استخر سیاه (Dark Pool) چیست؟

دنیای ارزهای دیجیتال از رمز و راز فراوانی تشکیل شده است و به عنوان محیطی شناخته می‌شود که بیشتر رویدادها به‌صورت محرمانه صورت می‌گیرند. شبکه معاملاتی غیرشفاف یا استخر سیاه (Dark pool) مکانی است که بسیاری از اتفاقات دور از چشم عموم کاربران اتفاق می‌افتد و برخلاف نظر بسیاری از کاربران، مزایای فراوانی دارند. شاید در اخبار مختلف، بارها خبری درباره ممنوعیت معاملات غیرشفاف در بورس شنیده‌اید؛ اما امروزه این معاملات به دنیای کریپتو نیز راه یافته‌اند و به دور از نظارت‌های عمومی مشغول فعالیت هستند. استخر سیاه به عنوان یکی از سیستم‌های معاملاتی غیرشفاف شناخته می‌شود که کاربران جهت انجام مبادلات ابزارهای مالی از آن استفاده می‌کنند و سابقه سفارش‌ها در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد. اما استخر سیاه دقیقا چیست و چه انواعی دارد؟ استفاده از این روش معاملاتی چه مزایا و معایبی می‌تواند داشته باشد؟ پاسخ به این پرسش‌ها دقیقا همان کاری است که قصد داریم در این مطلب از وبلاگ کیف پول من به آن بپردازیم؛ بنابراین در ادامه همراه ما باشید.

آشنایی با استخر سیاه به زبانی ساده

در تعریفی ساده می‌توان گفت استخر سیاه نوعی سیستم معاملاتی است که در بستر آن، تراکنش‌های مالی گوناگون به‌صورت خصوصی انجام می‌شود و این معاملات در نقطه مقابل بازارهای عمومی قرار دارند. بازارهایی که معاملات آن‌ها به‌صورت عمومی انجام می‌شود، کاملا تحت نظارت دولت یا سازمان خاصی هستند؛ اما این موضوع در معاملات غیرشفاف صدق نمی‌کند و به دلیل ثبت نشدن تراکنش‌های غیرشفاف، کاربران نمی‌توانند آن‌ها را ببینند. ناگفته نماند که هدف استخرهای سیاه، این است که سرمایه گذاران بتوانند سفارشات خود را با ایده‌های بهترین قیمت خرید و فروش ملی (NBBO) تکمیل نمایند. تاریخچه Dark pool به سال 1980 و زمانی که سرمایه گذاران از این استخرها برای مبادله حجم عظیمی از اوراق بهادار استفاده کردند، باز می‌گردد و هم اکنون استخرهای سیاه به بخش مهمی از بازارهای مالی جهانی از جمله ارزهای دیجیتال تبدیل شده است.

انواع استخر سیاه

استخرهای سیاه با در نظر گرفتن ارائه دهندگان آن به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر یک از این استخرها، دارای فضای معاملاتی منحصربه‌فردی هستند و مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند. در این بخش، انواع استخرهای سیاه را نام برده و ویژگی‌های هر کدام را بررسی می‌کنیم.

استخر سیاه مستقل (Independent)

استخر سیاه مستقل یکی از انواع استخرهای سیاه است که توسط شرکت‌های خصوصی مدیریت می‌شود. ارائه دهندگان مستقل به‌طور معمول، هزینه‌های معاملاتی پایین‌تری دریافت می‌کنند و از هزینه‌های مربوط به نقدینگی نیز می‌کاهند. از انواع استخرهای سیاه مستقل می‌توان به ISG و Smartpool اشاره کرد.

استخر سیاه کارگزار سهام (Broker-Dealer Owned)

استخر سیاه متعلق به کارگزار سهام را بانک‌های بزرگ سرمایه گذاری اداره می‌کنند و یکی دیگر از انواع استخرهای سیاه هستند. این استخرها با استفاده از NBBO، قیمت‌های بهینه‌ای ارائه می‌کنند و در انجام معاملات با سایر بانک‌ها و شرکت کنندگان طرف خرید، تخصص قابل توجهی دارند. جی پی مورگان (JPMorgan Chase)، بارکلیز (Barclays Capital) و کردیت سوییس (Credit Suisse) نمونه‌هایی از استخرهای سیاه متعلق به کارگزار سهام هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

مطلب پیشنهادی: ولت کاغذی ارز دیجیتال چیست؟

استخر سیاه صرافی (Exchange Owned)

استخرهای سیاه متعلق به صرافی به تریدرهایی که علاقه دارند تا خارج از بازار بورس معامله کنند، خدمات منحصربه‌فردی ارائه می‌کند. این استخرها دارای شیوه‌های معاملاتی با فرکانس بالا (high-frequency trading) هستند و نقدینگی بیشتری برای فعالان بازار فراهم می‌کنند. از استخرهای سیاه صرافی می‌توان به صرافی‌های NYSE Euronext و بورس اوراق بهادار بین‌المللی (ISE) اشاره کرد.

