اگر شما هم به دلیل شرایط بحرانی اقتصادی کشور و نرخ بالای تورم به سراغ روش‌های کسب درآمد دلاری آمده‌اید، مطمئناً این سوال پس از کمی گشت‌وگذار در فارکس و بازار ارز دیجیتال ذهن‌تان را به خود مشغول خواهد ساخت که فارکس یا ارز دیجیتال، کدام بهتر است؟ در این که بازار فارکس و بازار ارز دیجیتال دو مورد از بهترین و جدیدترین روش‌های سرمایه‌گذاری و کسب درآمد دلاری هستند، شکی وجود ندارد؛ اما سوال اینجاست که آیا این دو بازار یاد شده به لحاظ فرصت‌های کسب درآمد و همچنین ریسک‌های معاملاتی شرایط برابر و یکسانی را در اختیار تریدرهای خود قرار می‌دهند؟ با ما در این مقاله از بلاگ کیف پول من همراه باشید تا به طور جامع‌تر ابعاد مختلف پاسخ به این سوال که «فارکس یا ارز دیجیتال کدام بهتر است؟» را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
منظور از فارکس و ارز دیجیتال چیست؟
پیش از آن که بتوانیم فارکس و بازار ارز دیجیتال را مورد مقایسه قرار دهیم، ضرورت دارد که نگاهی به چیستی این دو مفهوم داشته باشیم تا پس از آن با دید روشن‌تری بتوانید مطالب بعدی را مطالعه نمائید. ارز دیجیتال (Crypto Currency) و فارکس (Forex) در اصل هر دو نوعی بازار مالی به شمار می‌روند که امکان کسب درآمد دلاری را برای ساکنین این کره خاکی (در هر کجای آن که قرار داشته باشند) فراهم می‌نماید. در بازار ارز دیجیتال که به آن مارکت کریپتوکارنسی نیز گفته می‌شود، خرید ارز دیجیتال انجام می‌پذیرد و شما می‌توانید در آن دارایی‌های دیجیتالی متعددی نظیر بیت کوین، اتریوم، تتر و مواردی از این دست را مورد معامله قرار دهید.
در بازار ارز دیجیتال هیچ خبری از ارزهای سنتی فیزیکی و فیات نیست و کلیه رمزارزها از طریق مفاهیم رمزنگاری ایجاد و مدیریت می‌شوند و به دلیل ماهیت غیرمتمرکزی که دارند، هیچ نهاد یا سازمان دولتی یا خصوصی بر آن‌ها نظارت و کنترلی ندارد. قیمت هر ارز دیجیتال نیز متناسب با سطح عرضه و تقاضای آن مشخص می‌شود. بنابراین اگر قصد خرید بیت کوین یا سرمایه‌گذاری بر روی سایر رمزارزها را داشته باشید باید توجه ویژه‌ای به وضعیت حاکم بر بازار داشته و سطح عرضه و تقاضای رمزارز مورد نظر خود را به دقت رصد کنید.
در طرف دیگر ماجرا، بازار فارکس قرار گرفته است که نام آن در اصل اختصاری از عبارت «Foreign Currency Exchange» به معنای بازار تبادل ارزهای خارجی است. در ظاهر شاید چنین تصور کنید که در هر دو بازار یک چیز مورد معامله قرار می‌گیرد و آن هم ارز است؛ اما نکته اصلی نیز در همینجاست که موجب تفاوت فارکس و بازار ارز دیجیتال شده است. ارز مبادله شده در بازار فارکس، ارز دولتی یک کشور نظیر دلار، پوند، یورو با ارز دولتی کشور دیگر است و در اصل تریدرهای بازار فارکس از تفاوت نسبتی ایجاد شده میان ارزهای دو کشور برای کسب درآمد استفاده می‌کنند.
