Return on Investment چیست؟

هنگامی که فردی وارد یک بازار مالی می‌شود و متناسب با تحلیل‌ها و استراتژی‌های متعدد دست به سرمایه‌گذاری می‌زند، هدفی جز دریافت سود از انجام چنین کاری ندارد. هرچه میزان سودی که یک معامله‌گر از سرمایه‌گذاری خود به دست می‌آورد، بیشتر باشد، وی بیشتر نسبت به سرمایه‌گذاری در آن حوزه ترغیب می‌شود. به بیان دیگر همه چیز در یک سرمایه‌گذاری حول سود دریافتی می‌گذرد؛ اما چگونه می‌توان به درستی میزان سود عایدی از یک سرمایه‌گذاری را محاسبه کرد؟
به خاطر داشته باشید که سرمایه‌گذاری و معامله‌گری در هر بازار مالی نیازمند تحلیل درست و اتخاذ تصمیمات هوشمندانه است؛ بنابراین، سرمایه‌گذار باید اطلاعات جامع و کاملی در ارتباط با چگونگی کارکرد دارایی و سرمایه خود داشته باشد. چه برای محاسبه صحیح سود و چه برای درک چگونگی کارکرد سرمایه نیازمند استفاده از ابزاری تخصصی به نام ROI هستیم. نرخ بازگشت سرمایه یا ROI به خوبی قادر است میزان رشد ارزش سرمایه‌گذاری را در یک بازه زمانی معین نشان دهد.
با توجه به اهمیت ROI بسیاری از مخاطبان سوالاتی در ارتباط با نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه از کارشناسان ما در کیف پول من می‌پرسند و به همین علت ما این مقاله را به معرفی و بررسی جامع نرخ بازگشت سرمایه و ROI اختصاص دادیم تا به سوالات شما پاسخ جامعی دهیم؛ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

منظور از نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟

آیا تاکنون چنین تجربه‌ای را داشته‌اید که در بازارهای مالی مختلف به دنبال روشی برای یافتن بهترین گزینه برای کسب سود و افزایش میزان دارایی خود باشید؟ یکی از شاخص‌های کاربردی موجود در این زمینه که امکان ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در اختیار معامله‌گران و سرمایه‌گذاران قرار داده، نرخ بازگشت سرمایه و ROI نام دارد که گاهی از آن تحت عنوان نرخ بازده سرمایه نیز یاد می‌شود. واژه اختصاری ROI مخفف شده عبارت «Return on Investment» است. نکته جالب توجه در ارتباط با نرخ بازگشت سرمایه این است که این نرخ و شاخص صرفا به مارکت ارز دیجیتال منحصر نبوده و در بسیاری از بازارهای مالی مختلف کاربرد دارد.
هنگامی که صحبت از بازگشت سرمایه به میان می‌آید، منظور نسبت درآمد یک سرمایه‌گذار از یک سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار، پروژه یا یک دارایی دیجیتالی است و هرچه نسبت درآمد در مقایسه با سرمایه اولیه بیشتر باشد، به این معنی است که در این سرمایه‌گذاری سود بیشتری عاید سرمایه‌گذار شده است. برای درک بهتر نرخ بازگشت سرمایه و ROI به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شما حدودا 10 سال پیش، 50 میلیون برای خرید یک خانه هزینه کرده‌اید و هزینه حفظ و نگهداری از آن نیز در طول چند سال اخیر حدودا 25 میلیون شده و امروز در قیمت‌گذاری آن، ارزش خانه را 150 میلیون برآورد کرده‌اند (در این مثال، فرض بر ثابت بودن ارزش پول ملی و کشور است). حال می‌خواهید بدانید که آیا فروش خانه به نفع و سود شماست یا خیر! برای چنین کاری باید از ROI و نرخ بازگشت سرمایه کمک بگیرید. اگر نتیجه ROI مثبت بود، یعنی معامله مورد نظرتان سودآور است و اگر ROI منفی شد، نشان از زیانبار بودن این سرمایه‌گذاری و معامله است. همین مثال را می‌توان در ارتباط با خرید اتریوم یا سایر ارزهای دیجیتالی نیز تصور نمود.