مزایای استفاده از استخر سیاه

برخلاف عقیده بسیاری از فعالان دنیای ارزها که اعتقادی به استفاده از استخر سیاه ندارند، این شبکه معاملاتی غیرشفاف می‌تواند مزایای قابل توجهی داشته باشد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استخرهای سیاه، تاثیر روانی و احساسی بر بازار و نوسانات آن ندارند و باعث برهم خوردن روند معاملات نمی‌شوند. در استخرهای سیاه، هم خریداران و هم فروشندگان می‌توانند به قیمت‌های بهتری نسبت به بازار آزاد دسترسی داشته باشند.
• در معاملات غیرشفاف خبری از واسطه و قیمت غیر واقعی نیست و تقریبا تمامی معاملات به‌صورت محرمانه انجام می‌شوند. قیمت‌ها در این معاملات واقعی هستند و بهترین نرخ برای انجام معامله، میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت بازار است.
• برخلاف معاملاتی عمومی، سفارشات معاملات غیرشفاف، به دلایل مسائل امنیتی در دید عموم قرار نمی‌گیرند.
• پیش از شروع معاملات غیرشفاف نرخ آن به‌صورت دقیق مشخص می‌شود و دو طرف تراکنش اطمینان دارند که در طول انجام معامله، قیمت آن تغییر پیدا نمی‌کند و امکان لغو معامله به علت تغییر قیمت ناگهانی وجود ندارد.

معایب استفاده از استخر سیاه

هیچ سیستمی بدون عیب و نقص نیست و استخرهای سیاه نیز علاوه بر مزایای ویژه، معایبی نیز دارند. در ادامه معایب این معاملات غیرشفاف را ذکر می‌کنیم:

• برخی کاربران اعتقاد دارند که هیچ تضمینی برای انجام معاملات با بهترین قیمت در استخر سیاه وجود ندارد و انجام این معاملات قیمت‌ها را شفاف کرده و بازار را غیر واقعی می‌کند.
• امکان سوءاستفاده در معاملات غیرشفاف وجود دارد. اگر کاربران معاملات زیادی را در مدت زمانی اندکی انجام دهند، اطلاعات زیادی کسب می‌کنند که با پنهان شدن در سیستم و انجام معاملات بزرگ، روند بازار شروع به تغییر می‌نماید.
• اصطلاحی به نام پینگ در استخرهای سیاه باعث بروز اختلالاتی در معاملات غیرشفاف می‌شود. برخی از کاربران تعداد بسیار زیادی سفارش معاملات خرد با مبالغ پایین ثبت می‌کنند در حالی که این سفارشات در کنار هم، یک معامله بزرگ و کلان را تشکیل می‌دهند. به دلیل ناشناس بودن معامله‌گران، این موضوع می‌تواند تاثیر منفی بر بازار به جای بگذارد.
• در این حالت، ممکن است تعداد زیادی سفارش خرد ارسال شود اما در حالتی که یک سفارش بزرگ پشت آن پنهان شده است. این امر ممکن است تاثیراتی منفی بر بازار به جای بگذارد.
• معاملات انجام شده در استخراج سیاه، هزینه مبادله‌ای ندارند و این موضوع در طول زمان، می‌تواند باعث کاهش و صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌های سرمایه گذاران شود.

چرا باید از استخر سیاه استفاده کنیم؟

تصور کنید سرمایه گذاری پیش بینی می‌کند که قیمت بیت کوین به زودی کاهش پیدا می‌کند و تصمیم می‌گیرد برای اینکه ضرر نکند، یک میلیون دلار از دارایی بیت کوین خود را به فروش برساند؛ اما این سرمایه گذار با 2 مشکل اساسی در این مسیر مواجه است. اولین مشکل اینکه فروش این مقدار از بیت کوین که رقم قابل توجه و زیادی است، امواج بزرگی در بازار ایجاد می‌کند که سرمایه گذار قصد انجام چنین کاری را ندارد. دوم اینکه هیچ خریداری حاضر به خرید بیت کوین با این حجم بالا نیست و باز هم سرمایه گذار با مشکل مواجه می‌شود. در این حالت، این سرمایه گذار می‌تواند از استخرهای سیاه استفاده کند.

استخر سیاه؛ بهترین روش بری انجام معاملات کلان

استخر سیاه، به دلیل ماهیت مخفی و دور از عمومی که دارد، مناقشه و بحث‌های زیادی را در پی داشته است. پیشرفت‌های اخیری که در رمزنگاری اتفاق افتاده، نشان می‌دهد که استفاده از استخرهای سیاه به فرایندی ایمن‌تر تبدیل شده است و این موضوع باعث شده تا ریسک‌های استفاده از معاملات غیرشفاف کاهش پیدا کند. استخرهای سیاه همچنان پابرجا هستند و در دنیای ارزهای دیجیتال نیز شرایط استفاده از این معاملات تا حدی منطقی‌تر است. ناگفته نماند که استخرهای سیاه برای انجام معاملات بزرگ و با حجم کلان مناسب هستند؛ بنابراین برای انجام مبادلات خرد خود بهتر است از صرافی‌های ارز دیجیتال معتبری مانند کیف پول من استفاده کنید و امنیت رمزارزهای خود را تضمین نمایید. نظر شما چیست؟ آیا وجود استخرهای سیاه در دنیای ارزهای دیجیتال ضروری است؟ آیا به نظر شما این استخرها به بازار رمزارزها آسیب می‌زنند؟ آیا شما هم استخرهای سیاه را بهترین روش برای انجام معاملات کلان می‌دانید یا با روش دیگری نیز آشنا هستید؟ می‌توانید سوالات و نظرات خود را در این باره با ما در میان بگذارید.

برای دریافت فایل PDF این مقاله اینجا کلیک کنید