مقایسه فارکس و بازار ارز دیجیتال
در قدم اول پاسخ به این سوال که «فارکس یا ارز دیجیتال کدام بهتر است؟» باید بدانیم که علاوه بر دارایی معامله شده در این دو بازار مالی، ویژگی‌های آن‌ها نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در جدول زیر می‌توانید خلاصه‌ای از عواملی که می‌توانند در تصمیم‌گیری شما برای انتخاب فارکس یا بازار ارز دیجیتال موثر باشند را مشاهده نمائید:
| بازار مالی فارکس | بازار ارز دیجیتال | |
| امکان انجام معاماه حداقل جفت های اصلی در کلیه بروکرها | امکان انجام معامله رمز ارزها در غالب صرافی های رمزارزی | سطح دسترسی |
| کمتر | بیشتر | هزینه معاملات |
| طولانی و بالغ | نوظهور و نوجوان | قدمت |
| عوامل اقتصاد کلان | میزان محبوبیت پروژه امزارزی و عوامل اقتصاد خرد | عوامل دخیل در قیمت‌گذاری |
| زیاد | متغییر و نسبتا پایین | نقدینگی |
| دوشنبه تا جمعه | کلیه روز های هفته (بدون تعطیلی) | ساعات کار بازار |
| کمتر | بیشتر | احتمال تشکیل روند های تصاعدی |
| نوسان کم اهرم زیاد | نوسان زیاد اهرم کمتر | اهرم/نوسان |
مرجع نظارت و کنترل بازار ارز دیجیتال و فارکس
در بحث مقایسه فارکس و بازار ارز دیجیتال باید به این نکته توجه داشته باشید که برخلاف فارکس، بازار ارز دیجیتال و دنیای کریپتوکارنسی بوسیله هیچ نهاد مرکزی تنظیم و کنترل نمی‌شود و عملاً توزیع این رمزارزها از طریق موسسات متمرکزی همچون بانک‌ها و موسسات دولتی صورت نمی‌گیرد. این ویژگی سبب شده تا کلیه تراکنش‌های انجام یافته در این بازار کاملاً ناشناس باقی بماند؛ مگر آن که دارنده کیف پول رمزارزی شخصاً جزئیات کیف پول خود را به اشتراک بگذارد.
طبیعتاً این عدم تمرکز واقعی در راستای صیانت از حریم خصوصی افراد بوده و همین مسئله موجب شده تا دنیای ارزهای دیجیتالی به کانالی مناسب برای انجام معاملات بدون نگرانی در ارتباط با شناسایی شدن هویت تبدیل گردند. در واقع اگر شما قصد خرید اتریوم را داشته باشید و این معامله را در صرافی انجام دهید، انجام این انتقال در دفتر بلاکچین و در بلاک ثبت شده و در معرض دید عموم نیز قرار خواهد گرفت که این میزان اتریوم به این آدرس ارسال شده است؛ اما کسی نمی‌تواند متوجه شود که مالکیت این آدرس کیف پول در اختیار چه کسی قرار دارد.
این در حالیست که بروکرهای فارکس رگوله و قانون‌مند هستند و نهادهای نظارتی و قانون‌گذار همواره بر فعالیت بروکرها و تریدرها نظارت دارند. البته موضوع مستقل بودن فعالیت رمزارزها از نظارت نهادهای دولتی در چند سال گذشته با تغییراتی همراه بوده و در چندین مورد شاهد دخالت کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) در پروژه‌های رمزارزی نیز بوده‌ایم و تائید صندوق‌های ETF بیت کوین و ورود رمزارزها به بازار بورس نیز از تغییرات مثبت دیگری بوده که می‌توان به آن اشاره کرد.
ساعات کاری بازار ارز دیجیتال و فارکس
از تفاوت‌های دیگر موجود در میان بازار ارز دیجیتال و فارکس می‌توان به ساعات کاری این دو بازار اشاره کرد. در بازار رمزارزها هیچ خبری از تعطیلی وجود نداشته و بازار در 7 روز هفته به صورت 24 ساعته فعال است؛ این در حالیست که روزهای کاری فارکس 5 روز در هفته (از دوشنبه تا جمعه) بوده و باید تسلط کاملی به سشن‌های فارکس داشته باشید تا بتوانید در این 5 روز به صورت 24 ساعته به فعالیت خود ادامه دهید.
عدم وجود تعطیلی در بازار ارز دیجیتال سبب شده تا تریدرها تسلط بهتری بر نوسانات قیمتی داشته و به موقع و پیش از سقوط شدید قیمتی آن را به فروش برسانند. اهمیت عملی این موضوع را می‌توانید در مثال ساده زیر به شکل واضح‌تری مشاهده نمائید.
حال که با عبور نرخ دلار از 63 هزار تومان بسیاری از ایرانیان به منظور حفظ ارزش سرمایه نقدی خود به سراغ خرید تتر آمده‌اند، حال تصور کنید پس از گذشت هیجانات ناشی از تحولات نظامی و با گشایش‌های اقتصادی نرخ دلار به زیر 50 هزار تومان برگشته و این اتفاق نیز در روز یکشنبه رخ دهد؛ اگر بازار ارز دیجیتال نیز مثل فارکس در این روز تعطیل می‌بود، آیا ضرر هنگفتی به این خریداران تتر وارد نمی‌شد؟!
نقدینگی و میزان نوسان بازار ارز دیجیتال و فارکس
یکی از دلایلی که طرفداران بازار فارکس در پاسخ به سوال «فارکس یا ارز دیجیتال کدام بهتر است؟» به آن استناد کرده و این بازار را انتخاب می‌کنند به این واقعیت مربوط می‌شود که فارکس بزرگترین بازار مالی در سطح جهانی بوده که میانگین حجم معاملات روزانه آن از 6 تریلیون دلار عبور می‌کند. این درحالیست که بازار ارز دیجیتال در مقایسه با فارکس دارای حجم معاملات کمتری بوده و کل ارزش بازار آن حدوداً 2.8 تریلیون دلار است. طبیعتاً چنین آمار و ارقامی حاکی از آن است که بازار فارکس از قابلیت نقدشوندگی بهتری در مقایسه با بازار رمزارزی برخوردار است و میزان نوسانات موجود در آن نیز کمتر است.
اما نکته ماجرا نیز در همینجاست که تریدرهای رمزارزی از نوسانات شدید و غیرقابل کنترل بازار ارزهای دیجیتال برای کسب سودهای نجومی استفاده می‌کنند. این نوسانات قیمتی در بازار رمزارزی به حدی است که ممکن است در طول چند روز یا حتی چند ساعت قیمت ارز دیجیتال به یک رکورد جدید دست پیدا کند و سود خوبی را عاید سرمایه‌گذاران خود نماید. البته ناگفته نماند که حجم نقدینگی فارکس چندان بی‌ارتباط با قدمت بسیار طولانی آن نیست؛ این درحالیست که بازار ارز دیجیتال از سال 2009 موجودیت پیدا کرده و در مقایسه با فارکس نوجوان به نظر می‌رسد.
شباهت های فارکس و بازار ارز دیجیتال
در بحث مقایسه فارکس و بازار ارز دیجیتال نباید از موضوع شباهت‌های موجود در میان این دو بازار مالی غافل شد. جالب است بدانید که در دید برخی از کارشناسان فارکس و ارز دیجیتال چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند و صرفاً در برخی جزئیات ظریف متفاوت هستند. وجود این شباهت‌ها سبب شده تردید در میان تریدرهای علاقه‌مند به بازارهای مالی جهانی در انتخاب فارکس یا ارز دیجیتال بیشتر شود. به طور کلی شباهت‌های موجود در میان این دو بازار مالی به شرح زیر است:
غیرمتمرکز بودن فارکس و بازار ارز دیجیتال
عدم تمرکز و تمرکززدایی هدفی است که در چند سال گذشته در بازارهای مالی بسیار پررنگ‌تر از قبل شده و علت آن نیز تلاش این بازارهای جهانی برای فراهم نمودن شرایطی عادلانه و آزاد برای مشارکت کلیه اتباع کشورها در این بازارهاست. گفته شد که منظور از غیرمتمرکز بودن حالتی است که هیچ نهاد دولتی و خصوصی بر روند بازار نظارات ندارد و به شکل دستوری در آن دخالت نمی‌کند. خود ویژگی غیرمتمرکز بودن به خودی خود به معنای عدم ثبات بازار نبوده و صرفاً معامله‌گران به هنگام انجام خرید و سرمایه‌گذاری باید بیشتر مراقب دارایی‌های خود باشند.
فارکس نیز همچون بازار ارز دیجیتال یک بازار غیرمتمرکز به شمار می‌رود و این که عده‌ای تصور می‌کنند فارکس یک بازار متمرکز است، تصور کاملاً اشتباهی بوده که باید در آن تجدید نظر شود؛ چراکه فارکس دات کام در اصل یک صرافی بسیار معروف در بازار فارکس است نه یک نهاد نظارتی مرکزی!