مطلب پیشنهادی: بررسی استراتژی های مختلف برای ترید بیت کوین

نقش ROI در بازار ارز دیجیتال

کاربرد اصلی نرخ بازگشت سرمایه و ROI در مارکت ارز دیجیتال به ارزیابی کارایی سرمایه‌گذاری روی رمزارز یا مقایسه میزان کارایی چندین ارز رمزپایه مختلف در پرتفولیو ارتباط دارد. به خاطر داشته باشید در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه در دنیای کریپتوکارنسی باید عوامل و فاکتورهای مختلفی را مورد بررسی قرار دهید و طبیعتا عوامل دخیل در ROI یک ارز دیجیتال که از طریق یک صرافی رمزارزی آن را خریداری کرده‌اید با عوامل موجود در بررسی ROI یک ارز که از طریق استخراج و ماین به دست آمده، متفاوت خواهد بود. این مورد در ارتباط با مواردی همچون فارمینگ یا استیکینگ نیز صادق است.
به عنوان مثال اگر به جای خرید بیت کوین ترجیح می‌دهید از طریق استخراج، این رمزارز باارزش را به دست آورید، قبل از هرکاری به سراغ محاسبه نرخ بازگشت سرمایه در استخراج بیت کوین رفته و با در نظر گرفتن عوامل زیر ROI ماین بیت کوین را محاسبه کنید:

• هزینه تهیه سخت‌افزارها و دستگاه‌های استخراج قدرتمند
• هزینه تامین محل نگهداری دستگاه‌های استخراج و تعبیه یک سیستم خنک کننده
• هزینه‌های مربوط به کارمزد استخر
• هزینه انرژی مصرفی از سوی دستگاه‌های استخراج

حال باید سراغ ارزیابی میزان سودآوری استخراج بروید تا با دید باز و اطلاع از این که درآمد یک ماینر چقدر است، کار خود را شروع کنید. برای محاسبه سودآوری استخراج یک دستگاه می‌توانید سراغ ماشین حساب استخراج ارز دیجیتال رفته و از آن کمک بگیرید تا درگیر محاسبات پیچیده نشوید. ناگفته نماند که هرچند محاسبه نرخ بازگشت سرمایه و ROI یک کار مهم در راستای محافظت از سرمایه در مارکت رمزارزی به شمار می‌رود، اما اتکا به این شاخص و نرخ نمی‌تواند نتیجه خوبی داشته باشد و بهتر است در کنار آن از معیارهای دیگری همچون مارکت کپ و ارزش بازار نیز استفاده کنید تا با تسلط کامل بر تغییرات نقدینگی و ریسک‌های بالقوه بازار، در جهت سرمایه‌گذاری مطمئن گام بردارید.

نکات مهم در استفاده از نرخ بازگشت سرمایه

در استفاده از نرخ بازگشت سرمایه و ROI باید قدم به قدم پیش بروید تا بهترین بازدهی را دریافت کنید. پیش از انجام هر عملی، هدف خود را به طور دقیق تعیین و در کنار آن لیست کلیه هزینه‌ها را تهیه کنید؛ به عنوان مثال در استخراج ارز دیجیتال به طور دقیق هزینه اولیه خرید دستگاه و تجهیزات سخت‌افزاری، کارمزد استخر، هزینه برق مصرفی و غیره را در نظر بگیرید. در واقع پس از تعیین دقیق این لیست هزینه‌هاست که می‌توان با اتخاذ یک استراتژی منطقی به سود دست پیدا کرد. پس از تهیه لیست هزینه‌ها باید در جهت کاهش هزینه‌ها حرکت کنید و در کنار آن از ابزارهای تحلیلی نیز کمک بگیرید تا نتیجه به دست آمده منطقی‌تر و نزدیک به واقعیت باشد.

فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI)

برای آن که به درستی نرخ بازگشت سرمایه و ROI را محاسبه کنیم، باید از یک فرمول جامع استفاده کنیم و این فرمول به شرح زیر است:
(ارزش فعلی سرمایه + درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری – میزان کل سرمایه اولیه و کلیه هزینه‌ها) ÷ میزان سرمایه اولیه و کلیه هزینه‌ها = نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
البته در برخی موارد از فرمول دیگری نیز برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه استفاده می‌شود که این فرمول خلاصه شده فرمول فوق بوده و این فرمول نیز عبارت است از:
(ارزش فعلی سرمایه‌گذاری – میزان سرمایه‌گذاری اولیه) ÷ ارزش اولیه سرمایه‌گذاری = نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
اجازه دهید برای درک بهتر نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه به مثال خانه که در بالا مطرح شد برگردیم تا ببینیم که آیا انجام چنین معامله‌ای به سود مالک خواهد بود یا نه! در مثال فوق سرمایه اولیه برابر با 50 میلیون، هزینه‌های خرج شده 25 میلیون و ارزش فعلی ملک نیز برابر با 150 میلیون بود که با این اوصاف محاسبه نرخ بازگشت سرمایه این ملک به شرح زیر خواهد بود:
(150 – (50 + 25)) ÷ (50 + 25) = 1
 نتیجه به دست آمده را می‌توان در 100 ضرب کرد تا درصد نرخ بازگشت سرمایه به دست آید که در این مثال این درصد برابر با 100% خواهد بود؛ بنابراین، سود خالص مالک از فروش این خانه 100 درصد است.

مثالی از محاسبه ROI در بازار ارز دیجیتال

در محاسبه ROI رمزارزها متناسب با هر ارز دیجیتال باید موارد مختلفی را مورد بررسی قرار دهید، از هزینه‌های خرید یا استخراج گرفته تا این که آیا در طول این بازه زمانی که این ارز دیجیتالی را هولد کرده‌اید از آن برای کسب درآمد منفعلانه استفاده کرده‌اید یا نه. حال بیایید نرخ بازگشت سرمایه بیت کوین در 10 سال اخیر را محاسبه کنیم. فرض کنید سرمایه‌گذاری بیت کوین خریداری کرده را به مدت 10 سال هولد کرده و هیچ استفاده دیگری اعم از دریافت درآمد منفعلانه از آن نداشته است. به نظر شما اگر این فرد در تاریخ 1 ژانویه سال 2011 به اندازه 100 دلار بیت کوین خریداری می‌کرد، ROI سرمایه‌گذاری وی چقدر بود؟ در آن تاریخ قیمت هر واحد بیت کوین برابر با 30 سنت برآورد شده که با ارزش فعلی آن قابل مقایسه نیست! در این مثال میزان سرمایه‌گذاری اولیه برابر با 100 دلار، هزینه‌های نگهداری از آن و کارمزدها 20 دلار و ارزش فعلی بیت کوین 35 هزار دلار در نظر گرفته شده است:
35000 – (100 + 20)) ÷ (100 + 20) = 290.6666)
290.666 × 100 = 29066
ارزش سرمایه این فرد در طول 10 سال گذشته حدودا 29066 برابر شده که تا به امروز هیچ سهام و سرمایه‌گذاری نتوانسته به اندازه بیت کوین چنین بازدهی در طول 10، 12 سال گذشته داشته باشد. البته به خاطر داشته باشید که این عدد بدون در نظر گرفتن نرخ تورم در طول این 10 سال محاسبه شده است.

مزایای استفاده از نرخ بازگشت سرمایه

بزرگ‌ترین مزیتی که می‌توان برای استفاده از ROI تصور نمود، سادگی این معیار اندازه‌گیری است و با همان فرمول‌های معرفی شده در فوق به راحتی می‌توانید روند سرمایه‌گذاری‌ها و کارایی آن‌ها را ارزیابی نمائید. به طور خلاصه هنگام استفاده از نرخ بازگشت سرمایه از مزایای زیر بهره‌مند خواهید شد:

• برآورد صحیح از عملکرد و صرفه‌جویی در هزینه‌ها
• فراهم شدن امکان تهیه یک استراتژی معاملاتی منطقی و سودده
• فراهم شدن امکان ارزیابی میزان پتانسیل ارزهای رمزپایه برای بازگشت سرمایه در بازه زمانی کوتاه یا بلند مدت

