نزدیک به 2 سال است که از زمان انتقال شبکه اتریوم از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) به الگوریتم اجماع اثبات سهام گذشته؛ اما همچنان برخی مفاهیم مرتبط با زمان سابق شبکه اتریوم سوالاتی را در ذهن عده‌ای از کاربران دنیای کریپتوکارنسی ایجاد کرده است. یکی از مفاهیم یاد شده به موضوع بمب سختی اتریوم مربوط می‌شود که در زمان خود دردسرهای زیادی را برای ماینرها و استخراج‌کنندگان اتریوم ایجاد کرده بود. با توجه به این که در بسیاری از مقالات همچنان اشاراتی به موضوع بمب سختی اتریوم می‌شود و اطلاعات کاملی از آن در سطح بلاگ‌های فارسی زبان فعال در حوزه کریپتو نمی‌توان یافت، ما این مقاله از بلاگ کیف پول من را به معرفی و بررسی جامع مفهوم بمب سختی اتریوم اختصاص داده‌ایم و اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بمب سختی (Difficulty Bomb) اتریوم به زبان ساده
در یک تعریف ساده از بمب سختی اتریوم می‌توان آن را حالتی معرفی نمود که سختی استخراج اتریوم را در الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) به صورت عامدانه و کاملاً ناگهانی افزایش می‌داد. هدف از ایجاد بمب سختی اتریوم نیز این بود که مسیر گذر از الگوریتم اثبات کار به اثبات سهام را با کاهش تدریجی تعداد ماینرها راحت‌تر و هموارتر نماید. روند کار بمب سختی اتریوم به این صورت طراحی شده بود که در یک شماره بلاک مشخص از پیش تعیین شده اجرا و زمان استخراج بلاک جدید را افزایش دهد.
طولانی شدن زمان استخراج بلاک جدید در مقایسه با زمان معمول گذشته سبب شد تا ماینرها و استخراج کنندگان این شبکه بلاکچینی، اتر کمتری به عنوان پاداش دریافت کنند و از سوی دیگر این موضوع، کار استخراج رمزارز را نیز دشوارتر می‌کرد. این مشکل تا حدی پیش رفت که علاوه بر ماینرهای خرد، ماینرهای با مزارع استخراج بزرگ نیز در سال 2022 با دردسرهای زیادی مواجه شدند. این روند صرفه اقتصادی فعالیت به عنوان ماینر در شبکه اتریوم را از بین برد و رفته رفته موجب مهاجرت ماینرها از این شبکه بلاکچینی گردید.
تاریخچه معرفی بمب سختی اتریوم
به هنگام طراحی و راه‌اندازی شبکه بلاکچین اتریوم، اعضای تیم توسعه‌دهنده موظف به ایجاد یک الگوریتم اجماع بودند و از آنجایی که در بیت کوین این اجماع از طریق ماینینگ در فضای اثبات کار حاصل می‌گردید، به سراغ الگوریتم اجماع PoW رفته و از آن به عنوان یک راهکار مقطعی استفاده کردند و از همان ابتدای کار تصمیم گرفتند تا در زمان مشخصی در آینده این روند را تغییر داده و ماینینگ اتریوم را به عملی غیرممکن تبدیل نمایند. همین موضوع سبب شد تا در همان سال 2015 پایه‌های بمب سختی اتریوم طراحی گردد.
در واقع اعضای تیم توسعه‌دهنده اتریوم معتقد بودند در صورت نبود بمب سختی اتریوم ممکن است پس از وقوع مرج همچنان عده‌ای از کاربران به الگوریتم اجماع PoW پایبند باقی مانده و موجود ایجاد یک هارد فورک در این شبکه بلاکچینی گردند. در نتیجه از طریق بمب سختی اتریوم و حذف مشوق‌ها میان ماینرها و پاداش ماین، فاصله قابل توجهی ایجاد کردند و از این طریق احتمال وقوع فورک پس از مرج را نیز منتفی نمودند. شاید به هنگام مطالعه مطالب فوق این سوال را از خود بپرسید که چه لزومی به تغییر الگوریتم اجماع در اتریوم و وقوع مرج وجود داشت؟
پاسخ این سوال در محدودیت‌هایی است که الگوریتم اجماع اثبات کار به اتریوم تحمیل می‌کند. احتمالاً شنیدن نام اتریوم صرفاً شما را به یاد کسب سود از خرید اتریوم بیندازد؛ اما این تمام ماجرا نیست! شبکه بلاکچینی اتریوم دارای کاربردهای بسیار زیادی بوده و میزبان هزاران برنامه غیرمتمرکز (dApp) و قرارداد هوشمند (Smart contract) است، موضوعی که مقیاس‌پذیری این شبکه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در واقع اتریوم با هدف کاهش هزینه کارمزد تراکنش‌ها، ارتقا تعداد پردازش تراکنش‌ها در ثانیه (TPS) و دوری از آثار مخرب زیست محیطی که الگوریتم PoW از خود برجای می‌گذارد به سراغ تغییر الگوریتم اجماع رفت.
نحوه عملکرد بمب سختی اتریوم به چه صورت بود؟
منظور از «سختی» در اصطلاح بمب سختی اتریوم، دشواری عمل استخراج بلاک جدید در شبکه اتریوم است و به هنگامی که سختی استخراج بلاک جدید افزایش پیدا کند، استخراج آن به قدرت محاسباتی بیشتری نیاز خواهد داشت و هر ماینری که بتواند این توان محاسباتی را تأمین نماید و بلاک جدید را استخراج کند، پاداش بلاک از آن وی خواهد بود. براساس این فرآیند، پس از استخراج هر بلاک، استخراج بلاک بعدی طولانی‌تر و سخت‌تر خواهد شد.