همگامی در حرکات بازار
جالب است بدانید که کلیه حرکات و رفتارهای پایه‌ای پول موجود در بازار فارکس، در بازار ارز دیجیتال نیز حاکم است و در هر دو بازار می‌توان نقش کلیدی اصل میزان عرضه و تقاضا را مشاهده کرد. در واقع مثل بازار فارکس در بازار ارز دیجیتال نیز اگر خریداران دست برتر بازار را داشته و قدرت بیشتری در مقایسه با فروشندگان پیدا کنند، قیمت رمزارز مورد نظر به دلیل فزونی تقاضا بر عرضه رشد چشمگیری را تجربه می‌کند.
درثانی هر دو بازار در جذب آنی اخبار ضعف دارند و پس از انتشار اخبار نگران کننده بلافاصله بازار وارد شوک قیمتی می‌شود. در واقع همان طور که خبر فروش 20 میلیون دلاری بیت کوین از سوی یک نهنگ ارز دیجیتال می‌تواند بازار رمزارزی را مختل ساخته و به هم بریزد؛ به همان میزان اخباری که از کاخ سفید در ارتباط با جنگ به گوش می‌رسد قادر است موجب تغییر ارزش برخی جفت ارزهای فارکس گردد.
مطلب پیشنهادی: معاملات فارکس و فیوچرز
مزایا و معایب فارکس و بازار ارز دیجیتال
بررسی مزایا و معایب موجود در فارکس و بازار ارز دیجیتال می‌تواند راهنمای خوبی برای علاقه‌مندان به انتخاب یکی از این دو بازار مالی معتبر باشد:
مزایا و معایب بازار ارز دیجیتال
مزایا :
- مقبولیت روزافزون در جوامع مختلف
- راحتی ورود به بازار
- پتانسیل بالای رشد
- ناشناس بودن
معایب:
- وجود احتمال تاثیر خطاهای فناوری رمزارزها بر بازار
- وجود احتمال سقوط کامل ارزش یک ارز دیجیتال
- عدم وجود تضمین دولتی
- امنیت کمتر
مزایا و معایب بازار فارکس
مزایا:
- مصونیت بیشتر در برابر کلاهبرداران
- احتمال حداقلی ورود ضرر هنگفت
- نقدینگی بالا
- ثبات
معایب:
- امکان تاثیر اتفاقات سیاسی و نظامی بر بازار
- کارمزد و هزینه بالا بسته به بروکر انتخابی
- امکان ردیابی و اعمال مالیات از سوی دولت
- پتانسیل پایین در سودآوری کوتاه مدت
کدام یک از بازارهای فارکس و ارز دیجیتال را انتخاب کنیم؟
با توجه به مطالبی که در فوق گفته شد، واضح است تعیین این که بازار فارکس بهتر است یا ارز دیجیتال در نهایت یک تصمیم کاملاً شخصی بوده و هر فرد با توجه به مقایسه‌های صورت گرفته و متناسب با شرایط خود می‌تواند در ارتباط با آن تصمیم بگیرد؛ اما اگر به سراغ دنیای کریپتوکارنسی و بازار ارز دیجیتال آمدید به شما توصیه می‌کنیم که حتما موارد زیر را رعایت کنید:
- پیش از ورود به بازار و انجام معامله، چگونگی تحلیل و کار با بازار را به درستی یاد بگیرید.
- مراقب پروژه‌های اسکم و کلاهبرداری باشید و پس از انجام تحقیقات کامل در پروژه‌های رمزارزی سرمایه‌گذاری کنید.
- بهتر است با برخی از ارزهای دیجیتال شناخته شده مثل بیت کوین، اتریوم و مواردی از این دست معاملات را شروع کنید.
- حتما از صرافی‌های معتبری که دارای سابقه فعالیتی مشخص و امنیت بالایی هستند در انجام معاملات کمک بگیرید.
خلاصه مطلب این که برای کسب سود و درآمد چه در بازار فارکس و چه در بازار ارز دیجیتال به تجربه و مهارت نیاز خواهید داشت و تمرین و آموزش را نباید فراموش کنید. ناگفته نماند که اگر در ارتباط با مقایسه فارکس و بازار ارز دیجیتال سوالی دارید می‌توانید سوال خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.
