچین رشد چشمگیری را تجربه کرده است و توسعه‌دهندگان همواره در تلاش هستند تا قابلیت‌های جدیدی به این فناوری نوظهور بیفزایند. به عنوان مثال، اتریوم مفهوم شبکه بلاکچین را به پلتفرم محاسباتی غیرمتمرکز گسترش داد که همین موضوع منجر به تولد توکن‌های NFT و دیفای در فضای دیجیتال شد.
البته این نوآوری‌ها صرفاً به بیت کوین و اتریوم محدود نشد و از آن زمان تاکنون، صدها شبکه بلاکچینی با هدف حل مشکل سه‌گانه مقیاس‌پذیری بلاکچین و ارائه فناوری‌های جدید برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) ایجاد شده‌اند. در واقع با چنین امری بود که اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) متولد شد. با ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من همراه باشید تا با اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) و مزایای آن بیشتر آشنا شوید.
اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) چیست؟
در بیان ساده، اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) به صدها بلاکچینی اشاره دارد که امروزه ایجاد شده‌اند؛ اما اخیراً از اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) در مقالات عموماً برای توصیف برنامه‌هایی استفاده می‌شود که بر روی چندین شبکه بلاکچین راه‌اندازی شده و به عنوان «multi-chain application» شناخته می‌شوند.
در واقع اگر نگاهی به تحولات شبکه‌های بلاکچینی مختلف نظیر اتریوم داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که این شبکه بلاکچینی به دلیل رشد دیفای، برنامه‌های غیرمتمرکز و مواردی از این دست، با سطح ترافیک بالایی مواجه شده است. این سطح از ترافیک هزینه گس اتریوم و کارمزد آن را افزایش می‌دهد.
موضوع افزایش سطح ترافیک و هزینه کارمزد، موجب شده تا امروزه بلاکچینهای دیگر برای رقابت با اتریوم، ملکه رمزارزها، پا به عرصه میدان بگذارند؛ اما جالب است که هیچ یک از آن‌ها تا به امروز نتوانسته است، اتریوم را کنار زنند! با روی کار آمدن اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain)، دیگر صحبت از کنار زدن شبکه‌های بلاکچینی بی‌معناست؛ چراکه توسعه‌دهندگان به جای انتخاب یک بلاکچین برای توسعه dApp های خود، می‌توانند از فضای چندین بلاکچین به شکل همزمان بهره ببرند.
نحوه کار اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) به چه صورت است؟
اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) نتیجه فرگمنتیشن (Fragmentation) یا همان تکه‌تکه شدن شدن فضای شبکه از طریق پروتکل‌های مختلف است. از آنجایی که هر بلاکچین اصولاً جزیره‌ای است که ارتباطی با دنیای خارج و سایر بلاکچین‌ها ندارد؛ همین موضوع سبب شده تا کاربر موجود در بلاکچینی مثل بیت کوین به برنامه‌های موجود در بلاکچین دیگر دسترسی نداشته باشد. البته این موضوع در اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) برطرف شده است.
در یک برنامه چند زنجیره‌ای، توسعه‌دهندگان یک نمونه جداگانه و مجزا از قراردادهای هوشمند خود را بر هر یک از شبکه‌های بلاکچینی پیکربندی می‌کنند. این موضوع اخیراً با هدف جذب گسترده کاربران مورد توجه قرار گرفته است. در واقع اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) در فضای کریپتوکارنسی امروز بسیار مهم است؛ چراکه در غیاب آن، برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) که فقط بر روی یک شبکه بلاکچینی راه‌اندازی شده‌اند، ممکن است میلیون‌ها کاربر را در شبکه بلاکچینی دیگر از دست بدهند!
در شیوه سنتی که بلاکچین‌ها ارتباطی با هم ندارند، کاربر برای دسترسی به برنامه‌ای که بر روی یک شبکه بلاکچینی دیگر راه‌اندازی شده است، اقدامات زیادی نظیر استفاده از کیف پول رمزارزی جدید، انتقال وجوه از یک بلاکچین به بلاکچین دیگر، به دست آوردن توکن بومی برای پرداخت کارمزد و هزینه گس شبکه جدید برای انجام تراکنش و مواردی از این دست انجام دهد.
توسعه‌های انجام یافته در اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) این مشکل را به راحتی حل می‌کنند و با استفاده از آن‌ها تغییر شبکه یا انجام اقدامات فوق بی‌معنی خواهد بود.