مطلب پیشنهادی: مقایسه تحلیل تکنیکال و فاندامنتال

محدودیت های ROI و نرخ بازگشت سرمایه

هرچند که شاخص نرخ بازگشت سرمایه و ROI یک بازخورد روشن از سودآوری را در اختیار سرمایه‌گذاران و تریدرها قرار می‌دهد، اما استفاده از آن برای اولویت‌بندی پروژه‌ها در سرمایه‌گذاری می‌تواند گمراه کننده باشد؛ چراکه این شاخص نیز دارای محدودیت‌هایی است و هنگام استفاده از آن نباید این محدودیت‌ها و نقاط ضعف را نادیده گرفت. محدودیت های ROI به شرح زیر هستند:

• عدم در نظر گرفته شدن عامل زمان

یکی از انتقاداتی که همواره نسبت به نرخ بازگشت سرمایه و ROI از سوی تحلیل‌گران اقتصادی وارد شده، به این نکته مربوط می‌شود که این شاخص هیچگونه توجهی به عامل زمان ندارد؛ به عنوان مثال شاید ROI یک معامله رمزارزی برای شما 100 درصد باشد، ولی با توجه به این که این سود در طول چند سال به دست آمده، آنقدرها هم که فکرش را می‌کردید برای شما معامله به صرفه‌ای نبوده است.

• عدم توجه به ریسک معاملاتی

این یک اصل مسلم در سرمایه‌گذاری است که هرچه نرخ بازدهی یک دارایی بیشتر باشد، به تناسب آن سرمایه‌گذاری روی آن‌ها نیز چندان کم خطر نخواهد بود؛ به عنوان مثال هنگامی که یک میم کوین رشد قیمت خوبی را تجربه می‌کند، به تناسب آن ریسک مالی نیز افزایش یافته و ممکن است هر لحظه ارزش خود را از دست بدهد. این در حالیست که ROI انجام چنین معامله‌ای مثبت و بالا خواهد بود؛ چراکه در نرخ بازگشت سرمایه توجهی به ارزیابی خطرات سرمایه‌گذاری نمی‌شود.

• نیازمند تسلط دقیق بر هزینه‌هاست!

همان طور که در فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه مشاهده کردید، این فرمول زمانی کارآیی دارد که هزینه‌ها را به طور دقیق وارد کنید؛ بنابراین در حالتی که در انجام محاسبات برخی از هزینه‌ها سهوا وارد نشوند یا به طور کلی فراموش گردند، نرخ ROI بیش از مقدار واقعی خواهد بود.

نرخ بازگشت سرمایه؛ شاخصی مطئمن برای درک میزان سودآوری معامله

همان طور که از مطالب فوق استنباط می‌شود، محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یکی از مهم‌ترین عواملی است که پیش از انجام سرمایه‌گذاری حتما باید به آن توجه شود؛ چراکه این شاخص است که به ما می‌گوید در ازای هزینه اولیه پرداختی، چه میزان سود دریافت خواهیم کرد و عملکرد سرمایه‌گذار در بهینه‌سازی هزینه‌ها تا چه میزان مطلوب بوده است. البته باید به خاطر داشته باشید که استفاده از ROI به تنهایی نمی‌تواند نتایج قابل اطمینانی را در اختیار تریدرها قرار دهد و علت این مسئله در این است که این نرخ دارای محدودیت‌هایی در زمینه در نظر گرفتن زمان و ریسک معاملاتی دارد. به بیان بهتر، ROI صرفا به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا به یک تقریب مناسب از وضعیت سرمایه‌گذاری دست پیدا کنند و بهتر است در کنار آن از سایر ابزارهای تحلیل بازار هم کمک گرفته شود. به نظر شما در کنار نرخ بازگشت سرمایه می‌توان از چه ابزارهای تحلیلی دیگر برای بهبود نتایج سنجش عملکرد سرمایه‌گذاری کمک گرفت؟

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید