شاخص های EPS و DPS هر دو بازتابی از سودآوری یک شرکت و پروژه هستند؛ اما با وجود این شباهت‌ها هر دو ماهیت متفاوت، در نقطه‌ای از شباهت‌های فاصله می‌گیرند. سود به ازای هر سهم (EPS) نسبتی است که میزان سودآوری یک شرکت به ازای هر سهم از سهام خود را اندازه‌گیری می‌کند. سود نقدی و تقسیمی (DPS)، بخشی از سود یک شرکت را محاسبه می‌کند که به سهامداران پرداخت می‌شود.
به بیان بهتر، شاخص های EPS و DPS هر دو معیاری برای سرمایه‌گذارانی به شمار می‌روند که به دنبال تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی سودآوری و چشم‌انداز شرکت هستند. با توجه به اهمیت شاخص های EPS و DPS ما این مقاله از بلاگ کیف پول من را به بررسی جامع دو شاخص یاد شده اختصاص داده‌ایم. اگر شما هم درباره شاخص های EPS و DPS کنجکاو هستید و سوالاتی دارید، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
منظور از شاخص های EPS و DPS چیست؟
برای درک دقیق تفاوت‌های موجود میان شاخص های EPS و DPS باید تسلط کاملی نسبت به ماهیت این دو شاخص داشته باشید؛ به همین علت در ادامه ماهیت شاخص های EPS و DPS را به طور مجزا مورد بررسی قرار می‌دهیم:
سود به ازای هر سهم (EPS)
سود به ازای هر سهم (EPS) نشان‌دهنده سودآوری یک شرکت است و یکی از محبوب‌ترین معیارهایی بوده که تحلیل‌گران به هنگام ارزیابی سهام به آن اشاره می‌کنند. شاخص EPS نشانگر درآمد خالص یک شرکت است که به هر سهم از سهام عادی آن اختصاص داده می‌شود. شرکت‌ها اصولاً تمایل دارند که شاخص EPS خود را گزارش کنند و فرمول محاسبه این شاخص نیز بسیار راحت است. برای به دست آوردن آن کافیست سود خالص شرکت از محل فروش سهام را بر تعداد کل سهام منتشر شده تقسیم کنید.
فرمول محاسبه EPS به شرح زیر است:
EPS = تعداد کل سهام ÷ (مالیات قابل پرداخت – مجموع سود خالص)
البته توجه داشته باشید که EPS پایه، اثر رقیق‌کننده سهامی که می‌تواند توسط شرکت صادر شود را فاکتور نمی‌گیرد؛ اما EPS رقیق شده این کار را می‌کند. اگر ساختار سرمایه یک شرکت شامل آیتم‌های سهام، ضمانت‌نامه‌ها و واحدهای سهام محدود (RSU) باشد و از آن‌ها استفاده شود، این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند تعداد کل سهام موجود را افزایش دهند.
این در حالیست که EPS رقیق شده فرض را بر این در نظر می‌گیرد که کلیه سهام‌هایی که می‌توانند موجود باشند، منتشر شده‌اند. این یک روش محافظه کارانه برای استفاده از EPS است و غالباً توسط تحلیل‌گران در مقایسه با EPS رقیق نشده، ترجیح داده می‌شود.
کاربرد شاخص EPS
در بحث بررسی شاخص های EPS و DPS عمده توجهات به سمت کاربردهای این دو شاخص معطوف شده است. شاخص سود به ازای هر سهم یک شرکت معیار مهمی است که غالباً مورد توجه قرار می‌گیرد. پیش از اعلام درآمدهای 3 ماهه و سالانه تخمین EPS توسط تحلیل‌گران ارائه خواهد شد. اگر شرکتی برآوردهای EPS را از دست داد، می‌توانید انتظار کاهش سهام را داشته باشید؛ اما یک شکست ناگهانی سود می‌تواند اثر معکوسی داشته باشد.