چرا به اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) نیاز داریم؟
گسترش و توسعه یک اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) یک تکامل سالم برای Web3 به شمار می‌رود و بستری را فراهم می‌آورد تا در جایی که هر یک از بلاکچین‌ها دارای تمایزات رقابتی هستند، کلیه آن‌ها برای یک برنامه خاص سازگار شوند. با این اوصاف، طبیعتاً ظهور اکوسیستم چند بلاکچینی الهام‌بخش نوآوری در دنیای کریپتوکارنسی خواهد بود.
این که بستری فراهم شده تا انتقال اطلاعات از یک زنجیره به زنجیره دیگر به سرعت و با امنیت بالا انجام پذیرد، مطمئناً نه تنها مشکل مقیاس‌پذیری را در شبکه‌های بلاکچینی حل خواهد کرد، بلکه رشد بهینه و کارآمد را برای دنیای کریپتوکارنسی در پی خواهد داشت. به طور کلی از دلایلی که ما بخاطر آن‌ها به وجود یک اکوسیستم چند بلاکچینی نیاز داریم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain) هزینه‌ها را کاهش داده و موجب آسان‌تر شدن حرکت بین زنجیره‌ای می‌شود.
- این اکوسیستم بستری را فراهم می‌آورد تا پروژه‌ها توکن‌های خود را در سراسر زنجیره صادر کنند که این موضوع پل زدن را هم برای کاربران و هم پروژه‌ها راحت‌تر می‌کند.
مشکلات اکوسیستم چند بلاکچینی (Multichain)
هرچند که اکوسیستم چند بلاکچینی راه‌حلی برا توسعه‌دهندگان در دسترسی به تعداد کاربران بیشتر بوده؛ اما این فناوری Multichain محدودیت‌هایی نیز همراه خود به ارمغان آورده است! که این محدودیت‌ها عبارتند از:
- بار فنی (Technical Burden): ساخت، نگهداری و به‌روزرسانی یک برنامه چندزنجیره‌ای و Multichain تلاش بسیار زیادی را می‌طلبد! بویژه آن که دائماً شاهد ظهور بلاکچینهای جدیدی در دنیای کریپتوکارنسی هستیم. در اکوسیستم چند بلاکچینی، توسعه‌دهندگان برای هر بلاکچین جدید باید کدهای خود را به نحوی تغییر دهند که با الزامات فنی خاص بلاکچین جدید موردنظر مطابقت داشته باشد.
- نقدینگی ایزوله (Isolated Liquidity): عدم اتصال میان نمونه‌های جداگانه یک برنامه چند زنجیره‌ای مشکل بزرگی برای برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) است؛ چراکه این موضوع موجب تکه‌تکه شدن نقدینگی می‌شود. در پارادایم فعلی، برنامه‌های کاربردی Multichain دیفای دارای استخرهای نقدینگی جداگانه برای هر بلاکچین هستند که نقدینگی در دسترس کاربر نهایی را تکه‌تکه می‌کند! این درحالیست که افزایش نقدینگی منجر به یک چرخه خودتقویت کننده می‌شود و چنین موضوعی در نقدینگی ایزوله وجود ندارد.
مقایسه Multichain با Cross-chain
تفاوت موجود میان برنامه‌های میان زنجیره‌ای (Cross-chain) و چندزنجیره‌ای (Multichain) بسیار ظریف است. در واقع هرچند که در حال حاضر هر یک از این فناوری‌ها دارای کاربردهای خاص خود هستند؛ اما ممکن است در آینده نزدیک، این دو اصطلاح مترادف هم شده و به جای همدیگر مورد استفاده قرار گیرند!
در حال حاضر، عمده تفاوت موجود میان Cross-chain و Multichain در پیاده‌سازی فنی آن‌هاست. برنامه‌های کاربردی چند بلاکچینی دارای قراردادهای هوشمند جداگانه و ایزوله در هر بلاکچین هستند؛ در مقابل، برنامه‌های میان زنجیره‌ای دارای مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند هستند که به شکل یکپارچه میان زنجیره‌ها ارتباط برقرار می‌کنند.