به طوری که در ازای استخراج 100 هزار بلاک، زمان تقریبی برای استخراج بلاک بعدی 10 الی 20 ثانیه افزایش پیدا می‌کند. نتیجه این فرآیند این بود که فرآیند استخراج اتریوم دیگر برای استخراج کنندگان این رمزارز سودی نداشت و سود بسیار ناچیزی را در مقایسه با هزینه‌های تحمیلی به آن‌ها اعطا می‌نمود. در سال 2015 پس از طراحی بمب سختی اتریوم، تیم توسعه‌دهنده از لحظه انفجار این بمب صحبت و از آن تحت عنوان عصر یخبندان یاد کردند؛ چراکه پس از انفجار آن، ماینرها قادر به استخراج هیچ بلاک جدیدی نخواهند بود. استارت رسمی افزایش سختی استخراج اتریوم از سال 2016 کلید خورد و در نوامبر این سال شاهد افزایش چشمگیر سختی استخراج در شبکه اتریوم بودیم.
البته در سال 2016 وقوع چندین هارد فورک مانع از انفجار این بمب گردید و آپدیت‌های متوالی که به شرح زیر هستند، روند انفجار آن را با تعویق چند ساله مواجه ساخت:
- فورک بیزانس در 12 اکتبر 2017
- ارتقای قسطنطنیه در 28 فوریه 2018
- آپدیت Muir Glacier در 2 ژانویه 2020
- هارد فورک لندن در 5 آگوست 2021
- آپدیت Arrow Glacier در 9 دسامبر 2021
- ارتقای Gray Glacier در 30 ژوئن 2022
این تعویق‌ها به چند دلیل در شبکه اتریوم به وقوع پیوستند و اصلی‌ترین علت آن به این موضوع مربوط می‌شود که اگر بمب سختی اتریوم در زمان اشتباهی می‌ترکید، سرعت تائید تراکنش‌ها به شدت کاهش پیدا کرده و در نتیجه به کوچ کاربران اتریوم به سایر شبکه‌های بلاکچینی و کاهش شدید قیمت اتریوم می‌انجامید. البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که ماینرها در مسیر انتقال الگوریتم اجماع از اثبات کار به الگوریتم اثبات سهام سنگ‌اندازی‌های زیادی انجام دادند و مخالف سرسخت این ماجرا بودند؛ چراکه با این کار تجهیزات گران‌قیمت استخراج آن‌ها در عمل بلااستفاده می‌شد.
وضعیت اتریوم پس از انفجار بمب سختی
در تاریخ 14 سپتامبر سال 2022 یعنی دقیقاً یک روز مانده به مرج اتریوم، بمب سختی اتریوم در بلاک 15530314 مستقر گردید. حال اگر نگاهی به نمودار سختی شبکه بلاکچینی اتریوم پس از مرج داشته باشید، متوجه خواهید شد که سختی شبکه صفر شده است و این بدان معناست که دیگر امکان استخراج ارز دیجیتال اتر وجود ندارد.
البته ناگفته نماند که در آن بازه زمانی عده‌ای بر این باور بودند که انفجار بمب سختی اتریوم، پایان کار این شبکه بلاکچینی خواهد بود؛ اما پس از مرج خلاف این موضوع اثبات گردید و اتریوم پایدارتر از گذشته همچنان به فعالیت خود ادامه داد.
نقاط قوت و ضعف بمب سختی اتریوم
به طور کلی فعال شدن بمب سختی اتریوم هم مزایایی داشت و هم معایبی را به برخی از افراد تحمیل نمود. برای درک بهتر این مسئله بررسی مزایا و معایب این رویداد ضروری به نظر می‌رسد:
مزایای بمب سختی اتریوم
- مقدمه‌ای به منظور ایجاد بستری برای کاهش مصرف انرژی
- فراهم نمودن زمینه حل مشکلات سه‌گانه بلاکچین اتریوم
- هموار نمودن مسیر گذشت از الگوریتم PoW به PoS
- مقدمه‌ای برای افزایش TPS
معایب بمب سختی اتریوم
- بلااستفاده شدن تجهیزات گران‌قیمت استخراج‌کنندگان
- کاهش پاداش استخراج بلاک‌ها
بمب سختی؛ راهکاری برای خاتمه به ماین اتریوم
فرقی نمی‌کند که صرفاً به خرید ارز دیجیتال یا فروش آن مشغول بوده یا فقط به مطالعه و درک دنیای نوظهور کریپتو علاقه داشته باشید، در هر حالت دستیابی به درک صحیح از چنین دنیایی بدون درک رویدادهای موجود در تاریخ این دنیا امکان‌پذیر نخواهد بود؛ به همین علت ما در این مقاله تلاش نمودیم تا ابعاد مختلفی از مفهوم بمب سختی اتریوم که یکی از مفاهیم موجود در تاریخچه دنیای کریپتو است را مورد بررسی قرار دهیم. همان طور که در مطالب فوق مشاهده کردید، بمب سختی اتریوم با هدف افزایش سختی شبکه ایجاد گردید و به مرور موجب دلسرد شدن ماینرها از فعالیت در حوزه ماین اتریوم گردید. حال شما بگویید که آیا به نظرتان بمب سختی اتریوم توانست رسالت خود در انتقال اتریوم از الگوریتم PoW به PoS را به خوبی ایفا نماید؟ برای ما بنویسید.