به طور کلی، هر چه شاخص EPS بالاتر باشد، بهتر است. با این حال، شرکت‌ها دارای تعداد متفاوت از سهام موجود در قیمت‌های مختلف هستند؛ بنابراین، این شاخص را باید معیار بهتری برای مقایسه نسبت قیمت به درآمد (P/E) است. به عنوان مثال 10 P/E به معنی این است که قیمت سهام 10 برابر بیشتر از EPS آن است.
مطلب پیشنهادی: بازار خارج از بورس (OTC Market) چیست؟
سود نقدی و تقسیمی (DPS)
سود نقدی و تقسیمی (DPS) در اصل تعداد سود سهام اعلام شده توسط یک شرکت برای هر سهم عادی موجود است. این تعداد سود سهامی بوده که هر سهامدار شرکت متناسب با هر سهم دریافت می‌کند. منظور از سهام عادی یک شرکت، سهام با حق رأی هستند. سهامداران معمولاً مجاز به یک رأی برای هر سهم هستند و هیچ مقدار سود از پیش تعیین‌شده‌ای ندارند.
سود نقدی و تقسیمی با تقسیم تعداد کل سود سهام پرداخت شده توسط شرکت از جمله سود سهام موقت در یک دوره بر تعداد سهام موجود محاسبه می‌شود. DPS یک شرکت غالباً با استفاده از سود سهام پرداخت شده در 3 ماهه اخیر استخراج می‌شود که برای محاسبه بازدهی سود نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاخص DPS را می‌توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد:
DPS = تعداد کل سهام ÷ (سود بلندمدت پرداختی – سود رویدادهای خاص)
فرض کنید که شرکت A در سال گذشته حدود 1 میلیون دلار سود سهام به سهامداران ممتاز خود پرداخت کرده که هیچکدام سود سهام مشخصی نبودند. این شرکت 5 میلیون سهم دارد و بنابراین، DPS برای این شرکت 0.2 در هر سهم خواهد بود.
کاربرد سود نقدی و تقسیمی (DPS)
سود نقدی و تقسیمی غالباً برای تخمین بازدهی سود سهام محاسبه شده به صورت DPS تقسیم بر قیمت سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچه بازدهی سود بیشتر باشد، شرکت سود بیشتری را به طور نسبی به سهامداران پرداخت می‌کند. شاخص DPS همچنین می‌تواند در مدل‌های ارزش‌گذاری سهام رشد نظیر مدل رشد گوردن (Gordon) مورد استفاده قرار بگیرد. این مدل‌ها سود سهام آتی هر سهم را برای برآورد ارزش منصفانه هر سهم تنزیل می‌کنند.
نسبت پرداخت سود نیز عددی است که برخی از سرمایه‌گذاران به آن توجه می‌کنند. این نسبت نشان دهنده بخش کلی سود بوده که به عنوان سود سهام به سهامداران بازپرداخت می‌شود. این نسبت‌ها نشان می‌دهند که یک شرکت چقدر می‌تواند برای فرصت‌های رشد سرمایه‌گذاری کند. نسبت پرداخت بسیار بالا ممکن است نشانگر این واقعیت باشد که شرکت چنین فرصت‌هایی را در دسترس نمی‌بیند و این ممکن است یک رد فلگ تلقی شود.
تفاوت های کلیدی میان شاخص های EPS و DPS
در تفاوت میان شاخص های EPS و DPS باید توجه داشت که شاخص EPS با اندازه‌گیری سود خالص برای هم سهم باقی مانده شرکت، نشان می‌دهد که یک شرکت چقدر سودآور است. با این حال، رقم شاخص EPS نشان‌دهنده پول نقدی نیست که سهامداران دریافت می‌کنند، بلکه فقط یک رقم حسابداری است! شاخص DPS نشان دهنده بخشی از سود شرکت است که به هر سها‌دار پرداخت می‌شود.
افزایش DPS یک راه عالی برای شرکت در نشان دادن عملکرد قوی خود به سهامدارانش است. به همین علت، بسیاری از شرکت‌هایی که سود سهام پرداخت می‌کنند، تمرکز ویژه‌ای بر روی افزایش DPS دارند. با این حال، بسیاری از شرکت‌های در حال رشد، سود سهام پرداخت نمی‌کنند و به همین علت گفته می‌شود که EPS معیار مفیدتری است.
در یک کلام، شاخص EPS نشان دهنده سود نهایی شرکت در ازای هر سهم و شاخص DPS نشان دهنده سود واقعی و دریافت‌شده سرمایه‌گذار با خرید سهام شرکت است. به همین علت است که گفته می‌شود، استفاده از EPS نمی‌تواند درآمد سرمایه‌گذار از محل خرید سهم را مشخص کند. به بیان خلاصه، تفاوت‌ها و شباهت‌های موجود میان شاخص های EPS و DPS را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد:
| DPS | EPS |
منبع اصلی | گزارش‌های شرکت | گزارش‌های شرکت |
تعریف | سود سرمایه‌گذار از هر سهم | سود شرکت به ازای هر سهم |
دلیل کاهش یا افزایش | عملکرد شرکت | عملکرد شرکت |
کارکرد | شرکت‌های باسابقه و بزرگ | شرکت‌های استارت‌آپ و کوچک |
مطلب پیشنهادی: تفاوت های اصلی APR و APY + محاسبه هر کدام
استفاده از شاخص های EPS و DPS در ترید
شاخص EPS بالاتر قطعاً به معنای سودآوری بیشتر یک سهم است؛ چراکه نشانگر این موضوع بوده که سرمایه‌گذاران، ارزش بیشتری در سهام آن شرکت پیدا کرده‌اند و به احتمال زیاد در آینده شاهد افزایش قیمت آن سهام خواهیم بود. البته باید EPS اعلام شده از سوی شرکت را با عدد اعلام شده توسط نهادهای مستقل مقایسه کرد. در صورتی که عدد اعلام شده عددی پایین‌تر از انتظارات تحلیل‌گران باشد، افت قیمت سهام امری محتمل خواهد بود.
افزایش شاخص DPS شرکت در استنباط اولیه نیز نشان دهنده سودآوری بیشتر سهام و موفقیت شرکت موردنظر در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای خود است. البته در استفاده از این شاخص باید به روند آن در طول دوره‌های مختلف نیز توجه داشت. رشد مداوم و حتی ضعیف شاخص DPS، سیگنالی قوی‌تر درباره بهبود سود سهام در مقایسه با افزایش یکباره و شدید آن است؛ چراکه حالت اخیر موقت قلمداد خواهد شد.
البته در تفسیر DPS کاهشی باید کمی با احتیاط قدم بردارید؛ چراکه این شاخص ممکن است به دلیل پرداخت بدهی‌ها، پرداخت سودهای بزرگ و سرمایه‌گذاری در بازارها کاهش پیدا کند. بنابراین، بهتر است این شاخص را همراه با دیگر داده‌های مالی شرکت نظیر میزان بدهی مورد تفسیر قرار دهید.
استفاده از شاخص های EPS و DPS برای کسب سود از سرمایه‌گذاری!
سود در ازای هر سهم (EPS) و سود نقدی و تقسیمی (DPS) هر دو معیاری برای ارزیابی سطح سودآوری یک شرکت هستند. دو معیار یاد شده را باید در دسته شاخص‌های شناخته شده در بازار سهام برای شناسایی سهام سودآوری جای داد. این یک واقعیت است که اگر شرکتی در سال مالی اخیر شاخص های EPS و DPS بالایی داشته باشد، هم سود بیشتری پرداخت کرده و هم سرمایه‌گذاران بیشتری را به سمت خود جذب کرده است.
به همین علت است که گفته می‌شود در سرمایه‌گذاری باید به هر دو شاخص توجه ویژه داشته باشید. حال شما بگویید که در میان شاخص های EPS و DPS کدام را ترجیح می‌دهید و چرا؟! نظرات خود را برای ما بنویسید.