برنامه‌های کاربردی موجود در دسته Cross-chain طراحی ماژولار را در دسترس توسعه‌دهندگان قرار می‌دهند. در واقع توسعه‌دهندگان در این فضا می‌توانند به جای ایجاد قراردادهای هوشمند اضافی برای هر زنجیره، بخش‌های مختلف برنامه خود را بر روی زنجیره‌هایی اجرا کننده که مناسب‌ترین گزینه برای آن‌هاست. به بیان ساده‌تر، با برنامه‌های Cross-chain کاربران دیگر مجبور نخواهند بود به این موضوع اهمیت دهند که از کدام شبکه بلاکچین استفاده کنند.
به طور خلاصه، رویایی که با فناوری چند بلاکچینی و Multichain آغاز شد، حالا با فناوری میان زنجیره‌ای و Cross-chain در حال تکامل است!
نقش Chainlink در تقویت اکوسیستم چند زنجیره ای
فناوری میان زنجیره‌ای (Cross-chain) مرحله بعدی برای توسعه اکوسیستم چند زنجیره‌ای است. در واقع این برنامه تقسیم کار تخصصی میان بلاکچین‌ها را امکان‌پذیر می‌کند و همچنین نقش مهمی در دور کردن پیچیدگی‌های فنی از کاربر و توسعه‌دهندگان دارد. با این حال، حل مشکل اتصال میان زنجیره‌ای دشوار است. به لحاظ تاریخی، پل‌های میان زنجیره‌ای و پروتکل‌های پیامرسانی از امنیت ضعیف رنج می‌برند.
در سال 2022 بود که دارایی‌هایی به ارزش بیش از 2.5 میلیارد دلار از پل‌ها هک شد! در همین نقطه است که پروتکل قابلیت همکاری میان زنجیره‌ای (Chainlink Cross-Chain Interoperability Protocol) که اختصاراً به آن CCIP گفته می‌شود، وارد ماجرا شده است. CCIP به عنوان راه‌حل پیشرو در صنعت پیامرسانی زنجیره‌ای، از همان اپراتورهای گره Chainlink استفاده می‌کند که به طور ایمن بیش از 12 تریلیون دلار ارزش را برای پروتکل‌های دیفای فعال کرده‌اند.
چین لینک با یک پلتفرم موجود از خدمات اثبات شده Web3، تاکنون به بیش از 1800 پروژه dApp در اکوسیستم Web3 در دسترسی به فید داده‌های قیمتی، اتوماسیون قراردادهای هوشمند و مواردی از این دست کمک کرده است. CCIP چین لینک، انواع مختلفی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد را معرفی کرده تا برنامه‌های غیرمتمرکز میان زنجیره‌ای بتوانند به شکلی ایمن‌تر و قابل اعتمادتر در دنیای کریپتو ظاهر شوند. برخی از این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:
- شبکه مدیریت ریسک: به طور مستمر رفتار شبکه اولیه CCIP را بررسی و تائید می‌کند و با تائید مستقل عملیات زنجیره‌ای، یک لایه امنیتی اضافی ایجاد می‌نماید.
- اجرای هوشمند: از مکانیزم پرداخت هزینه Gass-locked برای کمک به اطمینان از اجرای قابل اعتماد تراکنش‌های زنجیره‌ای بدون توجه به افزایش کارمزد زنجیره مقصد استفاده می‌کند.
- انتقال ساده شده توکن‌ها: CCIP دارای راه‌حل Plug-and-Play است که پیچیدگی سوزاندن، ضرب کردن و قفل کردن توکن در زنجیره‌ها را کنترل می‌کند.
عصر جدیدی از اکوسیستم چند بلاکچینی در حال آغاز است!
یکی از اهداف مهم کلیه برنامه‌های غیرمتمرکز حذف موانعی است که بر سر مسیر استفاده از فناوری دنیای کریپتو قرار گرفته‌اند. چندان دور از انتظار نیست که در آینده نزدیک به دلیل تعدد شبکه‌های بلاکچینی، کاربر در انتخاب این که از کدام شبکه استفاده کند، سردرگم شود؛ همین موضوع انگیزه‌ای مضاعف برای انجام تلاش‌هایی در جهت یکپارچه‌سازی فضای چند بلاکچینی و Multichain شده است.
این فضای چند زنجیره‌ای که حالا به لطف فناوری میان زنجیره‌ای تعامل بهتری را تجربه می‌کند، پیچیدگی‌های فنی موجود در ارتباط با چند شبکه بلاکچینی را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد. حال نظر شما درباره اکوسیستم چند بلاکچینی چیست؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.
